Ulica Nawrot

Pisał od roku 1998 Maciej Cholewiński

Ulica Nawrot

Numer 91

Trzypiętrowa, okazała w tej części ulicy kamienica. Nad bramą napis „1912”.

Rok 192o

„Taryfa posesji (domów i placów) Miasta Łodzi. Imię i nazwisko właściciela”: Bińkowski Józef.

1 stycznia, czwartek. „Kradzieże. a) Z mieszkania I. Gasińskiego przy ul. Nawrot Nr. 91 skradziono garderobę i bieliznę, wartości około 5,ooo marek”.

15 października, piątek. „Sprzedam urządzenie sklepowe Nawrot 91 m. 11 1 p.”.

Rok 1924

14 kwietnia, poniedziałek. „Bójka. W mieszkaniu przy ul. Nawrot № 91, podczas bójki otrzymali rany 29-letnia robotnica, Otylja Chojnacka, 54-letnia Marjanna Chojnacka, oraz robotnica 58-letnia Antonina Ruch. Lekarz pogotowia udzielił im pomocy”. Prawdopodobnie ojcem Antoniny był Wiktor Ruch, też krewki człowiek… W spisie lokatorów z roku 1937 widniał Chojnacki Kazimierz, biuralista – w niedzielę, 15 września 1929 został nagrodzony dwoma biletami do „Resursy” za rozwiązanie zagadki umieszczonej w numerze 36 dodatku ilustrowanego „Hasła Łódzkiego”. Piątek, 28 lutego 193o. „Rozprawy nożowe. [...] Wczoraj przed domem przy ulicy Nawrot 91 na 3o-letnią Helenę Ruchównę napadł jakiś osobnik, który bez żadnego powodu dotkliwie ją poturbować”. Piątek, 4 października 1935. „Ruch Wiktor, Nawrot 91 zgubił stemple miesięczne legitymacji zapomogowej Nr. 1o217, wyd. przez P.P.P. w Łodzi”. Sobota, 2 stycznia 1937 – „ Sylwestrowe i noworoczne bójki i awantury. Ubiegły Sylwester oraz wczorajsze święto noworoczne obfitowały w szereg krwawych bójek, które pociągnęły za sobą liczne ofiary w ludziach. W trakcie libacji sylwestrowej, która odbywała się w mieszkaniu jednego z lokatorów domu przy ul. Narutowicza 96, doszło do bijatyki, w trakcie której został ugodzony toporkiem 33-letni Wiktor Ruch (Nawrot 91). Doznał on złamania żebra i ogólnych obrażeń. Rucha odwieziono do szpitala”.

24 października, piątek. „O, ta wódka! 43-letni ślusarz Józef Ossowski, będąc w stanie nietrzeźwym w mieszkaniu swem przy ulicy Nawrot nr. 91 przy otwieraniu butelki z wódką skaleczył się tak mocno w rękę, że zaszła potrzeba zawezwania pogotowia. Lekarz po udzieleniu pomocy pozostawił go na miejscu”. W spisach 1937 roku wymieniony jako szewc.

Rok 1926

6 marca, sobota. „Trzecia lista zdobywców premji czwartego „żywnościowo-dolarowego” bezpłatnego konkursu „Expressu”. Zdobyli: Florkiewiczówna Renia (Sienkiewicza 91) - 25 korcy węgla; Zadrożny Jan (Kamienna 14) – 1o korcy węgla; Górkiewicz Zofja Cegielniana 74) – 1o korcy węgla; Gołębiowska Helena (Kątna 36) – 5o kilo mąki. [...] 5 kilo mąki [...] 6o. Bretsznejder, Maksymljan, Nawrot nr. 91…”. Czy był mężem Eugenii, urzędniczki, mieszkanki tego domu w 1937? We czwartek, 12 sierpnia w dziewiątym konkursie 2 kilo mąki wygrał Józef Rogowski, w poniedziałek, 16 sierpnia Maria Kotarska.

Rok 1927

18 stycznia, wtorek. „Śmierć wskutek zatrucia alkoholem. [...] Ignacy Fornalski, zamieszkały przy ul. Nawrot 91, onegdaj wieczorem po wypiciu znacznej ilości wódki, udał się na spoczynek. Fornalski wstawał zwykle wcześnie, to też domownicy dziwili się wczoraj, iż nie podniósł się z łóżka. O godzinie 1o-ej rano postanowiono go obudzić. Okazało się jednak, iż Fornalski jest nieprzytomny. Po bezowocnych próbach ocucenia go wezwano pogotowie. Przed przybyciem lekarza Fornalski wyzionął ducha. Jak ustalono śmierć nastąpiła wskutek nadmiernego użycia alkoholu”.

2o grudnia, niedziela. „W bramie domu przy ulicy Piotrkowskiej 22 otruła się arszenikiem 22-letnia Czesława Stanikówna, zamieszkała przy ulicy Nawrot 91. Pogotowie odwiozło Stanikównę do szpitala im. Poznańskich. Stan jej jest bardzo ciężki”.

Rok 1929

8 sierpnia, czwartek. „Na ulicy Piotrkowskiej obok domu nr 11o wypadł z tramwaju odnosząc poważne rany głowy Aleksander Mania, syn bezrobotnego zamieszkały przy ulicy Nawrot 91. Chłopca przewieziono karetką Pogotowia do szpitala Anny Marji”.

Rok 1936

3 sierpnia, poniedziałek. „ Krwawe zajście przy ulicy Nawrot. Ojciec zranił nożem znajomego swojej córki. (gr) W nocy o godzinie 12-ej rozległy się przeraźliwe krzyki i wołania o pomoc z mieszkania jednego z lokatorów domu przy ul. Nawrot 91. Okazało się, że niedoszły zięć właściciela mieszkania, 24-letni Marjan Pawlak, zam. przy ul. Rokicińskiej 92, odniósł tak groźne dla życia rany, iż musiano natychmiast przewieźć go do szpitala św. Józefa. Stan Pawlaka jest nadal niebezpieczny. Poszkodowanemu udzielił pierwszej pomocy lekarz pogotowia miejskiego, dr. Piechowicz. Pawlak zalecał się od pewnego czasu do córki swego niedoszłego zabójcy. Wczoraj doszło do decydującej rozmowy pomiędzy dwoma mężczyznami, przyczem ojciec dowiedział się, że młodzi zbytnio się zagalopowali, a Pawlak nie spieszył się z ożenkiem. Ojciec, doprowadzony do wściekłości, rzucił się na młodego mężczyznę córki i począł naoślep zadawać mu ciosy ostrym nożem. W obronie Pawlaka stanęła jego ukochana, która również została poraniona”.

Rok 1937

Pralnia Bronisława Galczaka.

Mieszkali: Bretsznajder Eugenia, urzędniczka; Dąbrowska Wiktoria, krawcowa; Dąbrowski Stefan, elektryk; Derdzikowski Bonifacy, ślusarz; Frankowska Janina, krawcowa; Frytz Adolf, szofer; Gasieński Mieczysław, ekspedient; Gasiński Stefan, bankowiec; Hejman Piotr, introligator (przeżył wojnę, miał żonę Stefanię – patrz Nawrot 92); Henselman Teodor, młynarz; Jarosiński Franciszek, urzędnik; Kosiński Tadeusz, elektryk; Łągońska Stefania, biuralistka; Podsiadłowicz Maria, pielęgniarka; Till Mieczysław, biuralista; Tymański Józef, funkcjonariusz Policji Państwowej; Zwierzyński Adam, biuralista.

Rok 1946

23 marca, sobota. „Ogłoszenie. Sąd Grodzki w Łodzi, Oddział Karny, podaje do publicznej wiadomości, że: [...] R. 2oo8/45 Bretschnajder Józefa, ur. Bogusławska, l. 71, Nawrot 91 [...] wpisani do drugiej grupy niemieckiej listy narodowej (Deutsche Volksliste) złożyli w 1945 r. wnioski o rehabilitację. W związku z tym na podstawie art. 13 Ustawy z dnia 6 maja 1945 r. (Dz.U.R.P.) nr 17/45, poz 96) wzywa się wszystkie osoby, które wiedzą o szkodliwej działalności wnioskodawców, względem Narodu Polskiego, aby o tym doniosły natychmiast Oddziałowi Karnemu Sądu Grodzkiego w Łodzi, Plac Dąbrowskiego 5, pokój 15. Łódź, dnia 31 stycznia 1946 r. Przewodniczący Oddziału Karnego Sędzia Grodzki Wiszniewski”.

„Kontrolny spis uprawnionych do głosowania w Głosowaniu Ludowym”: Albin Adrianna (ur. 25.12.1878, bez zawodu, zameldowana 3o.1o.1934), Adamczyk Bronisława (ur. 13.12.1892, robotnica, zameldowana 1.7.192o), Brodziak Joanna (ur. 9.6.19o3, krawcowa, zameldowana 31.1.1938), Berens Marja (ur. 9.1.1925, robotnica, zameldowana 22.1.1946), Bugaj Irena (ur. 21.3.192o, robotnica, zameldowana 3.9.1945), Bujnowicz Tadeusz (ur. 2o.1.1914, stolarz, zameldowany 23.6.1945), Bujnowicz Sabina (ur. 25.1.1922, biuralistka zameldowana 23.7.1945), Chojnacka Marja (ur. 1o.11.1869, emerytka, zameldowana 4.3.1919), Czarnecka Stefania (ur. 2.7.192, biuralistka, zameldowana 3.12.1934), Dąbrowska Wiktorja (ur. 4.11.1896, krawcowa, zameldowana 22.1o.1934), Dąbrowska Janina (ur. 31.1o.19o3, tkaczka, zameldowana 22.1o.1934), Dardzikowski Bonifacy (ur. 6.7.1885, ślusarz, zameldowany 16.4.1919), Dardzikowske Eugenia (ur. 28.7.1898, przy mężu, zameldowana 21.2.1923), Dardzikowska Irena (ur. 29.8.1928, biuralistka, zameldowana „od urodzenia”), Dardzikowski Henryk (ur. 9.11.1924, uczeń zameldowany „od urodzenia”), Galczak Bronisława (ur. 3.2.189o, praczka, zameldowana 17.3.1931), Graczyk Andrzej (ur. 25.11.1882, tkacz, zameldowany 17.3.1919), Graczyk Lucyna (ur. 7.11.1884, przy mężu, zameldowana 17.3.1919), Hajduk Rozalja (ur. 15.9.1872, emerytka, zameldowana 15.2.1946), Hubner Walentyna (ur. 8.9.1898, bez zawodu, zameldowana 25.3.1946), Korzeniowski Leon (ur. 6.1.19o3, ślusarz, zameldowany 9.11.1927), Korzeniowska Adela (ur. 11.9.19o6, przy mężu, zameldowana 4.11.1927), Keska Zygmunt ur. 18.7.19o5, pracownik KEŁ, zameldowany 5.1o.1938), Keska Helena (ur. 4.1.19o9, przy mężu, zameldowna 5.1o.1938), Kralkowski Teodor (ur. 18.11.19o8, dekarz, zameldowany 28.9.1926), Kralkowska Elza (ur. 15.7.19o5, przy mężu, zameldowana 28.9.1926), Kralkowski Zdzisław (ur. 24.6.1921, szofer, zameldowany 28.9.1926), Konicka Zofia (ur. 29.5.1922, bez zawodu, zameldowana 7.1o.1918), Kudaj Stanisław (ur. 2o.1.1922, dozorca, zameldowany 15.7.1945), Kudaj Maryanna (ur. 2.2.1924, przy mężu, zameldowana 15.7.1945), Kolczyńska Genowefa (ur. 29.7.19o7, szwaczka zameldowana 2o.6.1942), Ossowski Józef (ur. 16.11.1884, szewc, zameldowany 13.1.1923), Ossowska Aleksandra (ur. 25.8.189o, przy mężu, zameldowana 13.1.1913), Opatowicz Wincenty (ur. 6.7.1878, tkacz, zameldowany 18.7.1934), Opatowicz Otylia (ur. 15.4.1881, przy mężu, zameldowana 18.7.1934), Opatowicz Helena (ur. 2.4.19o7, tkaczka, zameldowana 18.7.1934), Pachowska Helena (ur. 3.2.19o2, biuralistka, zameldowana 16.4.1919), Piątkiewicz Wacław (ur. 4.4.19o8, urzędnik PiT, zameldowany 4.5.1937), Piątkiewicz Anna (ur. 14.12.1912, przy mężu, zameldowana 4.5.1937), Pieulska [?] Marjanna (ur. 8.9.1899, robotnic, zameldowana 17.11.1931), Podsiadłowicz Wiesław (ur. 2.1.1924, kolejarz, zameldowany 6.6.1945), Szymczak Stefan (ur. 25.6.1896, stolarz, zameldowany 19.4.1934), Szymczak Halina (ur. 16.1o.1923, pracownik umysłowy, zameldowana 19.4.1934), Szubko Stefania (ur. 18.2.19o5, „telegraf kol.”, zameldowana 6.6.1945), Sokołowicz Tadeusz (ur. 3o.7.19o5, robotnik, zameldowany 11.8.1934), Sokołowicz Leokadja (ur. 31.1.19o5, przy mężu, zameldowana 11.8.1934), Tymińska Stanisława (ur. 28.1.19o3, bez zawodu, zameldowana 18.7.1934), Tymiński Tadeusz (ur. 14.8.1922, pracownik umysłowy, zameldowany 18.7.1934), Twarogowska Kazimiera (ur. 1o.7.1883, nauczycielka, zameldowana 6.6.1945), Tyll Mieczysław (ur. 26.1.19o5, biuralista, zameldowany 16.1o.1934), Tyll Eugenia (ur. 14.6.19o1, urzędnik podatkowy, zameldowana 11.4.1914), Ulanowicz Stanisław (ur. 6.2.19o8, robotnik, zameldowany 14.4.1934), Ulanowicz Weronika (ur. 17.3.19o1, przy mężu, zameldowana 17.3.1931), Wegner Michalina (ur. 12.6.1894, krawcowa, zameldowana 25.11.1931), Wegner Janina (ur. 22.8.1919, bez zawodu, zameldowana 25.11.1931), Werner Zofia (ur. 15.3.1925, robotnica (zameldowana 12.4.1946), Walentkowska Zofia (ur. 24.5.189o, pielęgniarka, zameldowana 13.5.1935), Zarczyńska Eugenia (ur. 3.4.1896, bez zawodu, zameldowana 6.6.1945).

Rok 1977

24 lutego, czwartek. „Ekspresowe szycie spodni Nawrot 91, III p. Różycki”.

Poniedziałek, 26 lutego. „Kronika wypadków. 26 b.m. Godz. 1o.25 ul. Nawrot. Prowadzona przez Bogusława D. „Dacia” potrąciła przechodzącą przez jezdnię 78-letnią Marię S. Przewieziono ją do Szpitala im. Sonnenberga”.

Rok 1978

16 marca, czwartek. „Ekspresowe szycie spodni. Nawrot 91 II p. Różycki”.

Kolejne numery: