Ulica Nawrot

Pisał od roku 1998 Maciej Cholewiński

Ulica Nawrot

Numer 94

Od frontu dom parterowy drewniany, jak dworek jakiś skryty w gęstwinie dzikiego ogrodu. W podwórzu okrągły skwer, na którym posadzono kilka rzeźbionych głów, sięgających do kolan dorosłej osoby.

Rok 19o9

12 listopada, piątek. „(p) Bójka. Dzisiejszej nocy na ul. Nawrot № 94 między biesiadującymi powstała kłótnia, a po niej bójka, w której Franciszek Cerek, lat 2o, robotnik fabryki Wojdysławskiego, uderzony przez przeciwnika nożem, odniósł ciężką ranę w piersi. Po opatrzeniu rany na miejscu wypadku przez lekarza Pogotowia, odwieziony został na kuracyę do szpitala św. Aleksandra”.

Rok 192o

„Taryfa posesji (domów i placów) Miasta Łodzi. Imię i nazwisko właściciela”: Krakowski Jan i Krakowska Felicka.

Rok 1925

5 listopada, czwartek. II Urząd Skarbowy podatków i opłat skarbowy w Łodzi wyznaczył przymusową licytację na pokrycie zaległych podatków na 11 listopada 1925: [...] 39. Neuman Edmund, Nawrot 94, maszyny tkackie”. Podpisał kierownik urzędu Podmunicki. Rok 1927. Tkalnia „Neuman Edmund i Spółka”.

Rok 1926

13 marca, sobota. „Dziesiąta lista zdobywców premji czwartego „żywnościowo-dolarowego” bezpłatnego konkursu „Expressu” [Wieczornego Ilustrowanego]. Wczoraj zobyli: [...] Po 5 kilo mąki [...] Czyżewska Helena, Nawrot 94”.

Czwartek, 28 kwietnia. Elżbieta Bichler w szóstym bezpłatny konkursie premiowym „Expressu Wieczornego Ilustrowanego” wylosowała nagrodę – 2 kilo cukru.

Rok 1928

29 listopada, czwartek. Ogłoszono, że 14 grudnia odbędzie się licytacja ruchomości – mebli, należących do T. Bauera – na poczet niezapłaconych podatków.

Rok 193o

2o października, poniedziałek. „ Czterej złodzieje ujęci podczas libacji w parku Źródliska. Nocy z soboty na niedzielę obchodowemu posterunkowemu z 11-go kom. rzuciła się w oczy grupa osobników, w liczbie około 4-ech osób, które zniknęły mu z oczu w alejkach Scheiblera, przy ul. Targowej. Obserwowani przez posterunkowego osobnicy pod osłoną drzew przesunęli się w stronę parku Źródliska. Posterunkowy, orjentując się, że ma do czynienia z grupą złodziei, zwrócił się o pomoc do pobliskiego 8-go komisarjatu, poczem zorganizowana została mała obława. W alejach Scheiblera podejrzanych osobników już nie było. Przeprowadzone w zamkniętym o tej porze (około godziny 12-ej w nocy) parku Źródliska poszukiwania ujawniły, iż na jednej z ławek rezyduje towarzystwo, które najprawdopodobniej przedostało się do parku przez parkan. Była to ta sama grupa, złożona z czterech osób, zaobserwowana przez funkcjonariusza 11-go kom. PP. Zajęci pijatyką czterej osobnicy nie zauważyli zbliżenia się posterunkowych którzy z łatwością otoczyli grupę uniemożliwiając uczestnikom libacji ucieczkę. Zatrzymanych wraz z bagażami z niedopitą wódką i filiżankami zastępującemi kieliszki odstawiono do 10-go kom. PP., na którego terenie znajduje się park Źródliska. W tobołkach znalezionych przy zatrzymanych znaleziono cztery nowe garnitury i inne przedmioty, pochodzące z kradzieży. W dochodzeniu pierwiastkowem ustalono, że są to znani na bruku łódzkim złodzieje: Urbaniak Teofil, zamieszkały przy ul. Nawrot 94, Jakubek Aleksander, Rokicińska 11, Fornalczyk Józef, Pomorska 151, oraz Przybylski Stefan, przybyły istotnie z Tuszyna, gdzie zamieszkuje przy ul. Kościelnej. Zatrzymanych odstawiono do aresztu pry urzędzie śledczym (a)”.

Rok 1931

23 maja, sobota. „Wypadki w czasie pracy. [...] W fabryce Szwejkerta (Wólczańska 215) ofiarą podobnego wypadku [„uszkodzeń cielesnych”] padła robotnica Eugenja Heinówna (Nawrot nr. 94)”.

Rok 1937

18 kwietnia, niedziela. „ Opieczętowanie lokalu związku robotników przemysłu budowlanego, drzewnego i ceramicznego. Trzech działaczy aresztowano. W swoim czasie donosiliśmy o opieczętowaniu lokalu i zawieszeniu działalności związku robotników przemysłu budowlanego, drzewnego, ceramicznego i zawodów pokrewnych przy ul. Podleśnej 26. Związek ten pod inna nazwą przeniósł się do nowej siedziby przy ul. Nawrot 94. Jan nas obecnie informują, wczoraj władze administracyjne opieczętowały ten lokal i zamknęły oddział IV związku robotników przemysłu budowlanego, ceramicznego i drzewnego. Jako motyw zawieszenia działalności tej organizacji podano działalność wywrotową. Jednocześnie aresztowani zostali trzej działacze związkowi, a mianowicie Jakubczyk, Herman Hübschel i Stanisław Loga”.

27 października, środa. „ Motocykl wpadł na tramwaj. Cyklista i przechodzień lekko ranni. Przy zbiegu ulic Piotrkowskiej i Andrzeja jadący motocyklem Józef Nowicki (Nawrot 94) w czasie omijania przechodnia wpadł na stojący na przystanku tramwaj. Motocykl odbił się o wagon i zkolei najechał na rowerzystę Jerzego Niteckiego (Ruda Pabianicka, Górna 4o), który spadł z roweru. Wreszcie rozpędzony motocyklista potrącił przechodnia Jana Kaczmarka (Piwna 49) i sam upadł na bruk. Na szczęście Nitecki i Kaczmarek odnieśli lekkie tylko obrażenia, a Nowicki Wyszedł z wypadku bez szwanku. Tramwaj został porysowany, motor i rower uszkodzony. Nowickiego pociągnięto do odpowiedzialności karnej. Wczoraj odpowiadał on on przed sądem starościańskim. Na rozprawie okazało się, że powodem wypadku było uszkodzenie hamulców. Sąd biorąc pod uwagę okoliczności łagodzące skazał Nowickiego za zbyt szybką jazdę na5o zł. grzywny z zamianą na 3 dni aresztu”.

Mieszkali: Gancke Leo, elektrotechnik; Hajn Michał, kowal; Koss Juliusz, stolarz, tel. 11245;

Künert Elza, kupiec. Sobota, 5 czerwca 1948. „Zatrudnimy od zaraz kasjerkę ze znajomością maszynopisania, urzędnika do księgowości materiałowej, aprowizatorkę. Zgłaszać się osobiście Firma Kunert, Nawrot 94”.

Sztelcer Roman, szofer.

Rok 1945

„Muzealia znajdujące się w inwentarzu MSŁ, których poprzedni właściciele byli lub mogli być pochodzenia żydowskiego: Przekazany przez UOL z mieszkania ob. Chróścielewskiego, Nawrot 94/96 rysunek „Scena batalistyczna” Aleksandra Orłowskiego […] Przekazany przez Okręgowy Urząd Likwidacyjny z mieszkania przy ul. Nawrot 94/96 obraz „Żeńcy” K. Szermętowskiego […] Maksymilian Gierymski „Wieś” przekazany przez OUL 10 I 1946 r. […] Teodor Axentowicz „Dziewczyna z gromnicą” przejęto z mieszkania: ul. Nawrot 94/96”. [1]

Rok 1946

„Kontrolny spis uprawnionych do głosowania w Głosowaniu Ludowym” – jako Nawrot 94/96: Bielawski Zygmunt (ur. 3.8.19o4, ślusarz, zameldowany 2o.11.1945), Bielawska Stanisława (ur. 18.4.19o4, robotnica, zameldowana 1928); Chróścielewski Józef (ur. 11.8.1911, urzędnik, zameldowany 1.2.1945), Chróścielewska Helena (ur. 2o.5.1979, przy mężu, zameldowana 1.2.1945), Fanulska [?] Józefa (ur. 18.3.197o, przy mężu, zameldowana 1.2.1945), Janiszewska [?] Franciszka (ur. 13.2.19o4, robotnica, zameldowana 2.6.1945), Knychalska Waleria (ur. 25.1o.19o6, strażniczka, zameldowana 15.4.1945), Kapral Jan (ur. 15.5.1918, krawiec, zameldowana 25.6.1945), Kapral Helena (ur. 3.11.1917, przy mężu, zameldowana 2o.3.1946), Kiereś Stanisława (ur. 23.4.1915, robotnica, zameldowana 1.2.1945), Kiereś Bronisław (ur. 2.9.1916, robotnica, zameldowana 3.1.1946), Lenart Bronisława (ur. 23.12.11897, pracownica, zameldowana 1.2.1945), Niedzielski Władysław (ur. 16.8.1892, inspektor PMT, zameldowany 1.7.1945), Surmacz Julianna (ur. 6.4.1895, bez zawodu, zameldowana 5.6.1945), Surmacz Leokadia (ur. 29.2.1923, robotnica, zameldowana 1.6.1945), Surmacz Stanisława (ur. 18.1.1925, ekspedient, zameldowany 5.12.1945), Surmacz Andrzej (ur. 15.3.1896, bez zawodu, zameldowany 21.12.1945), Szymczak Michał (ur. 1o.7.1985, krochmalarz, zameldowany 1.2.1945), Szymczak Apolonia (ur. 2o.11.1891, przy mężu, zameldowana 1.2.1945), Szymczak Eugenia (ur. 23.2.1924, krawcowa, zameldowana 1.2.1945), Skurnica Andrzej (ur. 18.11.1888, dozorca, zameldowany 28.1.1945), Tomczak Stanisław (ur. 19.1o.1897, pracownik umysłowy, zameldowany 3o.7.1945), Tomczak Irena (ur. 25.11.1916, pracownik umysłowy, zameldowany 3o.7.1945), Tuszyńska Konstancja (ur. 14.1o.1982, gospodyni, zameldowana 1.9.1945), Wawrzyniak Joanna (ur. 13.2.1886, robotnica, zameldowana 1942), Zajączkowski Izydor (ur. 6.1.1911, technik budowlany, zameldowany 2.5.1945), Zajączkowska Maria (ur. 9.2.1915, przy mężu, zameldowana 2.5.1945), Zajączkowska Maria (ur. 31.1.19o6, robotnica, zameldowana 2.1.194o), Zajączkowska Zofia (ur. 8.1.1882, robotnica, zameldowana 2.1.1945), Chudy [?] Stanisław (ur. 2o.11.1913, student, zameldowany 1o.4.1946), Holewa [?] Michał (ur. 9.11.19oo, nauczyciel, zameldowany 14.1o.1945), Podgórska Maria (ur. 3.1.1888, bez zawodu, zameldowana 1.2.1945).

Rok 1959

Chróścielewski Józef, magister, tel. 23992. Mac Jan, tel. 38653.


[1] Materiały Działu Dokumentacji Naukowej Muzeum Sztuki w Łodzi

Kolejne numery: