Ulica Przejazd

Pisał od roku 1998 Maciej Cholewiński

Ulica Przejazd

Numer 35

Rok 1912

15 stycznia, poniedziałek. „Przygotawywam do wszystkich szkół, zapewniam szybki postęp Specyalność: polski i francuski. Przejazd 35 mieszk. 6”.

17 stycznia, środa. „Otwieram pracownię wykwintnej bielizny, wyprzedaję eleganckie dziecinne sukienki, damskie bluzki, kimona. Przejazd 35, Brzozowska”. Czwartek, 18 stycznia. „Tanio, bo w prywatnem mieszkaniu sprzedaję gotowe śliczne dziecinne sukienki, damskie bluzki. Przejazd 35, Brzozowska”.

3o marca, sobota. „Potrzebny chłopiec do praktyki do fryzyera, Przejazd 35”.

Rok 1913

21 stycznia, wtorek. „Potrzebny subiekt do zakładu fryzyerskiego, Przejazd 35”.

9 maja, piątek. „Do sprzedania w mieście powiatowym przy stacji kolejowej, tylko półtorej godziny koleją od Łodzi, dom piętrowy z dużym ogrodem owocowym. Miasto nad rzeką. Wiadomość: Łódź, Przejazd nr. 35 m. 5”.

26 czerwca, czwartek. „Przyjmę do wspólnego pokoju inteligentną panienkę Przejazd 35 wiadomość w sklepie”.

Rok 1915

15 stycznia, piątek. „(e) Kradzież wina. Wczoraj w nocy nieznani złoczyńcy za pomocą podrobionego klucza, dostali się do piwnicy restauratora Kichlera przy zbiegu ulic Przejazd i Targowej, skąd skradli rozmaitych gatunków win wartości przeszło 2oo rb.”

29 sierpnia, niedziela. „Niedoręczone listy do odebrania w 3 oddziale straży ogniowej Mikołajewska 54 [...] Michalina Rajter, Przejazd 35”.

1 grudnia, środa. „Chiromantka. (kj) „Wrużka, która Przepowiada Przeszłość, teraźniejszość i Przyszłość Przejazd 35, wejście z podwórka”. Liczba działaczek na polu wyzysku łatwowiernych w naszem mieście powiększyła się o jedną „chiromantkę”, na tyle jednak dyskretną, że ograniczyła się tylko do wystawienia w oknie powyższego „zawiadomienia”.

17 grudnia, piątek. „Klub sportowy „1913”. Na posiedzeniu zarządu z dnia 14 b. m. postanowiono oddział damski gimnastyczny. Sekcja powyższa rozpocznie swą działalność w krótkim czasie w sali własnej mieszczącej się przy ul. Przejazd nr. 35 (wejście z ulicy Targowej). Zapisy przyjmują się codziennie do 1 w poł.”. Pierwsza znaleziona przeze mnie notatka o klubie, który później współtworzył Żydowskie Towarzystwo Gimnastyczno-Sportowe „Bar Kochba” („Żydowski klub sportowy w Łodzi, powstały w 1917, po połączeniu się Łódzkiego Żydowskiego Towarzystwa Gimnastyczno-Sportowego „Bar-Kochba” (założonego w 1912) i Żydowskiego Towarzystwa Sportowo-Gimnastycznego „1913 Roku” (założonego w 1915), działający do 1939. Klub ten należał do: Wszechświatowego Związku Żydowskich Towarzystw Gimnastyczno-Sportowych „Makabi”, Polskiego Związku Atletycznego, Polskiego Związku Piłki Nożnej, Związku Polskich Towarzystw Kolarskich i Polskiego Związku Bokserskiego. Prowadził sekcje: gimnastyczną, bokserską, atletyczną, piłkarską, kolarską, ping-pongową i lekkoatletyczną. Specjalizował się w sportach atletycznych” [1]), pochodziła z 2 października: „Onegdaj w lokalu przy ulicy Konstantynowskiej nr. 16 odbyło się zebranie członków Stow. łódzkiego Tow. sportowego p.n. „1913”. Zagaił zebranie p. A. Perlman. Na przewodniczącego obrano p. I. Kupermana, które ze swej strony zaprosił na asesorów p. Dancygiera i Sapiro. Pióro trzymał L. Karp. Ze sprawozdania odczytanego przez p. Waksmana widać, iż Stow. od dn. 1-go kwietnia r.b. do 15 września liczyło 156 członków w wieku od lat 22 i 235 do lat 22. W Stow. istnieją następujące sekcje: Sekcja Piłki nożnej. Cyklistów. Lown-Tennis i teatralne. Ze sprawozdania kasowego okazuje się, iż stow. od d. 1 kwietnia do 15 września miało dochodu 94 rb. 75 kop. wpisowego, 82 rb. 25 kop., kom. dochodów niestałych 581 rb. 14 kop., z sekcji futbolowej 32 rb. 65 kop., Lawn-Tennis rb. 109 5o kop. Ogółem 1122 rb. 27 kop. Prywatne długi Stow. wynoszą 65 rb. 7o kop. Wydatkowano 11 rb. 27 kop. Deficyt zatem wynosi 47 rb. 27 kop. Sprawozdanie powyższe po długich debatach większością głosów przyjęto. W końcu zebrania postanowiono otworzyć sekcję gimnastyczną, urządzić wykłady, na temat „korzyść i cel sportu”, zreorganizować sekcję cyklistów, wysłać monit do członków zalegających w opłacie wpisów członkowskich”.

Rok 1916

26 maja, piątek. „Zapomniany skarb w szafie. Technik M.M., zamieszkały przy ul. Przejazd nr. 35 sprzedał pewnemu gospodarzowi wiejskiemu szafę do garderoby, w której znajdowały się rozmaite przedmioty między innemi srebrny zegarek damski, złota bransoletka, damska torebka ręczna. Obecnie poszkodowany poszukuje nabywcy”.

Rok 1921

22 lipca, piątek. „Do sprzedania 2 rowery w dobrym stanie z nowymi oponami Przejazd 35 Kichler”.

6 sierpnia, sobota. „Rower do sprzedania wiadomość Przejazd 35 w kawiarni”.

Rok 1925

16 lutego, poniedziałek. „Szybko i sprawnie inkasuję protesty, udzielam porad prawnych w sprawach wekslowych Edward Nestorowicz Przejazd 35. Przyjmuję od 6 po poł.”.

11 czerwca, czwartek. II Urząd Skarbowy wyznaczył na 18 czerwca licytację ruchomości na pokrycie zaległych podatków. „[...] 52. Gajda Michalina, Przejazd 35, bilard, 8 stolików”.

Rok 1926

28 kwietnia, czwartek. Janina Gembalska w szóstym bezpłatny konkursie premiowym „Expressu Wieczornego Ilustrowanego” wylosował nagrodę – 2 kilo cukru.

19 maja, środa. „Piano – Seilera prawie nowe do sprzedania ul. Przejazd 35 m. 1”.

Rok 1928

Mieszkał Maks Reichstein, przedsiębiorca [patrz Przejazd 16]

22 maja, wtorek. „Zaginął pies rasy wilczej. Odprowadzić za wynagrodzeniem. Przejazd № 35 u gospodyni”.

Rok 1929

7 sierpnia, środa. „Przymusowe licytacje. Magistrat M. Łodzi – Wydział Podatkowy, niniejszem podaje do wiadomości, że w dniu 22 sierpnia 1929 r. między godz. 9-tą rano a 4-tą po południu odbędą się przymusowe licytacje ruchomości u niżej wymienionych osób za niewpłacone podatki: [...] 127. Zachert W., kredens, radio”.

11 października, piątek. „Przymusowe licytacje. Magistrat M. Łodzi – Wydział Podatkowy, niniejszem podaje do wiadomości, że w dniu 23 października 1929 r. między godz. 9-tą rano a 4-tą po południu odbędą się przymusowe licytacje ruchomości u niżej wymienionych osób za niewpłacone podatki: [...] 286. Wahlman A., meble” (w spisach 1932 wymieniony jako „Wahlman Artur, tel. 12o26”, mieszkał również w 1939 i był kupcem). 287. Wahlman E., pianino”.

9 grudnia, sobota. „Usaizinajums. Lodschas un apkahrtnes latweeschi un latweetes, teek nsaizinati eerastees Lodscha swehtdeen 17 dezembri sch. g. plast.. 3 pehz pusdeenas Ryszaka kundses sahle Przejazd eela № 35 us wispahrigu latweeschu sapulzi, latweeschu beedribas bibinaschanas noluhka. Pagaidu komiteja. N.B. Tuwakas Sivas pee T. Sallin kga Widsewskas eela 143. Zaproszenie. Niniejszem zaprasza się wszystkich zamieszkałych w Łodzi i okolicy Łotyszów obojga płci na zebranie, w celu obraz nad utworzeniem „Związku Łotyskiego”. Zebranie odbędzie się w niedzielę dnia 17 b.m. o godzinie 3-ej po południu w sali restauracyjnej p. J. Ryszak, Przejazd 35. Komitet prowizoryczny”.

Rok 1933

8 września, piątek. „Z powodu wyjazdu sprzedam dwa fryzjerskie zakłady, Przejazd 35 i Abramowskiego 39”.

Rok 1937

21 stycznia, czwartek. „ Kronika policyjna. Samochód najechał na oddział żołnierzy. Przy zbiegu ulic Sienkiewicza i Przejazd samochód prowadzony przez nieustalonego dotychczas szofera Nr. Łd 82 519 wpadł na oddział maszerujących żołnierzy. Na szczęście tylko jeden tylko z żołnierzy został niezbyt ciężko ranny. Zarządzono dochodzenie, które ustaliło, że kierowcą samochodu był Stefan Pasiński, zamieszkały przy ul. Przejazd 35 (k)”. Wtorek, 13 kwietnia - „Szofer skazany za nieostrożną jazdę. Wczoraj przed sądem starościńskim odpowiadał Stefan Pasiński, szofer, zamieszkały przy ulicy Przejazd 35. W dniu 17 stycznia r.b. Pasiński, jadąc samochodem ulicą Sienkiewicza przed domem nr. 46 najechał na oddział maszerujących żołnierzy. Na szczęście jednak żołnierze rozbiegli się i nikt z nich nie doznał szwanku. Sąd starościński skazał go wczoraj na 7 dni bezwzględnego aresztu za nieostrożną jazdę”.

21 lipca, środa. „ Pożar w lokalu Str. Narodowego przy ul. Przejazd 35. Po godzinnej akcji, ogień ugaszono. Wczoraj około godziny 11-ej wieczorem zaalarmowano centralę straży ogniowej o wybuchu pożaru przy ul. Przejazd 35. Na miejsce wyruszył po kilku minutach piąty pluton straży i kurs instruktorski. Ponieważ posesja przy ul. Przejazd nr. 35 wychodzi również na ulicę Targową 5, przybyła na miejsce straż obstawiła obydwa posterunki. Jak się okazało, pożar wybuchł na ulicy Targowej, gdzie mieści się w drewnianym domku, położonym w ogrodzie, lokal Stronnictwa Narodowego. Od ognia zajęły się ściany domku i werandy, wychodzące na ogródek. Dzięki energicznej akcji straży ogień został po upływie godziny zlokalizowany. (gr)”. Czwartek, 22 lipca. „Pożar w lokalu Stronnictwa Narodowego został wywołany nieostrożnym obchodzeniem się z ogniem. W dniu 2o lipca w godzinach nocnych w nieruchomości narożnej przy zbiegu ulic Przejazd 35 i Targowej 5, w budynku drewnianym, parterowym, w lokalu, mieszczącym sekretariat Stronnictwa Narodowego dzielnicy Śródmiejskiej, wybuchł pożar z przyczyn nieustalonych. Wobec krążących wersy, fałszywie naświetlających powstanie pożaru, następnego dnia, t.j. 21 b. m. dokonano wizji sądowej, celem ustalenia źródła i przyczyn pożaru. Wyniki badań komisji sądowej niezbicie wykazały, że pożar powstał w pokoju mieszczącym sekretariat Stronnictwa Narodowego, do którego nie mają wstępu osoby postronne. Informują nas skądinąd, że w lokalu tym gotowano smołę do malowania napisów antyżydowskich na płotach i murach śródmieścia. Przy tej czynności właśnie spowodowano pożar – we własnym lokalu”.

Mieszkali: Dickstein Aleksander Eugeniusz, prokurent; Fijałkowska Paulina, restauratorka; Jeżewski Józef, urzędnik; Kałużewski Józef, urzędnik; Karsch Józef, fryzjer; Kobs Natalia, krawcowa; Koepter Alfred, buchalter.

Koper Bolesław, elektromonter, tel. 19339. Mieszkał również w 1959, tel. 34oo2. prowadził zakład elektrotechniczny.

Kuchnicka Zofia, hafciarka; Küchler Oskar, kupiec; Madej Kazimierz, biuralista (być może tożsamy z Kazimierzem Madejem, sklepikarzem z Przejazd 4o, zlicytowanym w 1932); Michalak Bronisław, szewc; Polanowski Józef, księgowy; Pozwerk Kazimierz, cukiernik; Zalewska Alma, urzędniczka.

Taryfa Domów Miasta Łodzi - właściciele Józefina Ryszak i synowie Adolfa Ryszaka (również posesji 33).

Rok 1946

„Spis osób uprawnionych do głosowania w Głosowaniu Ludowym w Okręgu m. Łódź”: Matyjka Bronisława (ur. 22.7.1914 restaurator, zameldowany w styczniu 1945), Witkowski Władysław (ur. 25.6.191o, restaurator, zameldowany w styczniu 1945), Cichocki Piotr (ur. 2.9.1915, robotnik bez pracy, zameldowany 6.11.1945), Pudło Kazimierz (ur. 28.3.1923, krawiec, zameldowany 25.2.1946), Ludwiczak Anna (ur. 15.4.1916, prządka robotnica, zameldowana 2.1.194o), Kotarska Zofia (ur. 3.4.19o7, prządka robotnica, zameldowana 2.1.193o), Michalak Bronisław (ur. 28.3.19o9, własny warsztat szewc”, zameldowany 16.3.1934), Michalak Janina (ur. 2.9.1913, przy mężu, zameldowana 16.3.1934), Kacprzak Marianna (ur. 14.6.1886, przy córce, zameldowana 18.1.1945), Koper Bolesław (ur. 14.7.1897, [nieczytelne] elektryk, zameldowany 25.4.1928) Koper Janina (ur. 16.12.19o2, przy mężu, zameldowana 25.4.1928), Kuchciak Bronisława (ur. 3o.1.1915, rencistka, zameldowana w 1935), Kuchnicka Michalina (ur. 16.9.1863, przy synu, zameldowana w 1894), Kuchnicki Władysław (ur. 5.9.1897, [nieczytelne] robotnik, zameldowany w 1897), Kwaśna Michalina (ur. 25.9.1875, „żyje z opieki społecznej”, zameldowana w 1938), Wieczyrzkiewicz Maria (ur. 23.1.1899, krawcowa, zameldowana 1o.8.1944), Głazowska Amelia (ur. 13.1.1913, emerytka, zameldowana 14.2.1946), Poliszkiewicz Eugeniusz (ur. 9.4.1911, pracownik pocztowy, zameldowany w 1945), Sawrynowicz Stanisława (ur. 1o.5.1923, studentka, zameldowana 1.4.1945), Diszkin Aleksandra (ur. 13.3.19o2, przy mężu, zameldowana 1.4.1945), Sawrynowicz Eugenia (ur. 12.12.1881, emerytka, zameldowana 12.11.1945), Tomczak Jan (ur. 4.2.19o5, kupiec, zameldowany 26.2.1945), Tomczak Anna (ur. 3.3.19oo, przy mężu, zameldowana 26.2.1945), Borkowski Edmund (ur. 17.9.19o8, handlarz, zameldowany 6.2.1946), Borkowska Emilia (ur. 25.8.1921, ekspedientka, zameldowana 6.2.1946), Kałużewski Józef (ur. 5.7.1896, muzyk, zameldowany 5.3.1945), Kałużewska Stanisława (ur. 12.11.1897, przy mężu, zameldowana 5.3.1945), Waldmann Edyta (ur. 14.6.19oo, korepetytorka, zameldowana 6.1924), Krasińska Irena (ur. 21.3.19oo, urzędniczka, zameldowana 5.2.1945), Krasińska Maria (ur. 4.7.1872, przy córce, zameldowana 5.2.1945), Król Kazimierz (ur. 14.4.193, elektrotechnik, zameldowany 1.4.1945), Polanowska Jadwiga (ur. 6.1o.1896, modystka, zameldowana 19.2.1934), Polanowska Halina (ur. 16.1.1923, studentka, zameldowana 19.2.1934), Sokołowska Maria (ur. 24.4.1925, studentka, zameldowana 20.2.1946), Białokoz Hanna (ur. 31.3.1918, lekarz, zameldowana 3o.4.1946), Pasiński Stefan (ur. 6.1o.1899, szofer, zameldowany 1.1931), Pasińska Genowefa (ur. 28.8.19o9, szwaczka [?] zameldowana 1.1931), Jakubiak [?] Józef (ur. 14.3.19o4, tkacz, robotnik, zameldowany 17.6.1945), Jakubiak [?] Stefania (ur. 8.7.19o6, przy mężu, zameldowana w 1931), Kacprzak Jan (ur. 19.5.1896, dozorca, zameldowany w 1945), Kacprzak Franciszka (ur. 29.9.1825, przy mężu, zameldowana w 1945), Włodarska Zofia (ur. 3.5.1921, prządka robotnica, zameldowana w 1945), Jaworska Jadwiga (ur. 15.1o.1897, „Czerwony Krzyż pielęgniarka”, zameldowana 18.8.1945).

Rok 1951

23 maja, środa. „Przybłąkał się wilk Nr. 3913 Daszyńskiego 35 m. 16.”.

Rok 1959

Kałużewski Stanisław, lekarz medycyny, tel. 382o7. Laskowska-Nowakowska Irena, lekarz dentysta, tel. 38214.

Rok 1968

23 października, środa. „Warszawę” – sprzedam. Tuwima 35 m. 12”.


[1] http://www.jhi.pl/psj/Zydowskie_Towarzystwo_Gimnastyczno-Sportowe_Bar-Kochba - strona internetowa Żydowskiego Instytutu Historycznego

Kolejne numery: