Ulica Nawrot

Pisał od roku 1998 Maciej Cholewiński

Ulica Nawrot

Numer 43

Rok 19o9

29 lipca, czwartek. „(p) Miły sąsiad. Na ulicy Nawrot 43 Kazimiera Graczyk, żona robotnika, pobita przez sąsiada, z przestrachu dostała ataku nerwowego. Zawezwany lekarz Pogotowia, udzieliwszy chorej pomocy, pozostawił ją na miejscu”.

9 czerwca, czwartek. Za handel w godzinach niedozwolonych właściciela składu wędlin Aleksandra Tajrycha (Nawrot 43) [sędzia pokoju V rewiru skazał na karę] po 5 rubli lub 2 dni [aresztu]”.

Rok 1917

24 maja, czwartek. „Stróż obznajmiony z motorem elektrycznym, możliwie bezdzietny potrzebny zaraz. Zgłaszać się ul. Nawrot 43, m. 5, od 2 do 3 pp.”.

Rok 1919

Mieszkali: A. Leiman [!], cukiernia. Rok 192o. Cukiernia Antoniego Jana Lemana. Istniała w 1927 r. Być może w 1929 odkupiona przez Józefa Millera [tel. 179o1]. Wtorek, 18 września 193o. „Przymusowe licytacje. [...] W dniu 12 września 193o r. między godz. 9-tą rano a 4-tą po południu. [...] Podatek lokalowy. [...] 149. Miller J., Nawrot 43, radjo”.

Sklep kolonialno-spożywczy Almy Mile.

2o lutego, czwartek. „Główny Komitet Wyborczy do Rady Miejskiej m. Łodzi niniejszym podaje do wiadomości publicznej, że zostały złożone następujące listy kandydatów do Rady Miejskiej: [...] Lista Nr. 9 [...] Kotkowski Bolesław, l. 37, handlowiec, Nawrot 43”.

25 maja, niedziela. „Wyborną pastę do obuwia Dobralin specjalnie wyrabia i poleca w przedwojennym znanym wyśmienitym gatunku Teofil Pałczyński ul. Nawrot № 43. Sprzedaż drobnym kupcom i pp. Szewcom odbywa się codziennie oprócz niedzieli i święta od 2-3 po poł.”. Sobota, 23 sierpnia: „Potrzebny uczciwy stróż od zaraz. Wiadomość: Pałczyński, Nawrot 43-7”. Czwartek, 2 sierpnia 1923. „Potrzebna uczciwa i porządna służąca. Pałczyński, Nawrot 43, m. 7, od 12-2”. Czwartek, 19 listopada 1925. „P.T. niniejszem uprzejmie komunikuję, że poszukiwana wskutek swej dobroci pasta do obuwia, znana wszędzie dotychczas pod nazwą „Dobralin” otrzymała nową nazwę odpowiadającą jej zaleto i celowi: „Primalin”. Zapewniam, że nowa nazwa oznacza równocześnie udoskonalenie pasty, której zewnętrzne opakowanie i rysunek pozostają bez zmiany i pod № 9o56 w Urzędzie Patentowym są zatwierdzone. Polecając się łaskawym względom Szanownych Odbiorców, kreśli się z wysokim szacunkiem Teofil Pałczyński, Fabryka pasty do obuwia. Łódź, ul. Nawrot 43”. Rok 1927 - Pałczyński Teofil, Fabryka pasty do obuwia „Primalin”, tel. 4o52 [1929 - autom. centr. 18547]. W październiku 1935 oferował również zaprawy do podłóg. Istniała w 192o i 1939 - w spisie mieszkańców Łodzi - Pałczyński Teofil - przemysłowiec i Waleria - profesor muzyki, tel. 15o65 - z tym, że adres brzmiał Nawrot 42. Wtorek, 1 stycznia 1946: „Pomyślnego Dosiego Roku swoim Odbiorcom życzy Wytwórnia Chemiczna Teofil Pałczyński Łódź Nawrot 43”. Niedziela, 9 lutego – „Wytwórnia Chemiczna Teofil Pałczyński Łódź, ul. Nawrot 43, tel. 22o-52 poleca pasty do obuwia „Primalin”, „Argo”.

Rok 192o

„Taryfa posesji (domów i placów) Miasta Łodzi. Imię i nazwisko właściciela”: Miller Antoni.

1o listopada, środa. „Stróż potrzebny zaraz. Nawrot 43, m. 7, od 12 do 2”.

Rok 1921

26 marca, sobota. „Wapno, cement, gips, tektura smołowcowa (papę) drzewo opałowe wagonowo i ze składu polecają Roman i Lucjan Kolasińscy Łódź, Nawrot 43”.

Rok 1923

27 lutego, wtorek. „Skradziono patent №1359 i III kategorji Józef Pachoł sklep spożywczy Nawrot 43”.

Rok 1924

1 listopada, piątek. „Z mieszkania Teofila Tałuczyńskiego skradziono różne rzeczy na sumę półtora miljarda marek. Kradzieży powyższej dopuściła się Aniela Tałys, służąca”.

Rok 1926

24 grudnia, piątek. „Przedsiębiorstwo budowlano-sztukateryjne Bracia Plaeschke Łódź, ul. Nawrot 43/47, Tel. 5o-65. Roboty rzeźbiarsko-sztukatorskie, i tynkowe. Marmur sztuczny. Sztuka pomnikowa. Izolacja rur parowych i kotłów. Roboty betonowe. Izolacja przeciw wilgoci z „Préolitem”. Rok 1927: „Bracia Plaeschke, Przedsiębiorstwo Budowlano-Sztukateryjne”, tel. 5o56. Adres – Nawrot 43/47. Warsztat, ul. Zagajnikowa 33”. „Roboty rzeźbiarsko-sztukatorskie, wykonywanie fasad w cemencie „Terrasit” i w kamieniu sztucznym, dekoracje pokojowe, ściany gipsowe i cementowe, marmur sztuczny, sztuka pomnikowa. Izolacja rur parowych i zimnych z masą azbestową i łupinami korkowymi, „Thermalitem” jak również wszelkie roboty korkowo – budowlane. Roboty betonowe, izolacja przeciw wilgoci z „Preolitem”. W spisach 1929 – „Plaeschke Bracia, Przedsiębiorstwo Budowlano-Sztukateryjne, tel. 15o65 oraz „Kamieniarsko-Rzeźbiarskie”. W 1939 - Plaeschke Karol, kupiec, tel. 15o65. Oskar mieszkał przy ul. Nawrot 47 tel. 15o65, w 192o był właścicielem posesji przy ul. Nawrot 48. Kantor zakładu sztukatorskiego Braci Plaeschke znajdował się w 1929 przy ul. Nawrot 46, warsztat - ul. Zagajnikowa 33.

Rok 1927

1o września, sobota. „Sprzedam sklep z urządzeniem pokój z przedpokojem. Cena niska Nawrot 43”.

Rok 1928

2o stycznia, piątek. „Tajemniczy opryszek w składzie aptecznym. Wczoraj około godziny 7 i pół wieczorem do składu aptecznego Marji Czertok przy ul. Wólczańskiej 78 wszedł młody, porządnie ubrany mężczyzna i poprosił właścicielkę składu o proszek na ból głowy. W chwili, kiedy pani Czertokowa odwróciła się, aby wziąć z półki proszek nieznajomy błyskawicznym ruchem wyciągnął rewolwer i skierowawszy lufę ku pani Czertokowej krzyknął groźnie „gdzie są pieniądze”? Przestraszona kobieta widząc wymierzoną broń oddała napastnikowi trzymane w ręku 18 złotych. Tajemniczy osobnik nie licząc pieniędzy schował je do kieszeni skłoniwszy się nonszalancko właścicielce składu wybiegł na ulicę, gdzie zginął bez śladu. Z rysopisu napastnika podanego przez panią Czertkową wynika, że był to ten sam mężczyzna, który w początkach bieżącego tygodnia dokonał rabunku w sklepie kolonialnym Szczepańskiego przy ul. Nawrot 43. Bezczelnego bandytę poszukuje Urząd Śledczy”. We wtorek, 31 stycznia – „Wczoraj około godziny 8 wieczorem do sklepu kolonialnego Wolfa Balaufarba przy ul. Kątnej wszedł od strony podwórza jakiś młody mężczyzna. W sklepie znajdował się 15-letni syn Blaufraba Chaim. Nieznajomy skierował w stronę chłopca rewolwer i spytał go, gdzie są pieniądze. Wystraszony chłopiec wskazał szufladę, z której napastnik zrabował 14 złotych drobnymi. Następnie zabrawszy jeszcze 3 pomarańcze i 1 wędzonego śledzia. Bandyta zbiegł grożąc chłopcu śmiercią w razie wzywania pomocy. Powiadomiony o dokonanym napadzie XII komisariat policji wszczął natychmiast poszukiwania, które wszakże nie przyczyniły się do ujęcia tajemniczego bandyty. Jak wynika z rysopisu podanego przez sterroryzowanego chłopca to ten sam osobnik, który dokonał rabunku w sklepie Wojciechowskiej [?!? – M.Ch.] przy ul. Nawrot 43 i składzie aptecznym Czertaka przy ul. Piotrkowskiej [?!? – M.Ch.]. Dziwna rzecz, że społeczeństwo jest mało odważne i nie stawi czoła względnie przyczyni się do ujęcia tajemniczego osobnika posługującego się przy dokonywaniu kradzieży zwykłem rewolwerem – straszakiem”.

19 kwietnia, czwartek. Na 4 maja wyznaczono licytację na poczet niezapłaconych podatków ruchomości należące do Nazdrowicza i Garlińskiego: maszynę. W 193o na 6 listopada wyznaczono licytację mebli K. Nazdrowicza na poczet niezapłaconego podatku od przedmiotów zbytku. Nazdrowicz mieszkał też w 1937, był handlowcem.

5 grudnia, środa. „Sklep rzeźniczy do sprzedania z warsztatem i mieszkaniem. Wiadomość Nawrot 43 w cukierni”.

Rok 193o

7 czerwca, niedziela. „Rower mało używany do sprzedania. Wiadomość - Gałczyński”.

Rok 1935

2 października, niedziela. „Muzyki [fortepian] teorii solfeżu udziela dyplomowana Poznańskiego Państwowego Konserwatorium. Waleria Połczyńska II p. Zgłoszenia między 3 a 5. W 1936 przyjmowała między 2 a 4 po południu”.

„Zakład ślusarsko - mechaniczny Bolesław Eljasz i S-ka”. „Wszelkie konstrukcje budowlane, bramy, balkony, balustrady, reperacje maszyn w tym maszyn precyzyjnych”.

Rok 1937

Mieszkał Aleksander Zieliński, właściciel zakładu mechanicznego.

Rok 1938

W „Informatorze firm chrześcijańskich” pod „Zegarmistrzowskie Zakłady” figurował Kubeczka Józef. Mieszkał i naprawiał zegary również w 1939, w marcu-kwietniu: „Zakład zegarmistrzowsko-jubilerski Józef Kubeczka Łódź, ul. Nawrot 43 Poleca: biżuterie, obrączki ślubne, zegary, budziki, zegarki damskie i męskie przodujących firm. Wykonanie wszelkich reparacji solidnie i fachowo”. Czwartek, 28 maja 1946. „Ogłoszenie. Sąd Grodzki, Oddział Karny podaje do publicznej wiadomości, że: [...] Kubecz vel Bechner Józef, l. 5o, Nawrot 43 [...] Wpisani do drugiej grupy niemieckiej listy narodowej (Deutsche Volksliste) złożyli wnioski o rehabilitację. W związku z tym i na podstawie art. 13 Ustawy z dnia 6-go maja 1945 r. (Dz. URP Nr 17/45, poz. 96) wzywa się wszystkie osoby, które wiedzą o szkodliwej działalności wnioskodawcy względem Narodu Polskiego, aby o tym doniosły natychmiast Oddziałowi Karnemu Sądu Grodzkiego w Łodzi, Plac Dąbrowskiego 5, pokój 13. Łódź, dnia 25 maja 1946 r. Przewodniczący Oddziału Karnego Sądu Grodzkiego w Łodzi – Sędzia (M. Gołąb)”.

16 kwietnia, sobota. „Obwieszczenie o licytacji [...] celem uregulowania zaległych należności odbędzie się sprzedaż z licytacji u niżej wymienionych zobowiązanych: dnia 19.IV.1938 w I terminie [...] Szmelerowa Kata, Nawrot 43, ruchomości oszacowane na 1.36o [...] Za Naczelnika Urzędu J. Barasiński, kier. dz. egzekucyjn.”.

28 maja, sobota. „Tauba Klajnman (Nawrot 43) zawiadomiła policje o kradzieży, dokonanej przez służącą Mariannę Lar. Dziewczyna skradła bieliznę i garderobę na 2oo zł.”.

14 grudnia, środa. „Bencjon Kowner, handlarz, zam. przy ul. Napiórkowskiego 44, doniósł policji, że na ul. Nawrot 43 skradziono mu wózek ręczny wartości 5o złotych”.

Rok 1939

Mieszkali: Drewing Emma, właścicielka nieruchomości; Jaworski Edward, urzędnik samorządowy; Muchle Antoni, właściciel domu;

Niedzielski Leon – „Skład wyrobów tytoniowych”, tel. 2773o.

Szatszmajder Bruno, biuralista; Szmeler Maksymilian, kupiec; Werner Augusta, stenotypistka.

Kolejne numery: