Ulica Nawrot

Pisał od roku 1998 Maciej Cholewiński

Ulica Nawrot

Numer 36

Od frontu mały dom z apteką. Ktoś krzywo narysował plan i w ten sposób między domami powstał wąski przesmyk, na wyciągnięcie ręki. Ktoś ma tam okna. Pozazdrościć. Nic nie zapowiada pięknego podwórza z długim ogrodem, przy którym stoją kwadratowe domki o spiczastych dachach!

Rok 19o3

26 października, poniedziałek. „Wieczornica „Liry”. W sobotę stowarzyszenie śpiewacze „Lira” urządziło wieczornicę w lokalu swoim przy ulicy Nawrot 36. Termin rozpoczęcia wyznaczono na godz. 8. Nie zapominajmy jednak, że panie nasze wcale, a panowie po większej części nie lubią punktualności. Więc pomimo dość licznie zgromadzonego zastępu lirniczek i lirników, wciąż przybywają do bukietu nowe kwiaty o barwach pól i łąk naszych. Bluzki białe, żółte, zielone, amarantowe prześlicznie odbijają na tle ciemnych ubrań panów. Swoboda zupełna co do strojów; znać, że każda i każdy ubrał się w to, co miał najlepszego, nie przygotowywano jednak na ten dzień specyalnych toalet. Czyja w tem zasługa dopatrzeć trudno; jest to jednak charakterystyczne wielce i wartoby pomyśleć, aby inne stowarzyszenia wprowadziły tę inowacyę. Wreszcie około g. 1o prezes dał znak rozpoczęcia wieczornicy. Dyrektor Noskowski poruszył pałeczkę i popłynęły pieśni to smętne, to skoczne, a wszystko przez chóry mieszane tak artystycznie wycieniowane, tak zgodnie odśpiewane, oddane z taką siłą!... Więc nic dziwnego, że słuchacze bili brawo i żądali powtórzenia i pieśni ludowej „Oj i w polu jezioro” Kuby i „Sam jeden” Koszata i „Zażegnania burzy” Dürrnera, odśpiewanego przez samych mężczyzn. Na bisowanie jednak niema czasu: program obfity, a tu już późno. Uczeń szkoły p. Grudzińskiego Grirzman ma grać na skrzypcach „Romans” Svendsena. „Legendę” Wieniawskiego i inne drobniejsze utwory , a panna H. Refkiewicz odśpiewać musi „Mój kwiatek” Troszla, „Krakowiaka” Noskowskiego, więc śpieszą się wszyscy. Koło godz. 12 kończy się koncert. Lirnicy zbliżają się do pięknych lirniczek, zaczyna się rozmowa w dwóch skalach dużych a kapela w środkowym pokoju stroi już skrzypice i smyki smaruje zawzięcie… Na twarzach widać oczekiwanie, niepokój… Wreszcie zagrzmiała muzyka i 6o co najmniej par ruszyło w tany. O godz. 2 wniesiono stoły i nakryto do skromnej kolacyi, która nie trwała długo, bo młodym spieszno do tańca. Tańczono więc i bawiono się do rana; świt zaróżowił okna, gdy uczestnicy zgromadzenia spostrzegli dopiero, że do domu czas. Noc spłynęła, jakby jedna godzina, a to dzięki staranności zarządu, głównie zaś prezesa p. Antoniewskiego, wicepr. p. Jaskiewicza i p. Hoffmana, którzy potrafili urządzić zabawę tak, że każdy się czuł, jakby u siebie w domu. Uczestnik”.

31 października, sobota. „Potrzebny chłopiec do introligatora na praktykę. Nawrot 36”.

Rok 19o7

26 stycznia, sobota. „Ofiary. Dla najbiedniejszych (do rozporządzenia Komitetu Obywatelskiego). Rajska 3 rb. – Uczennice z pensyi Rajskiej 1 rb. 2o kop. Dla robotników narodowców pozbawionych pracy. Zamiast depeszy na ślub p. Alfreda Daominikiewicza, W.P. i Z.P. 1 rb. Dla rodziny zabitego Michalaka. Z. Ostrowski 1 rb. – T. Sarna 1 rb. – J. Tobola 5o kop. – J. Pawłowski 5o k. – J. Pluskata 5o k. – B. Denderski 5o k. Julia Królikowska 3 rb. – Al. K. 1 rb. Na kościół w Dobrej. Wagonkepf 2 rb. Dla chorego ucznia Kaufmana, zamieszkałego przy ulicy Nawrot № 36. St. Różanski 5o kop. – E.M. Majewscy 1 rb. Na Kochanówkę. (do dyspozycyi d Re Mazurkiewicza). Jan G. nieprzyjęte przez Zofię Sławińską, jako honoraryum, 5 rb.”.

Rok 191o

8 stycznia, sobota. „Meble. Zakład stolarski P. Grabowskiego poleca różne meble na składzie, oraz przyjmuje wszelkie roboty w zakres stolarstwa wchodzące. Ceny nizkie, Nawrot 36”. Wtorek, 8 marca – „Meble, mianowicie: kredensy, stoły, szafy mahoniowe, garderoba satynowa, fotele do biurek…”.

4 lutego, piątek. „(a) Kradzieże. Z mieszkania Szmula Ejbuszyca, przy ul. Nawrot nr. 36, służąca, Stanisława Brodzka, skradła zegarek złoty, wartości kilkudziesięciu rubli. W kancelarii cyrkułowej przyznała się do tego czynu. Aresztowano ją i przeprowadzono do wydziału śledczego”.

„Maszyna pończosznicza tanio do sprzedania, mało używana. Przejazd 48, sklep galanteryjny”.

21 maja, sobota „Jest do sprzedania uniwersalna piła do drzewa (banzega) zastosowana i do siły, oraz warsztat stolarski w dobrym stanie. Nawrot 36 m. 1”.

Rok 192o

„Taryfa posesji (domów i placów) Miasta Łodzi. Imię i nazwisko właściciela”: Majera Samuela S-wie.

Rok 1924

6 marca, czwartek. „Skutki nieposprzątania śniegu. 22-letniej Helenie Wlazło przechodzącej przez ulicę Nawrot około No 36 spadł na głowę śnieg z dachu z wysokości I-go piętra. Wlazło otrzymała potłuczenie głowy. Zawezwany lekarz pogotowia odwiózł ją do domu”.

Rok 1925

12 lipca, niedziela. „Z dniem jutrzejszym biuro obwodowego funduszu bezrobocia zostaje przeniesione z Al. Kościuszki 1, na ul. Nawrot 36”.

26 września, sobota „ Od A. do K. mogą się zgłosić po zapomogi. Wypłata odbędzie się w lokalu przy ul. Nawrot 36. W dniu dzisiejszym o 2-ej popołudniu rozpocznie się wypłata zapomóg bezrobotnej inteligencji pracującej w lokalu przy ul. Nawrot 36. Zapomogi otrzymają bezrobotni, na nazwiska od litery A. do K. Ci, którzy deklaracji nie złożyli we właściwym czasie będą kwalifikowani dopiero w przyszłym tygodniu. (b)”. Wtorek, 1 grudnia: „ Wypłata zapomóg bezrobotnym pracownikom umysłowym rozpocznie się dziś. W dniu dzisiejszym o godzinie 3 popołudniu w lokalu funduszu bezrobocia przy ul. Nawrot 36, rozpoczną się wypłaty zapomóg bezrobotnym pracownikom umysłowym którzy pozostali bez pracy przed dniem 1 sierpnia 1925 roku i zapomóg dotychczas nie otrzymywali. Zapomogi przyznano 229 bezrobotnym pracownikom umysłowym”.

13 października, wtorek. Z obwieszczenia o „Przymusowych Licytacjach” za niewpłacone podatki wyznaczonych na 14 października: „Pol A., Nawrot 36, garderoba, toaleta, otomana”. Rok 1927 - Węgiel kamienny” - A. Pohl, tel. 3841.

Rok 1926

12 lutego, piątek. „Zapusty u szewców. Zabawy urządzane przez zw. szewców cieszą się oddawna szczególnem powodzeniem. W dniu 13 lutego r.b., w lokalu przy ul. Nawrot 36, odbędzie się wesoła zabawa karnawałowa, urozmaicona szeregiem niespodzianek: goście ujrzą „Heroda”, wezmą udział w obiorze „Króla Migdałowego” i jego dostojnej małżonki, zabawią się w „wędkę” itp. Taniec – do rana”.

2o kwietnia, wtorek. „Zarząd Obwodowy Funduszu Bezrobocia w Łodzi poszukuje parterowego lokalu powierzchni 1oo mtr. 2 w okolicy ulic: Nawrot od Kilińskiego w stronę Widzewa. Oferty z cenami należy składać do Obwodowego Biura Nawrot № 36”.

5 września, sobota. „Zatarg w fabryce bielizny. W fabryce bielizny W. Knappa (ulica Nawrot 36) wynikł zatarg na tle nieformalnego i niezgodnego z przepisami prawnego wymówienia pracy pracownikom. Na miejsce udali się przedstawiciele Chrz.[eścijańskich] Zw. Zawod. pp. E. Blaszczyński i J. Buda. Po dłuższej konferencji zatarg zlikwidowano w ten sposób, że administracja wspomnianej fabryki wypłaci pracownikom za postój wynikły z powodu zatargu oraz od dnia 4 b.m. uruchomi fabrykę”. [patrz Nawrot 7] Piątek, 17 grudnia. „Obwieszczenie. Komornik przy Sądzie Okręgowym w Łodzi, Stefan Zajkowski, zam. i urzędujacy w tymże mieście przy ul. Traugutta Nr. 1o, niniejszem obwieszcza, że w dniu 28 stycznia 1927 roku o godzinie 1o rano, odbędzie się w sali posiedzeń Sądu Okręgowego w Łodzi przy ul. Pańskiej Nr. 115, w pierwszym terminie, sprzedaż przez licytację nieruchomości położonej w m. Łodzi przy ul. Nawrot Nr. 36, hip. 13o6, należącej do Wilhelma Knappa. Nieruchomość ta składa się z placu i ogrodu. Na placu znajdują się mieszkalne, murowane w dobrym stanie budynki, kryte papą, a mianowicie: dom frontowy parterowy, tynkowany z elektrycznem oświetleniem, w podwórzu znajduje się trzypiętrowa oficyna nowa, nietynkowana z oświetleniem elektrycznem i wozownia nietynkowana z lokalami mieszkalnemi na pierwszem piętrze i jednym lokalem na parterze. W podwórzu są urządzone ustępy murowane, kryte blachą i studnia z motorem elektrycznym. Nieruchomość ta posiada swoją księgę hipoteczną w łódzkim wydziale hipotecznym pod repet. Nr. 2618, nie jest oddana nikomu w zastaw, ani też w dzierżawę, obciążona jest długami hipotecznemi i kaucją na sumę 8.5oo dolarów i 15,ooo złotych, wyznaczona została na sprzedaż całkowicie na zaspokojenie należności przypadającej Aleksandrowi-Gehrardowi i Stefanji-Wiktorji małż. Gielke w sumie 29.9oo złotych, jako równowartość 5.ooo dolarów Stan. Zjednoczonych Amer. Północnej z różnicą kursu urzędowego Giełdy Warszawskiej z dnia poprzedzającego rzeczywistą zapłatę z 18 proc. w stosunku rocznym, oraz kosztami procesu w sumie zł. 1734 gr. 15, na mocy tytułu wykonawczego Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 3o listopada 1925 roku Nr. C. 1998/25. Licytacja rozpocznie się od sumy szacunkowej złotych 5o,ooo. Osoby zamierzające wziąć udział w licytacji, obowiązane będą złożyć kaucję w sumie 5,ooo złotych. Warunki licytacyjne, tudzież dokumenty odnoszące się do sprzedaży, mogą być przejrzane w kancelarji Sądu Okręgowgo w Łodzi. Komornik St. Zajkowski”.

3 grudnia, piątek. „Ze związku zawodowego „Praca Polska”. W dniu dzisiejszym odbędzie się posiedzenie Zarządu Związku Zawodowego „Praca Polska”. Jutro zaś, dnia 4 grudnia, b.r. odbędzie się ogólne zebranie członków wszystkich sekcyj Związku Zawodowego „Praca Polska”. Zebranie odbędzie się w sali przy ul. Nawrot 36 o godz. 7 wiecz.”.

4 grudnia, sobota. „Ze Zw. Ludowo-Narodowego. W niedzielę, dnia 5 grudnia o godz. 8 wiecz. w sali Związku Ludowo-Narodowego przy ul. Nawrot 36, zespół artystyczny pod kierunkiem p. St. Zaborskiego daje przedstawienie teatralne z urozmaiconym programem. Ceny przystępne”.

3o grudnia, czwartek. „Sylwester w „Pracy Polskiej”. W piątek, dnia 31 b.m. w lokalu przy ul. Nawrot 36 odbędzie się zabawa sylwestrowa dla członków związku zawodowego „Praca Polska” oraz wprowadzonych gości. Wiele niespodzianek i pomysłowe przywitanie Nowego Roku czeka uczestników zabawy. Karty wstępu wydaje sekratarjat Związku „Praca Polska” (Nawrot 36) codziennie od godz. 9 do 1 i od 4-7”.

Rok 1927

Siedziba Związku Ludowo-Narodowego, tel. 411o.

Zarząd Obwodowy Funduszu Bezrobocia, prezes tel. 131, sekretariat tel. 2455.

1 lutego, wtorek. „ Łódź w walce z alkoholizmem. Cykl odczytów popularnych. W tygodniu propagandy trzeźwości (1 – 8) staraniem Sekcji do Walki z Alkoholizmem przy Wydziale Opieki Społecznej, Sekcji Propagandy przy Wydziale Zdrowotności Publicznej oraz Oddziału Oświaty i Kultury Pozaszkolnej odbędą się odczyty popularne dla szerszych warstw ludności Łodzi według następującego planu. We wtorek, dnia 1 lutego r.b., o godz. 7-ej wiecz. w lokalu Związku Majstrów Fabrycznych, Żeromskiego 74 ks. pref. St. Nowicki wygłosi odczyt na temat: „Zadanie społeczne kobiety w walce z alkoholizmem”. W środę, dnia 2 lutego r.b., o godz. 11-ej rano w lokalu Związku Harcerstwa Polskigo, Ewangelicka 9, ks. pref. St. Nowicki wygłosi odczyt p.t.: „Alkohol a młodzież”. Tegoż dnia, o godz. 6-ej wiczór, w lokalu Zjednoczenia Polskiej Młodzieży Pracującej „Orlę”, Piotrkowska 91 dr. Wiktor Probst wygłosi odczyt p.t. „Alkohol i jego skutki”. W piątek, dnia 4 lutego, o godz. 7-ej wiecz., w sali odczytowej Miejskiego Kinematografu Oświatowego, Wodny Rynek, dr. St. Skalski wygłosi odczyt na temat: „Prohibicja w Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej”. Tegoż dnia, o godz. 8-ej wiecz. w lokalu Związku Ludowo-Narodowego, Nawrot 36, dr. E. Mittelsaedt wygłosi odczyt na temat: „Społeczna walka z alkoholizmem”. W niedzielę, dnia 6 lutego, o godz. 5-ej po poł., w lokalu Związku Młodzieży Polskiej, Gdańska 111, dr. Stefan Lewy wygłosi odczyt p.t.: „Dodatnie skutki prohibicji w Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej”. W poniedziałek, dnia 7 lutego r.b., o godz. 7-ej wiecz. w sali „Domu Ludowego”, Przejazd 34, dr. Lipiński wygłosi odczyt p.t. „Alkoholizm a przestępczość”. Tegoż dnia, o godz. 6.3o wiecz. w lokalu T-wa Gimnastycznego „Sokół” I, Nawrot 23 dr. Sobieszczański wygłosi odczyt p.t. „Walka z alkoholizmem”.

3 marca, czwartek. „Ze Związku Zawodowego „Praca Polska”. W sobotę, dnia 5 marca o godz. 7-ej wiecz. odbędzie się w lokalu własnym przy ulicy Nawrot 36 walne zgromadzenie; wejście dla członków bezpłatne za okazaniem legitymacji. Tematem obrad będzie obecna sytuacja w przemyśle włókienniczym oraz sprawy organizacyjne”.

5 marca, sobota. „Ze związku „Praca Polska”. Dnia 5 marca 1927 roku o godz. 7 wieczorem w sali własnej przy ul. Nawrot nr. 36 odbędzie się walne zgromadzenie członków Zw. zaw. pracow. przem. włók. „Praca Polska”. Tematem obrad będzie: a) Obecna sytuacja w przemyśle włókienniczym, b) Sprawy organizacyjne. Wejście bezpłatne za okazaniem legitymacji członkowskiej”.

14 października, piątek. „Sprzedaż piramidek szczęścia. Polska Macierz Szkolna za naszem pośrednictwem informuje, że od dnia 1-go października do dnia 25 października r.b. wznowiona została sprzedaż uliczna piramidek szczęścia. Wydawanie fantów odbywa się codziennie od godz. 2 – 4 po poł. w lokalu Związku Ludowo – Narodowego przy ul. Nawrot nr. 36”.

Rok 1928

1 lipca, sobota. „Inteligentna rodzina przyjmie panienkę w wieku szkolnym na mieszkanie i utrzymanie. Opieka zapewniona, pianino na miejscu. Parter, front.”

17 września, poniedziałek „Zasiłki dla pracowników umysłowych wypłacone będą 25 b.m. Onegdaj dyrektor zarządu obwodowego funduszu bezrobocia p. Ofenberg otrzymał z ministerstwa pracy i opieki społecznej polecenie wypłacenia zapomóg doraźnych bezrobotnym pracownikom umysłowym na terenie działania PUPP Łodzi i Piotrkowa, na którą to wypłatę przekazana była jednocześnie kwota 33.ooo zł. Na skutek tego p. Ofenberg zarządził dokonanie wypłaty w dniu 25 b.m. w lokalu oddziału dla bezrobotnych pracowników umysłowych, mieszczącym się przy ul. Al. Kościuszki Nr. 9. Wszyscy ci bezrobotni pracownicy umysłowi, którzy w dniu 25 b.m. nie będą w możności pobrania zasiłku, winni zgłosić swe należycie umotywowane reklamacje w dniach 26 i 27 b.m. do zarządu obwodowego funduszu bezrobocia przy ul. Nawrot 36, Pracownicy umysłowi, których reklamacje zostaną uwzględnione, będą mogli pobrać zasiłek w dniu 28 b.m. (p)”.

9 października, niedziela. „Inteligentna rodzina przyjmie panienkę w wieku szkolnym na mieszkanie z utrzymaniem, opieka zapewniona, pianino na miejscu. Wiadomość Nawrot 36 parter – front”.

Rok 1929

Knapp Wilhelm, Fabryka bielizny, tel. 126o4;

Fajner Ruta, lekarz stomatolog tel. 17o71, również w 1934. Piątek, 11 października: „Przymusowe licytacje. Magistrat M. Łodzi – Wydział Podatkowy, niniejszem podaje do wiadomości, że w dniu 23 października 1929 r. między godz. 9-tą rano a 4-tą po południu odbędą się przymusowe licytacje ruchomości u niżej wymienionych osób za niewpłacone podatki: [...] 167. Fajner A., meble”. W niedzielę 28 września 193o: „Zginął kwit kaucyjny wydany przez Elektrownię Łódzką na imię Aleksandra Fajnera” – męża?

16 października, środa: „Tranzlokacja biur funduszu bezrobocia. Jak nas informuje zarząd obwodowy funduszu bezrobocia w Łodzi, biura tegoż zarządu przeniesione zostaną w przyszłym tygodniu na ulicę Południową nr. 94, a mianowicie: centralne biuro funduszu bezrobocia mieszczące się przy ul. Nawrot 36, oraz referat zakładu pracy, mieszczący się przy Al. Kościuszki nr. 9 Przeprowadzka nastąpi dnia 22 b.m. i trwać będzie do dnia 24 b.m. włącznie. (w)”.

Rok 193o

2 kwietnia, środa. „Do wynajęcia sala 15o m. na biuro lub przemysł lekki również garaż”. 9 maja - „Sala 7 x 21 m. jasna w nadzwyczaj czystym domu zaraz do wynajęcia”.

26 czerwca, czwartek: „Wilk młody (suka) przybłąkał się odebrać za zwrotem kosztów, Nawrot 36 m. 2”.

7 września, niedziela. Halina Kożuchowska wygrała bilety do kina „Capitol” jako nagrodę za rozwiązanie zadań z „Dodatku ilustrowanego” Nr 35 do „Hasła Łódzkiego”.

3o października, czwartek. „2 sale po 45o kw. łokci, w czystym domu, ewentualnie z mieszkaniem do wynajęcia, Nawrot 36”.

Rok 1931

1 stycznia, czwartek. „Zawiadomienie! Wytwórnia odzieży dzianej G. Schumann’a Łódź, Nawrot 36 przeniesiona została na ul. Piotrkowską 1o5 tel. 222-11 i poleca się nadal łaskawym względom Sz. Kljenteli G. Schumann, Piotrkowska 1o5”. Ale w niedzielę, 28 września 1936 – „Najtaniej kupisz kostjumy, sweatry, kamizelki najnowszych modeli w składzie G. Schumanna”.

6 czerwca, sobota. „Sektę „katolickich żydow” usiłuje stworzyć w Łodzi niejaki p. Rozenberg. Wśród żydowskiego społeczeństwa w Łodzi od pewnego czasu wre z powodu dokonanego „odkrycia”. W dzielnicach żydowskich w ostatnich czasach coraz częściej słyszało się o chrztach i to niejednokrotnie jednocześnie kilka par zmieniało wiarę. Znaleźli się wnet „detektywi”. Po żmudnych obserwacjach ujawniono rewelacje, które obecnie są tematem rozmów wśród ludności żydowskiej. Stwierdzono, że przy ul. Wólczańskiej 127 mieszkał niedawno niejaki Rozenberg, misjonarz z Bazylei, który, posiadając znaczne środki pieniężne, organizował wśród biednych żydów odczyty, pogadanki i rozdawali broszury, nawracając od czasu do czasu kilku na wiarę katolicką. Po pewnym jednak czasie Rozenberg stracił zaufanie swych wysłanników. Wówczas rozpoczął pracę na własną rękę, namawiając żydów, by stali się „katolickimi żydami”, t Zn. By, zachowując narodowość żydowską, przyjmowali wiarę chrześcijańską. Rozenberg wyjechał zagranicę, skąd przyjechał następnie z dużymi zasobami gotówki. W Łodzi pozyskał również kilku baptystów i bogatych przemysłowców dla swej akcji. Następnie wynajął sobie luksusowe mieszkanie przy ul. Sienkiewicza 31, oraz salę przy ul. Nawrot 36, gdzie zajął dwa piętra. Do pomocy przyjął Rozenberg niejakiego Szyffa, poczem rozpoczął pracę, rozrzucając w dzielnicach żydowskich tysiące ulotek, wzywających ludność do przybywania na jego odczyty i pogadanki. W dniu 24 maja miał się odbyć chrzest pierwszych pięciu młodzieńców żydowskich w kościele baptystów przy ul. Nawrot 27. W ostatniej jednak chwili Rozenberg dowiedział się, że grupa żydów chce uniemożliwić odbycie chrztu, wobec czego zabrał tego samego dnia nad ranem owych pięciu młodzieńców do Rudy Pabjanickiej, gdzie w willi jednego z przemysłowców p. H.[oraka?] trzech Żydów przyjęło chrzest, a dwuch w ostatniej chwili wycofało się z całej historii. Rozenberg werbuje kljientów przez udzielanie biednym Żydom zapomóg pieniężnych, pozytem urządził w roku ubiegłym kolonje dla biednych kobiet z dziećmi pod Aleksandrowem, a w roku bieżącym pod Rudą Pabjanicką i podczas lata nawraca pensjonarzy kolonji. Poza kolonjami letniemi urządził Rozenberg przy ul. Nawrot 36 ambulatorjum dla biednych dzieci żydowskich, przyczem, prócz lekarstw, otrzymują dzieci pieniądze i odpowiednią lekturę”.

Rok 1932

14 lipca, czwartek. „Zdolni agenci (tki) do sprzedaży spożywczego artykułu poszukiwani. Nawrot 36 m. 7 godz. 9-1o codziennie”.

Rok 1933

7 czerwca, środa: „Chłopak do biura ze świadectwem szkoły powszechnej z dobremi referencjami może się zgłosić w godz. 1o-12 i 4-6. Nawrot 36, lewa oficyna, II pietro m. 12”. W niedzielę, 11 lutego 1934 „potrzebny agent do ratalnej sprzedaży herbaty i t.d. Zgłoszenia: Nawrot 36 lewa of. II p. m. 12 od 10-11 i 4-6”.

Rok 1934

26 września, sobota. „O godzinie 1o wieczorem u zbiegu ulic Kilińskiego i Narutowicza wynikła bójka, w wyniku której zostali dotkliwie poturbowani 42-letni Liber Twerski, elektromechanik, zamieszkały przy ul. Kilińskiego 126, 17-letni Zygmunt Trybowski [ul. Narutowicza 46] oraz David Taube [Nawrot 36], krawiec. Poszkodowanym pierwszej pomocy udzielił lekarz Pogotowia Ratunkowego”. Inna relacja: „Napad na przechodniów. 3 osoby zostały ranne. Ostatnio donosiliśmy o kilku wypadkach napaści wyrostków na spokojnych przechodniów. [...] Na przechodzących ulicą [...] napadła grupa wyrostków, która zaczęła ich bić różnemi narzędziami [...]”. Trybowski miał mieć lat 27 i był tapicerem. W 1939 Zakład krawiecki Dawida Taube, tel. 27384 egzystował pod adresem Nawrot 34.

Rok 1935

31 lipca, środa. „Pies czarny podpalany z szeroką i czerwoną wstążką, zabłądził. Wiadomość u dozorcy Nawrot 36”

Rok 1936

16 kwietnia, czwartek. „Wózek ręczny do sprzedania. Wiadomość Nawrot 36”.

2 sierpnia, niedziela. „Towarzystwo Ubezpieczeń Wzajemnych na Wypadek Choroby w Warszawie, Generalny Reprezentant w Łodzi poszukuje zdolnych inspektorów - agentów na stałą pensję i prowizję. Tel. 21211, od 9 do 15”. Niedziela, 6 czerwca 1937 - „Ubezpiecza na wypadek choroby Towarzystwo Ubezpieczeń Wzajemnych na Wypadek Choroby w Warszawie, ul. Pierackiego 14. Reprezentacja w Łodzi, ul. Nawrot 36. Przyjmujemy ubezpieczenia osób pojedynczych i całych rodzin oraz grup zawodowych. Ubezpieczonym, którzy nie chorowali w roku 1936 Towarzystwo zwraca 5o proc. wpłaconych składek. Warunki w biurach towarzystwa”.
Niedziela, 4 lipca – „Tylko wytrwali, systematyczni, ustosunkowani, z dobrą prezencją znajdą duży zarobek jako agenci jedynego w Polsce Towarzystwa Ubezpieczeń na Wypadek Choroby”.

Rok 1937

18 lutego, czwartek. „Do akt Nr. Km. III/2o63/36 Obwieszczenie. Komornik Sądu Grodzkiego w Łodzi rew. 3-go, Stefan Górski zamieszkały w Łodzi przy ul. Dowborczyków 26 [...] ogłasza, że w dniu 23 lutego 1937 godz. 11-13 w Łodzi przy ulicy Nawrot 36 odbędzie się publiczna licytacja ruchomości oszacowanych na łączną sumę zł. 131o, a mianowicie : aparat do napełniania, aparat do nawijania, dwie lampy, szafa laboratoryjna, materjały jedwabne, umywalka, aparat radjowy, maszyna do szycia, szafa do rzeczy, aparat do nawijania nici, sznur jedwabny, które można oglądać w miejscu sprzedaży [...] sprawa Hugona Förstera p-ko f-mie Olgis Sp. z ogr. odp.”.

13 czerwca, niedziela. „Lućmierz – Las. Komfortowa willa do wynajęcia. Tani. Dwa pokoje z kuchnią. Przystanek tramwajowy Rosanów. Wiadomość: gospodarz Frymel – Rosanów. W Łodzi, Nawrocki, Nawrot 36”. Pewnie chodziło o inżyniera technika Zygmunta Nawrockiego wymienionego jako lokator w spisach 1939 roku.

5 września, niedziela. „Obwieszczenie o licytacji. W myśl § 83 i 84 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 25.6.1932 o postępowaniu egzekucyjnym władz skarbowych [...] 11 Urząd Skarbowy w Łodzi podaje do ogólnej wiadomości, że celem uregulowania zaległych należności odbędzie się sprzedaż z licytacji u niżej wymienionych: [...] dnia 10 września 1937 r. w I terminie ‘Olgis’, Sp. z o.o., Nawrot 36, ruchomości, osacz na zł. 65o zł. [...] Za Naczelnika Urzędu (St. Andrzejewski)”.

Mieszkali: Kliklar Eugeniusz, ekspedient, również w 1939; Rozenberg Elżbieta, doktor medycyny; Schönberg Adolf, majster pończoszniczy; Stenzel Alma, biuralistka.

Rok 1939

Mieszkali: Antecki vel Bartczak Stanisław, przemysłowiec [patrz Nawrot 37]; Blicharski Henryk, biuralista; Fischer Maksymilian, przedstawiciel, tel. 11448; Gisler Arnold, agent tel. 12653; Martynowski Stanisław, urzędnik; Millak Michał, urzędnik; Muhle Wilhelm, piekarz; Radke Oskar, farbiarz; Rosenberg Leon, kaznodzieja tel. 21722; Schultz Józefa, urzędnik i Willy - urzędnik; Slort Sieuwert, misjonarz; Stanzel Alma, biuralistka; Wajss Maria, emerytka; Walter Hugon, biuralista; Wekwert Adolf, buchalter i Alma - biuralistka; Zomer Józef, misjonarz;

„Chirurgiczne artykuły”: „Zakłady Przetwórcze Jedwabiu Olgis sp. zoo, tel. 12653 oferuje nici jedwabne chirurgiczne surowe w motkach i wyjałowione we flakonikach Katgur (licencja „Robur” – Paryż) wyjałowione we flakonikach, pudełkach i kłębkach”.

„Cukry i czekoladowe produkty” - Henryk Krzemiński, tel. 2123o.

Sprzedaż proszku do prania – „Marecki S. i S.-ka”.

Rok 1946

27 listopada, środa. Z mieszkania S. Michalskiego został przejęty obraz Maksymiliana Gierymskiego zatytułowany „Potyczka z Tatarami”, który trafił do Muzeum Sztuki w Łodzi.


[1]

„Kontrolny spis uprawnionych do głosowania w Głosowaniu Ludowym”: Blichawski Henryk (ur. 24.11.19o7, urzędnik, zameldowany 12.6.1945), Blichawska-Chwiałkowska Wacława (ur. 6.9.19o8, przy mężu, zameldowana 12.6.1945), Borkowska Kazimiera (ur. 14.2.191o, księgowa, zameldowana 12.6.1945), Borkowska-Kęsikowska Stanisława (ur. 27.4.1886, przy córce, zameldowana 12.6.1945), Eleurich-Rataczyk Irena (ur. 6.2.19o3, biuralistka, zameldowana 27.5.1945), Grochowska-Żabicka Leokadia (ur. 6.3.1917, ekspedientka, zameldowana 275.1945), Kowalski Adam (ur. 25.12.19o8, robotnik, zameldowany 12.6.1945), Kowalska-Palimąka Helena (ur. 2o.11.19o5, majstrowa, zameldowana 12.6.1945), Kowalska-Ciekalska Marianna (ur. 27.2.1883, matka, zameldowana 12.6.1945), Kucza-Święcicka Janina Maria (ur. 2.5.1922, przy dzieciach, zameldowana 21.3.1946), Mazurówna Maria (ur. 2.5.1922, robotnica, zameldowana 21.3.1946), Mikołajczyk Katarzyna (ur. 28.1.1891, na utrzymaniu zięcia, zameldowana 2.6.1945), Mikulińska Leokadia (ur. 27.9.1894, krawcowa, zameldowana 15.3.1946), Michalski Zygmunt (ur. 7.7.19o6, dyrektor gimnazjum, zameldowany 12.6.1945), Michalska-Mikołajczyk Jadwiga (ur. 3.4.1917, przy mężu, zameldowana 12.6.1945), Mordek Anna (ur. 9.7.1914, ekspedientka, zameldowana 3o.8.1945), Pawlak Zenon (ur. 1o.1o.19o7, urzędnik, zameldowany 12.6.1945), Pawlak Helena (ur. 11.2.1911, przy mężu, zameldowana 12.6.1945), Potapczuk Marian (ur. 22.7.19o5, „Pełnomocnik Reformy Rolnej”, zameldowany 12.6.1945), Potapczuk-Grzeszenko Julianna (ur. 16.2.19o5, przy mężu, zameldowana 12.6.1945), Rudnicki Zygmunt (ur. 16.5.1912, kierownik fabryki, zameldowany 12.6.1945), Rudnicka-Iwańska Władysława (ur. 6.6.1915, przy mężu, zameldowana 12.6.1945), Raczyński Czesław (ur. 7.2.1917, urzędnik, zameldowany 12.6.1945), Raczyńska-Rybicka Julia Halina (ur. 7.1.1922, przy mężu, zameldowana 12.6.1945), Stasiak Czesława (ur. 15.9.1922, rolniczka – wykreślona), Starzewski Zdzisław (ur. 27.12.1911, księgowy, zameldowany 12.6.1945), Starzewski-Zielak Helena (ur. 14.4.1918, przy mężu, zameldowana 12.6.1945), Tomczak Zenon (ur. 17.11.1918, pracownik Elektrowni, zameldowany 7.12.1945), Tomczak-Owczarek Janina (ur. 23.9.1923, przy mężu, zameldowana 7.12.1945), Smoleńska Maria (ur. 19.1.1917, robotnica, zameldowana 12.6.1945), Wandel-Birencwejg Jadwiga (ur. 3.1.1918, studentka, zameldowana 12.6.1945), Więcław Czesław (ur. 14.8.1894, robotnik, zameldowany 12.6.1946), Więcław-Łępicka Genowefa (ur. 27.2.19o9, dozorczyni, zameldowana 12.6.1945), Woźniak Henryk (ur. 7.7.1921, „Nakładnia Chałupnicza”, zameldowany 7.2.1946), Zdunek Kazimierz (ur. 22.2.19o8, administrator, zameldowany 12.6.1945), Zdunek-Witaszewska Celina (ur. 9.3.19o9, przy mężu, zameldowana 12.6.1945), Sztaba Ksawery (ur. 23.8.19o7, elektromonter, zameldowany 12.6.1945).

Rok 1958

23 grudnia, czwartek. „ 1o-letnia Oleńka Matrończyk wylosowała główną wygraną w konkursie „Telewizor na święta”. W dniu wczorajszym odbyło się publiczne losowanie nagród konkursu pod hasłem „Telewizor na święta” – zorganizowanego przez Wojewódzką Zbiornicę Przemysłowych Surowców Wtórnych i naszą redakcję. Przy własnym telewizorze już od wczoraj (główna nagroda bowiem została wręczona zaraz po zakończeniu losowania) program telewizyjny ogląda 1o-letnia Aleksandra Matrończyk (ulica Wschodnia 18, m. 9). Towarzyszy jej ojciec, z zawodu technik-mechanik, pozostający obecnie na rencie inwalidzkiej”. Rozlosowano również radioodbiornik „Wola”, rower, zegarek na rękę, budzik „Mir”, komplet do białej kawy, komplet do czarnej kawy, torby spacerowe oraz aparaty fotograficzne „Druh” (m.in. Stanisław Nowak, Tuwima 98), portfele skórzane (m.in. Genowefa Chalubińska, Nawrot 35, m. 3b), wagi domowe, prodige, maszynki do chleba, komplet do wina, dzbanki-termosy.

Rok 1959

Ganasiński Ryszard, weterynarz, tel. 3o5o6. Lis Władysław, tel. 27211. Michalski Zygmunt, tel. 35o65. Pacanowski Hilary, inżynier, tel. 3oo19. Pawlak Zenon, tel. 39119. Raczyński Czesław, tel. 3oo3o.

Rok 1965

2 grudnia, czwartek. „Dzieci – dzieciom” nie szczędzą. Zgłosili się do nas dwaj rekordziści w akcji „Dzieci – dzieciom” Janusz Raczyński, zam. Nawrot 36 i Bogusław Zieliński, ul. Stocka 12. Obydwaj chłopcy biorą udział w naszej akcji już po raz siódmy w ciągu 7 lat. Obecnie złożyli paczki z odzieżą, obuwiem, książkami i zabawkami. 5-letnia Agnieszka Kostyszyn zam. Piotrkowska 141 jest naszą znajomą od 2 lat. W tym roku przyniosła dużą paczkę z darami. Także z 7-letnią Ewą Starostecką, zam. Sadowa 19 znamy się już od ub. roku. Ewa dostarczyła nam obecnie odzież i książki. Barbara Tomaszewska, ul. Tuwima 17, także już po raz drugi bierze udział w akcji „Dzieci – dzieciom”. Przejęliśmy od niej zabawki. Jolanta Gwardys zam. Nad Łódką 2 przyniosła buciki i odzież. Henryka Lewa, ul. Bieszczadzka18 ofiarowała książki. 1o-letni Jerzy Malagiewicz, ul. Tuwima 23 przyszedł z mamusią, która pomogła mu przynieść paczkę z książkami. 8-letni Andrzej Kilański, ul. Drukarska 17 odwiedził nas z babcią. Przekazał ubranka i książki. 3,5-letni Maciuś Madej przy pomocy mamusi przyniósł ogromną paczkę z odzieżą i bucikami. 7-letni Jaś Wajand jest chory, dlatego na jego prośbę paczkę przyniosła babcia. Jasiowi życzymy szybkiego powrotu do zdrowia i dziękujemy za dary. Dziękujemy również wszystkim pozostałym ofiarodawcom. Wśród nich znaleźli się dwaj bezimienni, w tym pielęgniarka, która złożyła 2o zł. Dalsze podarki prosimy składać w redakcji „Dziennika Łódzkiego”, Piotrkowska 96, III piętro, sekretariat, godz. 1o-15. (Kas)”. Wtorek, 7 grudnia. „Dzieci – dzieciom. Coraz Więcej ofiarodawców. Przyszły do nas dwie dziewczynki – Iwona Ciachurska, zam. Nawrot 38 i Ania Kołodziejska (Nawrot 36). Dziewczęta złożyły paczki z książkami, zabawkami i czapkami….”

Rok 1971

Mieszkała Elżbieta Magnuszewska

(ur. 8 lipca 1944, Przemyśl). Twórczość w zakresie grafiki artystycznej, użytkowej i malarstwa. Absolwentka PWSSP w Łodzi (197o). W 1971 umieszczona na „Liście osób starających się o przyjęcie do ZPAP”, sekcja projektowania przemysłowego okręgu łódzkiego, „zam. Łódź, Nawrot 36 m. 11”. Uczestniczka wystaw i konkursów m.in. IV Ogólnopolska wystawa grafiki (pokonkursowa), Warszawa (1969), I Ogólnopolski konkurs na grafikę artystyczną, Łódź (1969), Rysunek i grafika (pokonkursowa), Łódź (197o), Ogólnopolski konkurs „Człowiek, Praca, Środowisko”, Warszawa (1971), Ogólnopolski konkurs na obraz, Łódź (1972, wyróżnienie), Grafika młodych (pokonkursowa), Poznań (1973), Sport w sztukach pięknych, Warszawa (1973), wystawa indywidualna, Galeria Kallimacha, Toruń (1984), O pokój dla kraju i świata, Szczecin (1986), Międzynarodowy konkurs na plakat polityczny (pokonkursowa), Moskwa (1986, prezentacja dyplomu), Ogólnopolska wystawa obrazów, grafii i rysunków, Łódź (1988), Propozycja (pokonkursowa), Łódź (1989), I Międzynarodowa wystawa – manifestacja „Piękno ginącej przyrody – sztuka w obrazie środowiska”, Warszawa (1989), Ogólnopolski konkurs malarski „Kobieta” (pokonkursowa), Piotrków Trybunalski (199o), Ogólnopolski konkurs wydawnictw reklamowych „Idea 98” (pokonkursowa), Toruń (1998), Idea ’99, Toruń (1999), Idea 2oo1, Toruń (2oo1), 4 Biennale Małych Form Malarskich, Toruń (2oo1), Plener malarski „Załęcze Wielkie”, Muzeum Tradycji Niepodległościowych, Łódź (2oo2). Prace w zbiorach m.in. Muzeum Miasta Łodzi, Muzeum Narodowego w Warszawie. [2]

Rok 1973

„Jan Gogolewski. W 195o wraz z Romanem Modzelewskim byli współpracownikami architekta A. Gałązki, będącego pełnomocnikiem Ministerstwa Budownictwa na Wojewódzkiej Wystawie Architektonicznej w Łodzi. Była ona częścią Wystawy Planu 6-letniego: „Ta część wystawy mieścić będzie w 6o witrynach sklepowych po nieparzystej stronie ulicy Piotrkowskiej na odcinku od ul. Andrzeja Struga do ul. 22 Lipca. Co ujrzymy w witrynach wystawowych? Plany, makiety i rysunki perspektywiczne obiektów już wybudowanych, takich, które znajdują się w stadium realizacji oraz obiektów projektowanych w ramach Planu 6-letniego”. W 1973 był członkiem komisji rewizyjnej łódzkiego oddziału ZPAP, adres: Łódź, ul. Nawrot 36. Być może tożsamy z Janem Tadeuszem Gogolewskim (ur. 1912)”. [3]


[1] Materiały Działu Dokumentacji Naukowej Muzeum Sztuki w Łodzi

[2] Maciej Cholewiński „Kolekcja Motyli M”, mszp., Łódź 1998-2o21

[3] Maciej Cholewiński „Kolekcja Motyli G”, mszp., Łódź 1998-2o21

Kolejne numery: