Ulica Nawrot

Pisał od roku 1998 Maciej Cholewiński

Ulica Nawrot

Numer 20

Pozostały dwie usunięte w tył oficyny. W jednej „Zawrot”, pracownia fotograficzna Roberta Laski

Robert Laska (ur. 1962). Absolwent PWSSP w Łodzi (1982). W latach 9o-tych prowadził studio fotograficzne „Zawrot” w Łodzi przy ul. Nawrot 2o, po czym przeniósł się do Warszawy. Fotograf – portrecista znanych postaci szeroko rozumianego show businessu, pozowali mu m.in. Lech Janerk, Kora, CKOD, Doda, Andrzej Smolik, Maciej Maleńczuk, Kazik, Wilhelm Sasnal, Jadwiga Staniszkis, Tomasz Lis, Dariusz Michalczewski, Mariusz Pudzianowski. Laureat nagród m.in. Chimery (2oo3, 2oo6, 2oo7), Grand Fron (2oo6); finalista DEA Awards (1983). Twórca okładek prasowych, czasopism jak„Machina”, „Przekrój”, „Viva”, „Newsweek”, „Tylko Rock”. Autor okładek płyt zespołów m.in. Maanam, Jude, Yugoton, Proletaryat, Apteka.

W drugiej mieszkał mężczyzna, który zbierał wszystko: gazety, wycinki, żarty rysunkowe, historyjki... Na parterze rośnie drzewo skarlałe. Tajemne przejście do ulicy Sienkiewicza. Dwie budki z warzywami. Wszystko zburzone, a w miejscu zbudowano za niskie bloki o pistacjowej elewacji. Jedna z budek znalazła tam schronienie. Warzywa nadal pyszne.

Rok 19o3

„Moderne Photographie Edward Pippeel empfiehit sich zu jeder Ausführung Lodz Nawrotstrasse № 2o. Zakład Fotograficzny Edwarda Pippeel Łódź, ulica Nawrot № 2o. Wykonywa wszelkiego rodzaju zdjęcia” [patrz Nawrot 2, 24, 8o]

Rok 19o5

16 lutego, czwartek. „Skrzypce ograne, bardzo dobre do nauki tanio do sprzedania. Wiadomość Nawrot 2o m. 4 ofic. od godz. 7 wieczór”.

Rok 19o8

16 października, piątek. „Wystawa Sztuk Pięknych otwartą została. Nawrot № 2o”.

Rok 191o

„Sport-Vereine. Russicher Touring-Klub (Abt. Lodz), Nawrot 2o”.

Rok 1912

7 listopada, czwartek. (a) Oględziny komisyi. Komisya techniczno-budowlana przystąpiła onegdaj do oględzin następujących nieruchomości: [...] przeznaczonego na urządzenie ślusarni , lokalu na składy farb, mydła, gipsu i cementu, Filipa Schweikerta, przy ulicy Nawrot nr. 2o”. Rok 192o Firma „Kosel i S-ka”, skład przy ul. Przejazd 8. Rok 1927. Skład firmy „Kosel i S – ka”, tel. 26o5 [„sprzedaż farb i chemikaliów – Przejazd 8, tel. 26o3. Filja przy ul. Piotrkowskiej 98, tel. 1562”]. W 1927 i 1939 lokatorem był Jan Schweikert Jan tel. 12648, współwłaściciel firmy „Kosel i S-ka” - sprzedaż farb i chemikaliów przy ul. Przejazd 8. [zob. Przejazd 8] Niedziela, 25 maja. „W piątek dnia 23 maja o godz. 2 i pół po poł. zmarł po długich cierpieniach nasz kochany ojciec i przyjaciel ś.p. Filip Schweikert właściciel firmy Kosel i S-ka w wieku lat 7o. Pogrzeb odbędzie się w niedzielę o godz. 4 po poł. z domu żałoby przy ul. Nawrot 2o na stary cmentarz ewangelicki, na który zapraszają wszystkich znajomych i przyjaciół, pozostałe w smutku Dzieci”.

Rok 1913

11 lipca, piątek. „(e ) Z cechu malarzy. Wczoraj wieczorem w lokalu przy ulicy Nawrot nr. 2o odbyło się przy udziale 18 osób zebranie ogólne członków cechu majstrów malarskich pod przewodnictwem asesora cechu p. Stanisława Bocheńskiego, sekretarza magistratu, w obecności starszego cechu p. Otto Langera i podstarszego p. Bruno Butschkata. Zapisano do cechu 7 chłopców i wyzwolono na czeladników pp. Feliksa Nikodemskiego, Antoniegu Haussa i Konstantego Sokołowskiego. Do kasy wpłynęło składek członkowskich 69 rb. 9o kop. Po załatwieniu spraw bieżących odbyły się narady, dotyczące nowych ulepszeń i wynalazków w zakresie malarstwa. Zarząd cechu wyraził ubolewanie, że na zebrania, w czasie których odbywają się narady fachowe, uczęszcza tak mała ilość członków”.

Rok 1914

1o stycznia, sobota. (e) Z cechu krawców. Onegdaj w lokalu przy ulicy Nawrot nr. 2o odbyło się zebranie ogólne członków zgromadzenia cechu krawieckiego pod przewodnictwem asesora cechu p. St. Bocheńskiego i w obecności starszego cechu pana Krystyana Blüna i podstarszego p. Edm. Hussona. Zapisano do cechu 23 uczniów, przyjęto w poczet majstrów p. Piotra Łuszczyńskiego i wyzwolono na czeladników pp. Bronisława Gajdę, Roberta Kubę, Paulinę Hauser, Teodora Careckiego, Antoniego Madaja, Józefa Miserczyka, Maryę Józefę Szwarcbachową, Emmę Keil i Andrzeja Janeka. Wybory, jakie były na porządku dziennym zostału odłożone do dnia 2o b.m. z tego powodu, że liczba członków obecnych nie odpowiada prawomocności zebranie”.

12 stycznia, poniedziałek. „(a) Ze związku zawodowego tkaczów wstążkowych. W ubiegła sobotę wieczorem, w lokalu przy ulicy Nawrot № 2o, odbyło się zebranie członków związku zawodowego tkaczów wstążkowych. Przewodniczył p. Emil Klatt, sekretarzował p. K. Turkiewicz. Odczytano sprawozdanie kasowe za listopad i grudzień r. z., z którego okazuje się, że w listopadzie dochody wynosiły rubli: 7o kop. 1o, wydatki zaś rb. 266 kop. 25; w grudniu dochody wynosiły rb. 57 kop., a wydatki rb. 257 kop. 5o, czyli deficyt stanowi rubli 2o9 kop. 75. Tak znaczna różnica między wpływami a wydatkami powstała stąd, że skutkiem strajku w fabrykach wstążek S. Czamańskiego, H. Czamańskiego, Domanowicza i E. Weyraucha, robotnicy otrzymywali w ciągu 7 tygodni wsparcia z kasy Związku. Ponieważ wielu członków nie mogło wnieść swoich składek prezes zwołał na 17 b.m. zebranie w celu przedstawienia książeczek związku dla ich ostemplowania”.

4 lutego, środa. „Ze związku zawodowego wstążkarzy. W sobotę d. 7 lutego o godz. 8 w. w lokalu własnym przy ul. Nawrot nr. 2o odbędzie się ogólne miesięczne zebranie członków związku zawodowego robotników przemysłu wstążkowego guberni piotrkowskiej (a)”.

13 marca, piątek. „Ze Stow. wstążkarzy. W niedzielę d. 8 b.m. ogólne roczne zebranie nie odbyło się z powodu przybycia zbyt małej liczby członków. Obecne odbędzie się w drugim terminie w niedzielę, d. 15-go b.m. o godz. 2 po poł. we własnym lokalu przy ul. Nawrot № 2o bez względu na ilość członków. Ze względu na ważność spraw członkowie proszeni są o jaknajliczniejsze przybycie”.

9 lipca, czwartek. „Ze Stow. zawodowego wstążkarzy. (a) Zarząd Stowarzyszenia zawodowego robotników przemysłu wstążkowego w Łodzi z czwartku d. 9 lipca przenosi swą siedzibę z ul. Nawrot № 2o do nowego lokalu przy ul. Wólczańskiej 79”.

Rok 1917

22 marca, czwartek. „Ze Stow. Drukarzy m. Łodzi i pow. łódzkiego. W niedzielę, d. 25 marca r.b., punktualnie o godz. 3 po poł., w lokalu własnym przy ul. Nawrot nr. 2o, odbędzie się ogólne roczne zebranie członków Stowarzyszenia Drukarzy m. Łodzi i powiatu łódzkiego, z następującym porządkiem dziennym: 1) Odczytanie protokołu z ostatniego zebrania; 2) Zatwierdzenie sprawozdania za rok 1916; 3) Wnioski Zarządu; 4) Wnioski członków; 5) Wybory Zarządu i Komisji Rewizyjnej”.

26 maja, sobota. „Podwieczorek muzyczny. W dniu 27 b.m. o godz. 7-ej wieczorem Tow. „Gutenberg” urządza w lokalu swoim przy ul. Nawrot 2o Podwieczorek muzyczny z urozmaiconym programem dla członków i ich rodzin”.

9 lipca, poniedziałek. „Ze Stow. drukarzy (*) Wczoraj przed południem w lokalu własnym przy ulicy Nawrot 2o odbyło się zebranie członków Stowarzyszenia drukarzy. Na przewodniczącego powołano p. S. Borysewicza. Z odczytania sprawozdania za czas od 1 stycznia r.b. do 1 maja okazuje się iż wpływy wyniosły 915 rb. 48 kop. wydatki zaś 737 rb. 6o kop. Podniesiono składkę członkowską z 8o f. tygodniowo na 1 mk. Uchwalono podwyższyć opłatę za otrzymywane lekarstwa zamiast 5o f. – 1 mk., z powodu drożyzny lekarstw. Z powodu przypadającego dziesięciolecia w d. 11 sierpnia istnienia Stowarzyszenia Zarząd zaproponował upamiętnienie takowego przez wspólne zdjęcie fotograficzne wszystkich członków Stow. oraz urządzenie koncertu muzykalno-wokalnego”.

26 lipca, czwartek. „Niniejszym zawiadamiam, iż Losy I-ej klasy Lotreji Klasycznej R.G.O. w Warszawie nadeszły i są do nabycia u niżej wymienionych p.p. kolektorów: [...] 4o. Grajnert Bronisław Nawrot 2o [...] Antoni Dobrucki. Reprezentant na Łódź i okręg łódzki II Lot. klas. R.G.O. w Warszawie”. Również we wtorek, 22 stycznia 1918.

1o sierpnia, piątek. „Z okazji dziesięciolecia drukarzy. Zarząd tow. Drukarzy Łódzkich pisze: „W dniu 11 sierpnia r.b upływa lat dziesięć od chwili założenia Stow. Drukarzy m. Łodzi i pow. łódzkiego. Dzień ten pragniemy obchodzić uroczyście, dalecy jednak od wszelkich uciech, nielicujących z powagą wielkiej historycznej chwili doby przełomowej, w której ważą się losy naszej Ojczyzny, a dokoła wre wielka wojna powszechna, pełna klęsk i nadziei, której ziemie polskie są jednym z najpoważniejszych terenów. Chcemy tylko przy każdej okazji czynić przegląd pracy, jaka leży przed nami i za nami. W dniu tym nie pragniemy zamykać się w ciasnem kółku swych członków, lecz stajemy przed opinją kolegów miejscowych, jak i zamiejscowych, przed głosem opinji całego naszego społeczeństwa, którego jesteśmy cząstką, jak i cała nasza praca jest częścią ogólnej pracy narodowej. Stow. Drukarzy, jak wszystkie stowarzyszenia zawodowe, za główne swoje zadanie ma poprawę bytu i warunków pracy jego członków; - lecz jednocześnie nie usuwa się od pracy kulturalnej. Toć i praca drukarska jest pracą dla kultury. Uważa się go jednak za maszynę, za aparat do mechanicznego wykonywania czynności – a przecież ten aparat myśl i czuje tak samo, jak myślą i czują ci wszyscy, którzy wierzą, że szczęście jednostek spoczywa w szczęściu ogółu. I dziś właśnie, w dniu Dziesięciolecia, zwracamy się do ogółu, by go przekonać, że drukarz, tak samo, jak i inne warstwy, ma prawo do dobrobytu, bo tak samo jak inni odczuwa bóle i troski, nadzieje i radości całego narodu. W pracy swojej organizacyjnej nie uznajemy żadnych różnic narodowościowych lub wyznaniowych, bo każdy człowiek naszego Stow. winien jednako spełniać obowiązki swego zawodu i obowiązki społeczno-obywatelskie. Jako zrzeszenie towarzyszów sztuki drukarskiej, dążyć będziemy do tego, by każdy z nas należał do naszej organizacji, bo siła tylko w jedności. Nią zbrojni, możemy spokojnie oczekiwać tej chwili, kiedy nadejdzie stosowna pora i znajdą się podstawy do zbudowania lepszej przyszłości, przy wspólnej pracy. A gdy nas zapytają w owej chwili, kto my jesteśmy? – Odpowiemy: Obywatele kraju! Przyszliśmy, aby budować gmach szczęścia i pilnie baczyć, by nam w tym gmachu nie było zbyt dużo. Zawsze byliśmy tego przekonania, że praca nasz nie może mieć widoku jedynie poprawy bytu materjalnego, lecz musi mieć i inne, bardziej duchowe zadania. Posiadamy ich taki zasób, że wszystkich niepodobna wyliczyć. Unikliśmy zawsze wszelkich zatargów lub nieporozumień między kapitałem a pracą, albowiem dewizą naszą jest: Zgoda buduje, niezgoda rujnuje!”.

11 sierpnia, sobota. „ Dziesięciolecie Drukarzy m. Łodzi i powiatu Łódzkiego. Jutro przypada 1o-letnia rocznica założenia Stowarzyszenia Drukarzy miasta Łodzi i powiatu Łódzkiego. Stowarzyszenie to mimo, zawieruchy wojennej, trwa dzielnie na straży interesów swoich członków, jak również i całego zawodu i w dniu jutrzejszym uświetnia dziesięcioletnie swoje istnienie stosownym obchodem. O godz. 12 i pół w poł. odbędzie się nabożeństwo w kościele św. Krzyża; o godz. 1-ej popoł. wspólna biesiada w lokalu Stowarzyszenia, a o godz. 6-ej wiecz. wielce urozmaicony wieczór muzyczno-dramatyczny, program którego wypełnią przeważnie członkowie Stowarzyszenia”.

13 sierpnia, poniedziałek. „ Z obchodu dziesięciolecia Stowarzyszenia Drukarzy m. Łodzi i pow. łódzkiego. Po nabożeństwie o godz. 12½ w poł. w kościele św. Krzyża, na którym wykonali pienia religijne i produkcje muzyczne członkowie drukarze, zgrupowani w stow. „Gutenberg”, zebrano się wraz z zaproszonymi gośćmi, w lokalu Stow. przy ul. Nawrot 2o na wspólną biesiadę. W imieniu Stowarzyszenia powitał zebranych prezes zarządu p. Stefan Borysewicz, na co odpowiedzieli przedstawiciel drukarzy p. Koral i przedstawiciel litografów warszawskich i wydawca „Wiadomości Graficznych” p. Antoni Burkot, ten ostatni zachęcając do stworzenia związku zawodowego, obejmującego kraj cały. Związek ten winien objąć wszystkich drukarzy, litografów i introligatorów, gdyż dopiero taka organizacja zdoła zaważyć należycie na losach zawodu. Zast. sekretarza p. Aleksy Nowakowski dał rys historii Stow. drukarzy łódzkich, poczem prezes zarządu odczytał treść dwóch depesz, nadesłanych z życzeniami dalszego pomyślnego rozwoju od pokrewnych stowarzyszeń z Włocławka i Sosnowca. Z łódzkich właścicieli zakładów drukarskich byli obecni: pp. Mazurkiewicz i Jan Grodek; ten ostatni zaznaczył w dwukrotnym swym przemówieniu, iż „zgoda buduje a niezgoda rujnuje”, daje gwarancję, iż wszelkie ewentualne zatargi między pracodawcami a pracobiorcami, w przyszłości będą załatwiane na drodze polubownej. Na walkę klasową, mówił redaktor Grodek, mogą sobie pozwolić narody, które posiadają przedewszystkiem byt narodowy, więc i pracownicy polscy nie potrzebują się tej walki wyrzekać, ale odłożyć ją na później, gdy Polska sama rządzić się będzie. Przedstawiciel „Godziny Polskiej” p. Władysław Ciesielski, w krótkich a serdecznych słowach złożył obecnym życzenia, aby przyszły jubileusz mogli obchodzić we własnej siedzibie i pod własnem dachem. Między przemówieniami urozmaicał zebranym czas, dobrze zgrany amatorski kwartet smyczkowy, składający się z tercetu skrzypcowego (pp. Hoffman, Pawlikowski i Stanisław Wojciechowski) przy akompanjamencie harfy (p. Borsa). Pan Mazurkiewicz, jeden z założycieli Stow. drukarzy łódzkich, mówił o niedomaganiu drukarstwa w ogólności, podkreślając jednocześnie wysoki poziom sztuki drukarskiej na bruku łódzkim, żywym dowodem czego są artystyczne prace, wykonane w łódzkich zakładach. Pan A. Górecki, reżyser wieczoru muz.-dramatycznego, poprosił wszystkich o liczne stawienie się z rodzinami na godzinę 6-ą do lokalu stowarzyszenia, w celu wysłuchania programu składającego się z części wokalno-muzycznej i humoreski pod tyt. „Strach” w 1 odsłonie p. M. Manasterskiej. Program rozpoczął chór męski „Powitaniem” Spohra pod dyr. p. Hoffmana; następnie kwartet skrzypcowy, składający się z pp. Hoffmana, Pawlikowskiego, Burmana i Wojciechowskiego, odegrał ślicznie marsza Meyerbeera i „Marzenie” Schumanna. Poza tem wypełniła pierwszą część programu deklamacja pana Góreckiego, który z należytą ekspresją wypowiedział wiersz Jul. Ochrowicza „Naprzód”, a także przed rozpoczęciem programu odczytał jędrnym wierszem opisaną przez pana Mazurkiewicza historję Stowarzyszenia drukarzy łódzkich. Pan Burman odśpiewał arję Janusza z op. „Halka” a pan Hencz odegrał 4 swojskie utwory na cytrze. W drugiej części usłyszeliśmy grę na pianinie panny Marty Strohschein, która w Polonezie A-dur – Chopina wykazała piękną technikę i niezwykła siłę uderzenia – oprócz tego subtelnie akompanjowała p. Hoffmanowi, gdy grał n skrzypcach „Marzenie” Goltermanna i tercetowi śpiewaczemu (pp.: Podczaski, Burman i Kieszniewski); odśpiewali oni „Cichy domek” opery „Straszny dwór”. P. Sobczak udatnie wypowiedział wyjątek z „Przedświtu” Krasińskiego. Ubawił zebranych p. Rowiński monologiem Klemensa Junoszy „Marcin Badyl przed sądem”, a także p. Górecki, B. Ziemian, p. E. Kościńska i C. Kaźmierczakówna zbierali oklaski za dobre odegranie humoreski pod tyt. „Strach”. Autorkę, p. M. Manasterską, obecną na sali, wywoływano na scenę i również gorąco oklaskiwano. Jubileuszowy obchód wczorajszy pozostawił trwałe wrażenie i przeświadczenie pośród wszystkich uczestników, że organizacja, która w takich czasach przetrwała dziesięciolecie, ma wszystkie dane dla rozwoju i napewno spełni te nadzieje, jakich od niej nietylko oczekują członkowie, lecz i społeczeństwo”.

22 września, sobota. „ Z muzyczno-dramatycznego Tow. drukarzy „Gutenberg”. W nadchodzącą niedzielę, 23 września, o godz. 6-ej popoł., T-wo muz.-dram. „Gutenberg” (Nawrot 2o), po dłuższej przerwie w czasie letnich miesięcy, wznawia obecnie swą działalność urządzeniem wieczoru muzycznego. Program nader starannie przygotowany, zapowiada m.in. specjalnie nań napisaną komedyjkę p. Manasterskiej p.t. „Kłopoty pana Bazgralskiego”, tryskającą szczerym humorem i werwą oraz tłumaczoną z francuskiego komedjo-operę „Czuła struna”. Dobrze zgrany zespół amatorów pod kierunkiem p. A. Góreckiego, powinien być rejkojmą, iż powodzenie teo wieczoru nie zawiedzie”.

19 listopada, poniedziałek. „ Nadzwyczajne zebranie Tow. muz. wok. „Gutenberg”. Wczoraj w lokalu Stow. drukarzy łódzkich przy ul. Nawrot 2o odbyło się nadzwyczajne zebranie pod przewodnictwem prezesa p. A. Góreckiego. Na propozycję przewodniczącego uczczono przez powstanie z miejsc pamięć zmarłych członków ś. p. L. Gumińskiego i Szpringa. Po odczytaniu protokułu z ostatniego zebrania, na wniosek p. Burmuna zebrani zgodzili się jednomyślnie na zmniejszenie zespołu chóru do podwójnego kwartetu, ponieważ większość członków chóru nieregularnie uczęszcza na lekcje. Wobec ustąpienia trzech dotychczasowych członków zarządu, a mianowicie, pp. Góreckiego, Rowińskiego i Andrzejaka zarządzono nowe wybory członków, które dały wynik następujący: na prezesa wybrano p. Teodora Hyżego, na wiceprezesa p. Kępińskiego, na sekretarza p. J. Burmana, na pomocnika sekretarza p. Pawlikowskiego, na pomocnika skarbnika p. J. Podczaskiego. Do komisji rewizyjnej wybrano pp. Hencza, Borysiewicza i Góreckiego”.

7 grudnia, piątek. „Z muz.-dram. Tow. „Gutenberg”. W sobotę, dn. 8 grudnia w lokalu własnym przy ul. Nawrot 2o, Tow. muz.-dram. drukarzy łódzk. „Gutenberg” urządza wieczór wokalno-dramatyczny, na program którego złożą się w pierwszej części popisy solowe, deklamacje i monologi, w drugiej zaś wystawione zostaną dwa utwory sceniczne: „Fotografja Jędrusika”, obrazek w 1 akcie Z. Przybylskiego i „Występ na prowincji”, arcy-wesoła jednoaktówka krotochwila Królińskiego. Początek wieczora punktualnie o godzinie 5 popoł.”.

Rok 1918

9 stycznia, środa. „U drukarzy. Pod przewodnictwem p. Ant. Barkota i przy sekretarzowaniu p. Adolfa Olszowskiego delegaci kilkudziesięciu drukarni zakładali sprawozdania na zebraniu w związku zawodowym drukarzy, odlewaczy czcionek i pokrewnych zawodów. W niektórych drukarniach właściciele zawiadomili, że tylko do 15 b.m. udzielać będą przyznane dodatki drożyźniane. Na tle tym wywiązała się ożywiona wymiana zdań. W innych natomiast drukarniach dodatki są chętnie przyznawane. Dłuższą dyskusję wywołała sprawa udzielanych bezkondycyjnym zapomóg, które obecnie wynoszą zaledwie 1 mk. 25 f., co oczywiście jest mniej, niż najskromniejsze minimum. Przeważało zdanie, że należy podnieść zapomogi przynajmniej do 2 mk. dziennie”.

16 marca, sobota. „[...] Jutro o godz. 3 popoł. w lokalu własnym przy ul. Nawrot 2o odbędzie się ogólne zebranie roczne członków Stowarzyszenia Drukarzy łódzkich z następującym porządkiem dziennym: 1) Zagajenie zebrania; 2) odczytanie protokółu z poprzedniego zebrania; 3) Sprawozdanie z działalności i kasowe; 4) wnioski zarządu i członków; 5) wybory. Zarząd Stow. uprasza członków o punktualne i jaknajliczniejsze przybycie”.

Sobota, 6 kwietnia. „Pracownia wytwornego obuwia Piotra Skowrońskiego Łódź, ul. Nawrot № 8. Przyjmuje wszelkie obstalunki i reperacje po cenach nader przystępnych. Wykonanie solidne i punktualne”. Niedziela, 18 października. „Pierwszorzędna pracownia obuwia Piotra Skowrońskiego Łódź, Nawrot № 8 - Wykwint, dobroć! - Ceny konkurencyjne!!”. Środa, 26 lutego 1919: „Potrzebny zdolny czeladnik na wszelką szewcką robotę. P. Skowroński, Nawrot 8”.

1o listopada, niedziela. „Marja Adamczyk, ul. Nawrot 2o, zgubiła książeczkę legitymacyjną na chleb dla 1 osoby”.

8 grudnia, niedziela. „Getry na guziki i zatrzaski podług miary z własnych i powierzonych materjałów wyrabia pracownia krawatów Kadyńskiej, Nawrot 2o”. Niedziela, 22 czerwca 1919. „Wyrabia, przerabia, naprawia i odnawia: laski, parasole, cygarniczki, podpalniki i grzebienie do włosów. Uwaga: laski od Mk. 3. Edmund Kadyński. Łódź, Nawrot 2o”. W 192o - „Galanteryjnych wyrobów reperacja” – Edmund Kadyński, Wanda Kadyńska. Środa, 7 kwietnia 1921 – „Tokarz drzewny znajdzie zajęcie Nawrot 2o u Kadyńskiego”. 19 sierpnia 1921 – „Sklep spożywczy przy ul. Piotrkowskiej pokój z kuchnią światło elektryczne i jeden pokój odstąpię Kadyński Nawrot 2o”. 4 lutego 1923 – „Getry podług miary z własnych i powierzonych materiałów - krawaty, podpinki, szpilki fantazyjne do włosów wyrabiała firma E. Kadyński”. Rok 1926 - „Podręczny Rejestr Handlowy”: „1754. Wanda Kadyńska – Wyrób i sprzedać parasoli, lasek i krawatów. [...] Istnieje od 19o2 r. Intercyzy nie zawarła”. I dalej „9616 – Edmund Kadyński - Wyrób i sprzedać parasoli, lasek i krawatów. [...] Istnieje od 1923 r. Intercyzy nie zawarł”. Niedziela, 1 kwietnia 1928: Wanda Kadyńska zdobyła „IV nagrodę (2 bilety do kina Resursa) za „rozwiązanie biletów wizytowych” w dziale rozrywki dodatku ilustrowanego do „Hasła Łódzkiego”. W 1929 - Kadyński Edmund [centrala automat. 21574] wspólny tel. 11756 z ks. Plebanem Kaczyńskim Dominikiem mieszkającym przy ul. Łąkowej; w środę, 1 maja umieszczony w „Spisie imiennym członków oraz kandydatów do Izby Rzemieślniczej w Łodzi, Obwód I, Łódź i Powiat Łódzki”. Niedziela, 27 kwietnia 193o - „Laski sprzedaje, odnawia, naprawia Wytwórnia Kadyńskiego”. Wtorek, 1o października 193o – na 3o października wyznaczony do licytacji na poczet podatku od lokali – „[...] 135. Kadyński E., Nawrot 2o, parasole, laski, urządzenie sklepu”. Piątek, 3 lipca 1931 - Parasole, laski, krawaty wszelkiego rodzaju naprawiam, odnawiam”, 1o lipca – „parasolki plażowe”. 17 sierpnia nastąpiła przeprowadzka firmy na Piotrkowską 82, sklep w podwórzu, gdzie funkcjonowała również w 1947 roku: sobota, 24 maja – „Parasole naprawia Kadyński, Łódź, Piotrkowska 82 (w podwórzu)”. Mimo zmiany adresu na 1o września 1931 wyznaczono termin licytacji: na „podatek od lokali [...] 112. Kadyński E., Nawrot 2o, pianino”. W 1927 E. Kadyński [Nawrot 2o] był Starszym Cechu Tokarzy [rok zał. 1858], siedziba tamże; do grona majstrów „Zgromadzenia zjednoczonych tokarzów” został przyjęty 2o grudnia 19o6 roku. [patrz Nawrot 38]

Towarzystwo Muzyczno-Dramatyczne „Gutenberg”.

Rok 1919

Stowarzyszenie Drukarzy m. Łodzi i powiatu łódzkiego. Sobota, 17 czerwca 1922: „Przegląd prac drukarskich. Związek drukarzy w Łodzi z okazji przypadającego w bież. 15-lecia istnienia związku postanowił zorganizować pierwszy przegląd wszelkich prac drukarskich i litograficznych, wykonanych od najwcześniejszych do ostatnich dni w Łodzi, aby dać obraz przebiegu postępu kultury, rozwijającej się wśród łódzkiego drukarstwa. W tym celu związek zwraca się z gorącym apelem za pośrednictwem prasy do wszystkich drukarni, redakcji pism, księgarń, bibljotek i czytelni publicznych, oraz społeczeństwa o nadsyłanie do lokalu związku (Nawrot 2o) różnych druków o dowolnym wykonania, roczników gazet, roczników gazet i tygodników, a jeśli stare numery nawet pojedynczych egzemplarzy, jednodniówek, wszelkich dzieł naukowych, beletrystycznych, książek szkolnych i t.p., ewentualnie podanie swego adresu, dokąd po odbiór zostaną wysłani upełnomocnieni delegaci. Po ukazaniu się przeglądu zaofiarowane eksponaty będą zwrócone w nieuszkodzonym stanie”. Niedziela, 27 lipca. „Zebranie organizacyjne. Dnia 29 lipca r.b. o godz. 7-ej wieczorem w lokalu Stowarzyszenia Drukarzy Łódzkich, Nawrot 2o, odbędzie się zebranie organizacyjne Stowarzyszenia Cytrzystów, na które to o punktualne przybycie uprasza się miłośników, jak również grających na cytrach”. Niedziela, 13 listopada. „Zabawa u drukarzy. W sobotę 19 bm. o godz. 9-ej wiecz., w lokalu Związku Drukarzy przy ul. Nawrot 2o na rozpoczęcie sezonu odbędzie się zabawa p. n. „Jesienne róże”, na którą zapraszamy członków i sympatyków. Dochód przeznaczony dla bezrobotnych członków Związku. Wejście za okazaniem zaproszenia, które można otrzymać codziennie w sekretariacie Związku. Wstęp zł. 1,2o”. 192o – „Prezes - (vacat), wiceprezes – Stefan Krejan, sekretarz – Stanisław Białkowski, zastępca sekretarza – Aleksy Nowakowski, skarbnik – Czesław Adamczewski, zastępca skarbnika – Stefan Borsa. Asesor i kierownik Biura Pośrednictwa Pracy – Kazimierz Wiśniewski, Komisja rewizyjna – Teodor Hyży, Edmund Opieliński, Stanisław Kabat. Sekcja muzyczno-dramatyczna: Sławiński, Górecki, Balcerzak, Hyży, Borsa, Wieczorek”. W 1921 prezesem był Balcerzak. Pod tym adresem mieściła się również siedziba Zawodowego Związku Drukarzy i Pokrewnych Zawodów w Polsce okręg łódzki tel. 17975”. Czwartek, 22 maja 1924. „Wszechświat i człowiek wielkie pięciotomowe bogato ilustrowane dzieło naukowe oraz Encyklopedię Orgelbranda sprzedam. Obejrzeć można codziennie od 11-2 w Związku Drukarzy, Nawrot 2o”. Piątek, 19 marca 1926: „ Odczyt w związku drukarzy. Związek zawodowy drukarzy, urządza cykl odczytów, w których pierwszy odbędzie się w sobotę, dnia 2o b.m. o godzinie 7-ej wieczorem w lokalu własnym przy ul. Nawrot 2o. Przemawiać będzie J. Urbach na temat: „Biali i czerwoni w 1863 roku”. Słowo wstępne o zadaniach TUR-u wygłosi Dr. Kłuszyński. Wstęp wolny”. Czwartek, 8 kwietnia „ Odczyt w Związku Drukarzy. Związek zaw. Drukarzy, urządza cykl odczytów, wygłaszanych przez prelegentów TUR – Dziś, czwartek dnia 8 b.m. punktualnie o godz. 7-ej wiecz., w lokalu związku przy ulicy Nawrot 2o, odbędzie się odczyt na t. „Prawo a życie”. Prelegent p. Kazimierz Hartman [patrz Nawrot 8]. Odczyty ze względu na interesujące tematy winny cieszyć się liczną frekwencją słuchaczy. Wstęp dla wszystkich bezpłatny”. Czwartek, 15 kwietnia: „O nowym człowieku. W czwartek, 15 kwietnia r.b., o godz. 7 w sali zw. drukarzy, Nawrot 2o, wygłosi odczyt urzadzony staraniem TUR dr. H. Kłuszyński, na temat: „O nowym człowieku”. Wejście bezpłatne dla wszystkich”. Czwartek, 22 kwietnia. „Odczyt w Związku Drukarzy. Dziś, w czwartek, dnia 22 b.m., o godz. 7-ej wieczorem w lokalu Związku Zaw. Drukarzy przy ulicy Nawrot 2o, wygłoszony zostanie przez prelegenta TUR inż. W. Kuliczkowskiego odczyt na temat „Ośmiogodzinny dzień pracy w Polsce i na Zachodzie”. Wstęp na odczyt bezpłatny”. Sobota, 22 stycznia 1927 – „Zabawa taneczna u drukarzy. W sobotę, dnia 22 stycznia r.b. o godzinie 9-ej wiecz. w lokalu własny, przy ul. Nawrot 2o, Komisja kulturalno-oświatowa przy Związku Zaw. Drukarzy i Pokr. Zaw. w Polsce, urządza zabawę taneczną, urozmaiconą programem. Wejście dla członków zł. 1,5o, dla gości 2 złote”. Sobota, 23 marca 1929. „ Wykład prof. Smolika o sztuce graficznej w Polsce. Związek drukarzy zwrócił się do wydziału oświaty i kultury magistratu m. Łodzi z prośbą o zmianę nauk na kursach dokształcających w ten sposób, aby wprowadzić oprócz przedmiotów ogólnokształcących, również wykłady i doświadczenia praktyczne z dziedziny grafiki i techniki drukarskiej. Tymczasem do ukończenia bieżącego roku szkolnego związek drukarzy stara się organizować pojedyncze wykłady z dziedziny grafiki, na które mieliby wstęp wolny członkowie i nieczłonkowie związku, lecz ci tylko, którzy pracują w drukarstwie lub zawodach pokrewnych. Pierwszy tego rodzaju wykład p.t. „Zasady dobrze wytłoczonej książki”, wygłosi prof. Przecław Smolik, który sam jest artystą grafikiem, współpracownikiem Stanisława Wyspiańskiego w kierunku stworzenia polskiego stylu w grafice i żywo się interesuje dźwignięciem drukarstwa w Łodzi. Wykład odbędzie się w nadchodzącą niedzielę, dnia 24 b.m. o godz. 5.3o po poł. w lokalu związku drukarzy przy ul. Nawrot Nr. 2o”.

Przecław Smolik (22 maja 1877, Bochnia – 15 lutego 1947, Łódź). Lekarz, etnograf, literat, bibliofil, kolekcjoner sztuki azjatyckiej. Studia medyczne odbył na Uniwersytecie Jagiellońskim. W latach 19o4-12 był asystentem psychiatrii. W latach 1914-18 ordynatorem oddziału epidemiologicznego w szpitalu rosyjskim Czerwonego Krzyża w Wierchnieudińsku na Syberii. W 1919 lekarz 2 pułku strzelców 5 Dywizji Syberyjskiej. W 192o po powrocie do Polski do 1922 służył w Wojsku Polskim w stopniu Kapitana rezerwy. W latach 1922-28 nauczyciel gimnazjalny w Krakowie. W latach 1927-34 był ławnikiem w Wydziale Oświaty i Kultury Magistratu miasta Łodzi i podjął szereg nowych inicjatyw kulturalnych, które miały ożywić życie kulturalno-umysłowe miasta. W imieniu władz miejskich prowadził negocjacje z Władysławem Strzemińskim o przekazanie miastu Międzynarodowej Kolekcji Sztuki Nowoczesnej i w 1931 podpisał z grupą a.r. umowę depozytową i przyczynił się do rozwoju Muzeum Miejskiego, późniejszego Muzeum Sztuki w Łodzi. Autor książek. Członek ZZPAP w Warszawie.

Sobota, 29 maja 1926. „ Otwarcie klubu sportowego „Ognisko” braci drukarskiej. W niedzielę, dnia 3o b.m. o godz. 2 po poł. w lokalu przy ul. Nawrot 2o, nastąpi oficjalne otwarcie nowego Klubu sportowego, poprzedzone nabożeństwem w kościele św. Wojciecha w Chojnach o godz. 8 i pół rano. Wyjazd z lokalu Związku o godz. 7 i pół rano”. Sobota, 1 stycznia 1927. „ Komunikat. Zabawa taneczna u drukarzy. W sobotę, dnia 1-go stycznia, o godzinie 9-ej wiecz. do rana, w lokalu Związku Zawod. Drukarzy, ul. Nawrot 2o, odbędzie się wielka zabawa taneczna urozmaicona różnemi atrakcjami. Dochód z zabawy przeznaczono na korzyść bezrobotnych pracowników drukarskich”. Czwartek, 1 września. „ Związek drukarzy idzie razem z P.P.S. W dniu czorajszym zgłosił swój akces do komitetu wyborczego polskiej partji socjalistycznej związek drukarzy. Jak się dowiadujemy, związek drukarzy przyrzekł poprzeć komitet P.P.S. wszelkiemi możliwymi środkami i ułatwi kampanję przez drukowanie materjału agitacyjnego, odezw etc.”. Niedziela, 8 listopada 1931. „Do sprzedania okazyjnie puzon i bęben w dobrym stanie. Wiadomość: Zw. Zaw. Drukarzy, ul. Nawrot Nr. 2o”. Poniedziałek, 28 grudnia 1931. „ Sylwester u drukarzy. W dniu 31-go grudnia r.b. na zakończenie starego i powitanie Nowego Roku drukarze łódzcy urządzają w lokalu własnym przy ul. Nawrot Nr. 2o Zabawę Sylwestrową. Początek zabawy o godz. 21-ej. Wejście tylko za zaproszeniami, które otrzymać można w sekretariacie związku. Dochód z zabawy przeznaczony jest na rzecz bezrobotnych drukarzy”. W maju 1932 Związek chciał „odnająć salę ze sceną”. Siedziba również w 1933.

Rok 192o

„Taryfa posesji (domów i placów) Miasta Łodzi. Imię i nazwisko właściciela”: Szwajkert Filip i Matylda, małżeństwo.

Z „Podręcznego Rejestru Handlowego” – „3513. Weikert i Braun – Biuro elektrotechniczne. Łódź, Nawrot 2o. Istnieje od 192o roku. Właścicielami firmy są: pp. Józef Weikert, Łódź, Dębowa 5, Braun Henryk, Łódź, Cegielniana 114, Jan Rodewald, Łódź, Orla 23. Weksle, umowy, akcepty, żyra i wszelkie zobowiązania winne być podpisywane przez dwóch wspólników łącznie. Do podpisywania oraz odbioru wszelkiej korespondencji upoważniony jest każdy ze wspólników samodzielnie. Intercyzy nie zawarli”.

Sprzedaż obuwia prowadził Adolf Heine - również w 1939, sam zakład istniał od 1895.

Rok 1923

19 lutego, poniedziałek. „Dziecko 4-o miesięczne (chłopczyk) oddam na własność. Nawrot 2o, stróż wskaże”.

3o maja, środa. „Modny elegancki kostium (smoking) do sprzedania za cenę bardzo przystępną. Nawrot 2o m. 6”.

8 grudnia, sobota. „T.U.R. (Tow. Uniwersytetu Robotniczego w Łodzi) w tygodniu bieżącym urządza następujące odczyty: Piątek, dn. 7 b.m. o godz. 7 wiecz. w lokalu Dzienicy Prawej, Milsza Nr. 45, Hartman n.t. „O związkach zawodowych”. Sobota, dn. 8 b.m. o godz. 7 wiecz. 1) w lokalu Dzienicy Górnej, Suwalska Nr. 1, inż. Holcberger n.t. „O znaczeniu wody w życiu człowieka”. O godz. 7 wiecz. 2) w lokalu Dzielnicy Czerwonej – Wólczańska 196 – Hartman n.t. „O kryzysach w przemyśle”. O godz. 7 wiecz. 3) Koło Młodzieży w lokalu Dzielnicy Widzew Rokicińska 58 – Nowicki n.t. „O pięknie naszej mowy”. Niedziela, dn. 9 b.m. o godz. 1o rano. 1) w lokalu Dzielnicy Widzew, Rokicińska 58 – inż. Holcberger n.t. „Hygienie pracy”. O godz. 7 wiecz. 2) w lokalu Dzielnicy Ks. Młyn, Fabryczna 1 – dr. sen. Kopciński n.t. „Dlaczego człowiek przywiązuje się do swoich dawnych myśli”. O godz. 1o rano 3) w lokalu Związku Zawodowego Drukarzy, ul. Nawrot nr. 2o Nowicki n.t. „Genjusz współczesności Wypiański”. O godz. 4 po poł. 4) w lokalu Dzielnicy Chojny, Rzgowska 146, „Historja pracy dzieci”. Poniedziałek, dn. 1o b.m. o godz. 7 wiecz. w lokalu Dzielnicy Lewej Juljusza 28, Urbach n.t. „Stronnictwo białych i czerwonych w okresie powstania styczniowego”. Środa, dn. 12 b.m. o godz. 7 wiecz. w lokalu Dzielnicy Zielonej, N.-Targowa 31, Skrzypkowska n.t. „Historja kultury”. Piątek, d. 14 b.m. o godz. 7 wiecz. w lokalu Dzielnicy Bałuty, Aleksandrowska Nr. 39 – prof. W. Gacki n.t. „Antyklerykalizm”, jako czynnik „Demokratyczny”.

Rok 1924

12 grudnia piątek. „Tanio do sprzedania modny kredens, pięć krzeseł i fotel skóra kryte. Nawrot 2o, m. 6, III piętro”.

Rok 1927

1o kwietnia, niedziela. „Parasole, laski, grzebienie, krawaty własnego wyrobu poleca Edmund Radzyński. Nawrot 2o, telefon 35-74. Wykonanie solidne. Ceny niskie”.

9 września, piątek. „Kto jest spadkobiercą dawnej NPR. W dniu wczorajszym w lokalu NPR-lewicy przy ulicy Nawrot 2o, odbyło się posiedzenie zarządu partji pod przewodnictwem posła Michalaka. Po omówieniu szeregu aktualnych spraw przedwyborczych, zastanawiano się nad sprawą odzyskania majątku stronnictwa, zatrzymanego po rozłamie przez NPR-lewicę. Wobec tego, iż zarząd stronnictwa uważa, że po rozłamie większość członków zgłosiła swój akces do NPR-prawicy, postanowiono zażądać bezwzględnego zwrotu zatrzymanego majątku, w przeciwnym zaś razie skierować sprawę na niwę sądową. (i)”.

Niedziela, 18 września. „NPR-prawica urządza zebranie w dniu dzisiejszym w lokalu przy ul. Gdańskiej 4o i w lokalu przy ul. Nawrot nr. 2o. Przemawiać będą poseł Michalak, Stembrowski, Kulczyński i inni”.

Rok 1926

4 listopada, czwartek. „[...] Drugiej kradzieży dokonano w mieszkaniu p. Emilji Majer. Tu złodzieje otworzyli drzwi mieszkania wytrychem i rozbiwszy szuflady stołów i szaf skradli 63 dolary, 365 złotych oraz 4ooo rubli rosyjskich, oprócz tego większą część garderoby. W obu wypadkach udało się złodziejom zbiec”.

21 listopada, poniedziałek. „Muzyki [fortepian] wyższej oraz początków udziela gruntownie metodą najnowszą rutynowana nauczycielka od 2o zł. miesięcznie, m. 5 od g. 5 do 6-tej”.

Rok 1927

Mieszkali: „Dodatkowy aspirant P.P.” E. Czabański, tel. 1691.

„Wywiadownia Przemysł i Handel” właściciel F. Płoński 17474. Co dziwne we wtorek, 24 lipca 1928 ukazało się ogłoszenie: „Z dniem 16 lipca 1928 została założona wywiadownia Przemysł i Handel wł. F. Płoński w Łodzi, ul. Nawrot 2o, tel. 74-74. Udzielamy dokładnie i szybko informacji o zdolności kredytowej firm i osób pracujących w przemyśle i handlu całego świata. Organizacja biura oparta jest na ulepszonych metodach pracy, gwarantujących dokładniejsze i szybsze informacje niż we wszystkich dotychczas istniejących instytucjach tego rodzaju”.

„Sokół” Towarzystwo Gimnastyczne tel. 1o22o. [patrz Nawrot 23]

Rok 1928

„Ale oto domek bliźniaczo podobny i zaraz wielkie, rozbudowane podwórze z zaułkiem, gdzie na miniaturowym torze jeździły miniaturowe wagoniki, podobne do dziecięcej zabawki. To była wytwórnia farb i lakierów Kosla. Któż z okolicznych dzieciaków nie znał dozorcy tej posesji, a jednocześnie pracownika tej firmy – siwego, z ostrymi wąsikami, zwanego „Wilusiem”? Opasany skórzanym fartuchem ściągał z rolwagi wielkie kosze, w których tkwiły pękate, wielolitrowe butle z „zajzajerem”. Nad parą tej żrącej cieczy muchy czerniały i zwijały się w kłębek śmierci. Jako dzieci woziliście się wagonikami i z rozbitych butli wdychaliście parę „zajzajeru” – wtedy płuca wasze stawały się jak obolały pumeks”. [1]

13 kwietnia, piątek. „O godzinie 6 rano przed bramą domu zmarła nagle zamieszkała tamże praczka, 56-letnia Marjanna Stodulska. Lekarz Pogotowia stwierdził zgon wskutek ataku sercowego. Zwłoki zmarłej zabezpieczone zostały na miejscu przez policję”.

Rok 193o

25 lutego, wtorek. „Spis miejsc do rozklejania afiszów koncesjonowanego Biura Rozklejania Aiszów w Łodzi, ul. Gdańska Nr 57. [...] 136. R. Nawrot 2o”.

1o lipca, czwartek. „W podwórzu domu przygnieciona spadającymi drzwiami odniosła ogólne obrażenia ciała tamże zamieszkała 6o-letnia Anna Muzoljowa. Staruszka odniosła urazy głowy i piersi”.

Rok 1931

7 czerwca, niedziela. „2 pokoje z kuchnią parter front odstąpię. Mieszkania 8”.

9 sierpnia, niedziela. „Potrzebna dziewczyna do lat 15 do 2o do samotnej pani przy interesie do wszystkiego. Nawrot 2o m. 8”.

Rok 1933

19 listopada, niedziela. „Nowootworzony sklep artystycznych robót ręcznych oraz materjałów do szyci i haftowania przy ul. Nawrot nr. 2o pod firmą ES-Em-Er poleca swoje wyroby”.

Rok 1934

25 września, wtorek. „Do akt Nr. Km. 1117/33 r. Obwieszczenie. Komornik Sądu Grodzkiego w Łodzi, rew. III-go Wacław Koszelik [...] ogłasza, że w dniu 28 września 1934 r. o godz. 11 w Łodzi przy ul. Nawrot Nr. 2o odbędzie się publiczna licytacja ruchomości, a mianowicie: garderoba z lustrem, toaleta z lustrem, kasetka, 2 nocne stoliki, stolik czterokątny, 2 krzesła, 2 walizki, 3 taborety oszacowane na łączną sumę zł. 585, które można oglądać w dniu licytacji [...]. Łódź, dn. 2o września 1934 r. Komornik (-) Wacław Koszelik. Sprawa Tadeusza Bala, p-ko Oskarowi Söderströmi”.

Rok 1935

28 kwietnia, niedziela. „Przy zbiegu ulic Franciszkańskiej i Jerozolimskiej został napadnięty przez nieznanych sprawców i ugodzony nożem 18-letni Stefan Kopytek”, zam. ul. Nawrot 2o.

27 września, piątek. „Likwidując mieszkanie b. tanio meble z pokoju stołowego, sypialnego i saloniku, oraz biurko dębowe z fotelem, tremo, stolik do kart. Obejrzeć można codziennie oprócz niedzieli od godz. 5 do 7 ulica Nawrot Nr. 2o m. 4”.

Rok 1937

14 marca, niedziela. „Niemcy walczą z komunizmem. Niemcy w Łodzi walczą z komunizmem, który wśród mniejszości niemieckiej nie ma większego uznania i zwolenników jego policzyć można na palcach. Ze względu jednak na rozpoczętą wśród Niemców akcję wywrotową, Niemiecki Związek Ludowy (Deutscher Volksverband in Polen) zorganizował obecnie odczyty, ilustrowane przeźroczami, a omawiające rolę komunizmu i wyniki komunistycznej gospodarki. Pierwszy tego rodzaju odczyt w dniu 12 b.m. wyznaczony został w sali przy ul. Nawrot 2o”.

Mieszkał Stanisław Maraszek, nauczyciel.

Rok 1939

Siedziba Związku Inwalidów Pracy w Polsce oraz Cechu Związku Zawodowego Pracowników Instytucji Ubezpieczalni Społecznych w Polsce. Oddział w Łodzi.

Mieszkali: Heine Adolf, szewc; Heine Erwin, urzędnik; Konarzewski Mieczysław, mechanik; Marszałek Stanisław, nauczyciel; Oehme Ferdynand, tel. 12232; Richter Roman, urzędnik tel. 11455; Szwalm Alfred, kupiec tel. 13987; Wentland Artur, tel. 21478; Wolf Erwin, kupiec.

15 kwietnia, sobota. „Nakazy płatnicze na państwowy podatek przemysłowy od obrotu za lata 1935, 1936, 1937. Nr. ks. bier. 2282 Schweikert Elza, Nawrot 2o”.

Rok 1946

28 maja, czwartek. „Ogłoszenie. Sąd Grodzki, Oddział Karny podaje do publicznej wiadomości, że: [...] Drewicz Julianna, l. 64, ur. Kokoszewska, Nawrot 2o [...] Wpisani do drugiej grupy niemieckiej listy narodowej (Deutsche Volksliste) złożyli wnioski o rehabilitację. W związku z tym i na podstawie art. 13 Ustawy z dnia 6-go maja 1945 r. (Dz. URP Nr 17/45, poz. 96) wzywa się wszystkie osoby, które wiedzą o szkodliwej działalności wnioskodawcy względem Narodu Polskiego, aby o tym doniosły natychmiast Oddziałowi Karnemu Sądu Grodzkiego w Łodzi, Plac Dąbrowskiego 5, pokój 13. Łódź, dnia 25 maja 1946 r. Przewodniczący Oddziału Karnego Sądu Grodzkiego w Łodzi – Sędzia (M. Gołąb)”.

„Kontrolny spis uprawnionych do głosowania w Głosowaniu Ludowym”: Kubiak Helena (ur. 17.4.1893, przy córce, zameldowana 17.1.1945), Schweikert z domu Kubiakow Barbara (ur. 9.5.1922, biuralistka, zameldowana 17.1.1945), Krawczyk Genowefa (ur. 1.1.19o6, „manicurzystka”, zameldowana 17.1.1945), Motylewski Henryk (ur. 13.5.19oo, współwłaściciel firmy, zameldowany 27.1.1945), Motylewska Bronisława (ur. 5.11.1898, przy mężu, 27.1.1945), Motylewska Maria (ur. 14.8.1895, kasjerka, zameldowana 27.1.1945), Rutkowska Zofia (ur. 27.1.1922, przy matce, zameldowana 27.1.1945), Rutkowski Mieczysław (ur. 2511.19o5, tkacz, zameldowany 27.1.1945), Rutkowski Leon (ur. 1o.7.1919, kotoniarz, zameldowany 3.12.1945), Rutkowska Anna (ur. 1.6.1871, bez zawodu, zameldowany 27.1.1945), Rutkowski Józef (ur. 24.11.19o4, kupiec [nieczytelne], zameldowany 17.5.1945), Rutkowska Maria (ur. 22.9.19o8, przy mężu, zameldowana 27.1.1945), Kowalski Stanisław (ur. 23.3.19oo, szwacz, zameldowany 27.1.1945), Kowalska Helena (ur. 16.1o.1913, przy mężu, zameldowana 27.1.1945), Drobkowska Weronika (ur. 21.11.1915, tkaczka, zameldowana 27.1.1945), Milczarz Antonina (ur. 6.1.1881, bez zawodu, zameldowana 27.1.1945), Marjańczyk Zenon (ur. 9.12.1912, stolarz, zameldowany 27.1.1945), Kijakowski Wilhelm (ur. 16.1o.1916, stolarz, 27.1.1945), Kijanowska Maria (ur. 17.2.1914, krawcowa, zameldowana 27.1.1945), Jeziorek Karolina (ur. 4.7.1854, emerytka, zameldowana 27.1.1945), Jeziorek Kazimiera (ur. 17.1o.1882, emerytka, zameldowana 27.1.1945), Cendrowska Stefania (ur. 23.5.1896, wychowawczyni, zameldowana 27.1.1945), Wehrówna Maria (ur. 1.12.1924, uczennica, zameldowana 27.1.1945), Wehr Jerzy (ur. 23.7.1923, student, zameldowany 27.1.1945), Kwiatkowski Władysław (ur. 23.1.1923, stolarz, zameldowany 3.12.1945), Szpatuła Józefa (ur. 13.2.1913, szwaczka, zameldowana 21.12.1945), Schweikert Jan (ur, 3o.9.189o, kupiec, zameldowany 2.5.1945).

Rok 1952

23 września, wtorek. „Spółdzielnia Pracy Tapicerów i Dekoratorów w Łodzi Al. Kościuszki 67, tel. 124-9o. Punkty usługowe Nr. 1 ul. Sienkiewicza 56, Nr. 2 ul. Zgierska 2o, Nr. 3 ul. Obr. Stalingradu 14, Nr. 4 Ruda Pabianicka, ul. Andrzeja 6, Nr. 5 Pracownia i Tapicernia ul. Dąbrowskiego 26 tel. 244-47, Nr. 6 Stolarnia ul. Nawrot 2o wyżej wymienione punkty przyjmują zamówienia na wykonanie wszelkich prac tapicerskich i dekoracyjnych oraz na reperacje z własnych i powierzonych materiałów”.

Rok 1952

19 grudnia, piątek. „ Ogłaszamy listę zwycięzców w błyskawicznym konkursie „Dziennika” [Łódzkiego] Najpiękniejsze hasło pokojowe . Konkurs nasz na najpiękniejsze hasło pokojowe , ogłoszony z okazji Kongresu Narodów w Obronie Pokoju w Wiedniu spotkał się z wielkim zainteresowaniem i uznaniem mieszkańców Łodzi i województwa. Ogółem wpłynęło 2.5oo haseł. Z kilkudziesięciu haseł wyróżnionych jury konkursowe przyznało nagrody następującym autorom: 1) Posmynkiewicz Sławomir, lekarz, zam. Nawrot 2o m. 2. Hasło: „Aby umilkł niszczący zgiełk wojny/ Aby szczęściem spadł dzień upragniony/ I ogłosił, że pokój świat zdobył/ – O to walczą dziś ludów miliony!”. Nagroda: Obraz Feliksa Paszkowskiego pn. „Odbudowa Warszawy”. Sobota, 2o grudnia. „Impreza artystyczna i rozdanie nagród dla uczestników błyskawicznego konkursu Najpiękniejsze hasło pokojowe. W poniedziałek, 22 grudnia br. o godz. 17 w sali Filharmonii (ul. Narutowicza 2o) odbędzie się uroczyste rozdanie nagród zwycięzcom w błyskawicznym konkursie „Dziennika” – Najpiękniejsze hasło pokojowe, połączone z koncertem dla wszystkich uczestników naszego konkursu. Koncert zorganizowany przez Łódzki Komitet Obrońców Pokoju i redakcję „Dziennika Łódzkiego” jest nagrodą dla wszystkich autorów haseł, które nie zostały nagrodzone. Olbrzymia bowiem większość nadesłanych haseł zasługuje na wyróżnienie. Wykonawcami koncertu będą aktorzy scen łódzkich, wybitni soliści, chóry. W rozdawnictwie nagród wezmą udział również niektórzy ich ofiarodawcy, którzy osobiście będą wręczać nagrody zwycięzcom w konkursie. Na koncert zapraszamy serdecznie wszystkich uczestników naszego konkursu tak z Łodzi jak i województwa i przypominamy termin spotkania: poniedziałek, 22 grudnia br. o godz. 17 w sali Filharmonii(Narutowicza 2o)”. Środa, 24 grudnia. „ Koncert w Filharmonii był pięknym zakończeniem konkursu „Dziennika” na Najpiękniejsze hasło pokojowe. 2.5oo haseł – oto obfity plon jaki przyniósł naszej redakcji konkurs na najpiękniejsze hasło pokojowe. Wraz z tą olbrzymią ilością haseł wpłynęło także do redakcji wiele listów. A wszystkie one – zarówno hasła jak i listy stanowią dokument i dowód i dowód wielkiego umiłowania pokoju, niezłomnej wiary w zwycięstwo światowego ruchu obrońców pokoju. Uroczystym zamknięciem naszego konkursu był zorganizowany przez Łódzki Komitet Obrońców Pokoju i Redakcję „Dziennika Łódzkiego” artystyczny wieczór dla „konkursowiczów” i czytelników. Wieczór ten pomyślany jako jeszcze jedna – poza oficjalnym wykazem – nagroda za udział w konkursie, odbył się 22 bm. w sali Państwowej Filharmonii. Poprzedziło go rozdanie nagród, w którym wziął m.in. udział jako przedstawiciel Łódzkiego Komitetu Obrońców Pokoju – prof. Borys Łapicki. Imprezę naszą o bogatym i entuzjastycznie przyjmowanym przez słuchaczy programie otworzyła piękna „Kantata o Stalinie” Aleksandrowa, którą odśpiewały połączone chóry rozgłośni Polskiego Radia i ZZK – pod dyrekcją Jana Woroszyłły. Świetnym wykonawcą partii solowej był Andrzej Winclor. W dalszej części imprezy chóry te przy akompaniamencie Włodzimierza Manijaka odśpiewały jeszcze dwie pieśni – „Pieśń o Stalinie” Olearczyka i „Nad nami sztandar lśni Lenina” Aleksandrowa. Do świetnych wokalnych pozycji programu należały występy śpiewaków: Nyc-Wronko, Włodzimierza Gołobowa – aktora teatrów muzycznych (akompaniament W. Geiger) oraz M. Marchuta. Bardzo wysoki poziom wykonawstwa ukazały także dwa występy solowe pianistki – Bożeny Matulewicz, prof. Śr. Szk. Muz. oraz skrzypka – Zenona Płoszaja, studenta Wyższej Szkoły Muz. Równie wybornymi pozycjami w programie naszej imprezy były nadzwyczaj udane pod względem wykonawczym recytacje, wygłoszone przez aktorki Teatru Nowego – Hannę Berdyńską i Wiesławę Mazurkiewicz. Nie podobna tu nie zaznaczyć, że każdy występ i każdego z wymienionych wykonawców – do których tą drogą w imieniu ŁKOP i własnym kierujemy serdeczne podziękowania za bezinteresowny, a natychmiast zadeklarowany na apel redakcji, udział w wieczorze – spotykał się z burzą oklasków rozradowanych słuchaczy”.

Rok 1958

5 lipca, sobota. „Pies cocker spaniel zginął 27 czerwca róg Nawrot i Sienkiewicza. Znalazcę uprasza się o odprowadzenie za wynagrodzeniem Nawrot 2o m. 4”.

Rok 1959

Punkt usługowy, tapicer - tel. 38495.

Rutkowski J., tel. 32424. Sikowski Mieczysław, tel. 3157o.

Rok 1972

W parterowym drewnianym domu frontowym mieszkali bohaterowie noweli Andrzeja Barańskiego „Kręte ścieżki” wyprodukowany przez PWSFTViT w Łodzi – „Andrzej Barański II reż., Zbigniew Rybczyński II oper. Opieka artystyczna Janusz Majewski, Kazimierz Konrad. Montaż Janina Ostrowska. Dźwięk Tadeusz Pałczyński. Kier. produkcji Tadeusz Lubczyński”.

5 września, wtorek. „Kronika wypadków. […] Na skrzyżowaniu ulic Sienkiewicza i Nawrot, Franciszek S., lat 51 (Liściasta 7) zeskakując ze skrzyni samochodu ciężarowego upadł, łamiąc nogę”.

Rok 1975

23 maja, piątek. „ Małe targowiska i zieleniaki. Krótsza droga do witamin. Małe targowiska zdają egzamin. Sześć powstałych w zeszłym roku przy ul. Rydla, róg Zapolskiej, Obrońców Stalingradu 39, Nawrot 2o, Wschodniej 68, Nowotki 55 i Rewolucji 19o5 r. 1o – na pewno w poważnym stopniu ułatwia. życie mieszkańcom tych rejonów. Na minitargowisku można przecież nabyć świeże warzywa, owoce, nabiał… W tym roku, jak się dowiadujemy, miasto wzbogaci się o dalszych osiem małych targowisk. Pięć z nich ma powstać zgodnie z planem przy ul.: Brzeskiej, Limanowskiego róg Brukowej, Limanowskiego róg Osiedlowej, Zarzewskiej róg Suwalskiej i Przędzalnianej. Ponadto Urząd Dzielnicowy Łódź-Polesie zawiadomił ostatnio ŁPHS - Oddział Warzywa, Owoce i Kwiaty, (w którego gestii znalazły się obecnie targowiska), że mieszkańcy w czynie społecznym wybudują trzy dalsze targowiska: przy ul. Górnej, przy Wróblewskiego róg Chodkiewicza oraz na osiedlu Retkinia. Aby powstało takie targowisko, potrzebna jest przede wszystkim utwardzona nawierzchnia, następnie trzeba zainstalować punkty czerpania wody i możliwie także dopływu światła. Nawierzchnie wykonują poszczególne urzędy dzielnicowe – inne sprawy podlegają ŁPHS. Jak nam powiedział dyrektor T. Piwoński z Oddziału Warzywa, Owoce i Kwiaty - wydaje się, że w tym roku powstaną targowiska na Bałutach – przy ul. Brzeskiej, Osiedlowej i Brukowej. Z dotychczas istniejących najruchliwsze mieszczą się przy ul. Rydla i przy ul. Rewolucji 19o5 r., toteż one przede wszystkim przyczyniły się do zlikwidowania „dzikiego” handlu koszyczkowego. Trzeba przyznać, że ul. Piotrkowska i przyległe oczyściły się już znacznie z handlarzy, chociaż tu i ówdzie widać jeszcze od czasu do czasu kobiety oferujące zieleninę czy nabiał. Wniosek z tego, e w centrum – gdzie na razie nie ma miejsca na małe targowiska – bardzo by się one przydały. W pewnej mierze zastępują je zieleniaki. W tym sezonie ŁPHS pragnie ich zorganizować więcej, niż w zeszłym roku – 26 – nie licząc 8 punktów sprzedaży kwiatów. Wciąż przyjmuje się jeszcze ajentów, którzy chcieliby te punkty prowadzić. Zainteresowanym podajemy adres Oddziału „Warzywa Owoce i Kwiaty”: ul. Zielona 24, dział kadr. Jeśli dodać do tego, że zieleniaki uruchomią także m.in. PSS i OZH, a także prywatni sprzedawcy, to można dość optymistycznie patrzeć na sezonowe zaopatrzenie Łodzi w warzywa i owoce. Poza tym przecież miasto posiada w dalszym ciągu 9 dużych targowisk, z czego hala targowa przy pl. Niepodległości i targowisko przy ul. Dolnej róg Ceglanej należą do największych. W latach 1976-77 w Łodzi zbuduje się nowe targowisko z prawdziwego zdarzenia na osiedlu Retkinia-Zachód przy ul. Kurnej róg Społecznej, jednak trzeba się będzie najprawdopodobniej pożegnać z halą targową przy pl. Niepodległości. Do roku 198o w planie jest powstanie w Łodzi jeszcze dalszych 7 małych targowisk. Miejmy nadzieję, że dzięki czynom społecznym tę liczbę uda się zwiększyć, tak jak to ma być na Polesiu jeszcze w tym roku. (Kas.)”. [2]


[1] za: M.J. Kononowicz „Kilka imion miłości”, Łódź 1973

[2] (Kas) „Małe targowiska i zieleniaki. Krótsza droga do witamin”, „Dziennik Łódzki”, 23 maja 1975

Kolejne numery: