Ulica Przejazd

Pisał od roku 1998 Maciej Cholewiński

Ulica Przejazd

Numer 30

Rok 19o8

23 grudnia, środa. „(a) Potajemna destylarnia. W dniu wczorajszym wydział policyi śledczej wykrył w domu przy ul. Przejazd nr. 3o potajemną destylarnię. Znaleziono komplet preparatów i narzędzi do wyrobu wódek, oraz zapasy trunków wyskokowych nafasowanych we flaszki, jak również w kadzi. Wszystkie te przybory i wódki skonfiskowano, właściciela zaś potajemnej destylarni, Szlamę Krakowskiego, aresztowano”.

Rok 19o9

19 listopada, piątek. „Jest do sprzedania szopa 5o łokci długa. Przejazd № 3o”. Również w styczniu 191o.

3 grudnia, piątek. „Choinek 6oo jest do sprzedania hurtowo lub mniej. Przejazd № 3o”.

Rok 191o

11 marca, piątek. „Sprzedam dwa domki, stajnie, wszystko drewniane. Żelazną pompkę do wody z całem urządzeniem. Przejazd № 3o”.

Rok 1912

19 września, czwartek. „(e) Pogoń za złodziejami. Dziś o godz. 3-ej nad ranem roznosiciel depesz, Jan Pietrowski, zauważył na rogu ul. Przejazd i Mikołajewskiej, resorkę, a na niej trzech podejrzanych Żydów, dalej zaś obok domu Nr. 3o przy ul. Przejazd dwóch Żydów przedostających się przez parkan. Pietrowski udał się na pocztę i wskazał podejrzanych dwom stójkowym, którzy udali się w stronę resorki. Złodzieje, spostrzegłszy stójkowych, poczęli uciekać. Wówczas jeden ze strażników, gdy uciekający nie chcieli się zatrzymać, wystrzelił. Jeden z uciekających upadł, towarzysze wrzucili go do resorki i poczęli uciekać w dalszym ciągu, 3-ch na resorce, a 2-ch piechotą. Jednego z tych ostatnich stójkowi zdołali ująć. Nazywa się Icek-Szmul Haberman 2o lat, znany jest jako zawodowy złodziej, wysiedlony z Łodzi. Odmawia on wszelkich zeznań, wobec czego trudno ustalić na jaką wyprawę wybierali się złodzieje. Na miejscu znaleziono świder dużych rozmiarów”. Piątek, 2o września – „(a) Echa pościgu złodziejów. Zarządzający fabryką Maksa Silbersteina, p. B. Silberstein zawiadomił trzeci cyrkuł policyjny, że w gmachu fabryczny, przy ul. Widzewskiej nr. 81, przylegającym do nieruchomości przy ul. Przejazd nr. 3o dokonano kradzieży różnych wyrobów, gotówki i weksli, na ogólną sumę 7,46o rb. Na podstawie przeprowadzonego na razie śledztwa władze policyjne przyszły do przekonania, że kradzież ta ma łączność z wczorajszym pościgiem złodziejów, podczas którego przez strażnika Szarduka postrzelony i aresztowany został Icchok Haberman. Mimo dokonanej obławy, dotychczas nie udało się ująć wspólników kradzieży”.

8 listopada, piątek. „Zaginął duży buldog, mieszany, żółty, morengowaty, uszy obcięte, ogon długi. Proszę odprowadzić, Przejazd 3o”.

27 listopada, środa. „Przybłąkał się wyżeł biały w brązowe łaty odebrać można za zwrotem kosztów Przejazd 3o u stróża”.

Rok 1913

1 kwietnia, wtorek. „Do wynajęcia 2 duże pokoje frontowe, słoneczne z elektrycznem oświetleniem na parterze. Razem lub oddzielnie, odpowiednie dla adwokata lub urzędnika Przejazd 3o dr. Bogusławski i pokój do wynajęcia z elektrycznem oświetleniem Przejazd 3o dr. Bogusławski”.

22 października, środa. „Mały pokój z elektrycznem oświetleniem i opałem, do wynajęcia dla pracującej kobiety. 12 rb. Miesięcznie. Przejazd 3o, parter”.

Rok 1914

„Liste der Lodzer Ärzte. [...] Bogusławski, Przejazd 3o 4-5”.

„Verzeichnis der Lodzer Geschäftsfirmen” pod „Agenturen” [...] Szereszewski W., Przejazd 3o”.

Rok 1915

27 grudnia, poniedziałek. „Przymusowa licytacja. We wtorek, 28 grudnia 1915 r. sprzedam w Łodzi z przymusowej licytacji za gotówkę: [...] 3) o godz. 12 w południe przy ul. Przejazd 3o 1 szafę do książek, 1 figurę, 1 ekran, 1 stolik do pisania, 5 krzeseł, 1 sofę, 1 maszynę do pisania, 1 żardyniarkę, 2 stoliki nocne, 1 dywan. Blazyczek Komisarz sądowy w Łodzi”.

Rok 1916

3o marca, czwartek. „Przymusowe licytacje. W piątek, dn. 31-go marca 1916 r. sprzedam przez licytację zaraz za gotówkę: [...] 1) o godz. 8 i pół rano przy ulicy Przejazd nr. 3o: 1 pianino [...] Blazyczek Komisarz sądowy w Łodzi”.

25 maja, czwartek. „Przymusowa licytacja. W piątek, 26 maja 1916 sprzedam w Łodzi za gotówkę: [...] 2) o godz. 1o rano przy ul. Przejazd 3o: 1 pianino [...] Blazyczek Komisarz rządowy w Łodzi”.

Rok 1917

1o lipca, wtorek. „Lekarz dentysta R. Elefant mieszka obecnie Przejazd 3o. Regina Elefant, dentystka, mieszkała tam również w roku 192o.

Rok 1919

1 stycznia, środa. „O zapomogi. Do fabrykanta Goldbluma, przy ul. Przejazd № 3o zgłosili się robotnicy, żądając wypłacenia zapomóg w wysokości 25o mk. Ponieważ Goldblum oświadczył delegatom, że da zapomogę po 5o mk. Każdemu i to w dwóch ratach, robotnicy, nie zgodziwszy się na propozycję tą, opuścili mieszkanie”.

Rok 192o

Mieszkanie Dawida Graffa, dyrektora Vacuum Oil Company (składy warrantowe, Targowa 6), tel. 385. W 1932 mieszkał przy ul. Przejazd 4o, tel. 1o526.

Lokatorem był inżynier Leon Lubotynowicz, członek Stowarzyszenia Techników M. Łodzi. Piątek, 21 maja 1926. Leon Lubotynowicz (inżynier, architekt, właściciel nieruchomości), nominowany przez prezesa łódzkiej Izby Skarbowej Towarnickiego został zastępcą w komisji szacunkowej powołanej do wymiaru podatku dochodowego V urzędu skarbowego, z nominacji izby skarbowej.

Mieszkał Wieczysław Badzian, członek Frakcji PPS w Radzie Miejskiej w Łodzi (192o/21).

„Ajentura, dom komisowy i handlowy” - Feliks Goldsztajn. W roku 1932 - Goldstein Feliks – biuro agentowe, ul. Gdańska 48, mieszkanie – ul. Przejazd 3o, tel. 17834.

„Manufaktura łącznie z garderobą, galanterią i innymi artykułami” – Szlama Lipski. We czwartek, 12 stycznia 1928 jego ruchomości, meble, zostały wystawione na przymusową licytację na poczet niezapłaconych podatków. Niedziela, 17 listopada 1929. „Do akt Nr. 1946-29 r. Ogłoszenie. Komornik Sądu Grodzkiego w Łodzi S. Zajkowski zamieszkały w Łodzi przy ul. Traugutta 1o, na zasadzie art. 1o-3o U.P.C. ogłasza, że w dniu 13 grudnia 1929 r. od godz. 1o rano w Łodzi przy ul. Przejazd 3o, odbędzie się sprzedaż z przetargu publicznego ruchomości należących do Szlojme Lipskiego i składających się z mebli oszacowanych na sumę zł. 55o.- Łódź, dn. 13.11.29. Komornik S. Zajkowski”.

Rok 1921

2o września, środa. „Biuro sprzedaży węgla J. Bojanowski i S-ka Przejazd № 3o m. 2o od 2o września przyjmuje zamówienia na węgiel, na wagony dostawa bezpośrednio z kopalń i na wozy z dostawą do domów, po cenach wyznaczonych przez Radę Zjazdu, biuro otw. Od 2-6 pp.”.

Rok 1923

22 lutego, czwartek. „Spirytus 94% wyższego gatunku dla fabryk, kooperatyw, aptek ze zezwoleniami stale na składzie: „Wola Krzysztoporska” Łódź, ul. Przejazd 3o”.

2o września, czwartek. „Poszukuję inteligentną wychowawczynię (ferblankę izr.). Zgłosić się: Przejazd 3o, m. 21 od godz. 11 i pół – 1 i pół.”.

Rok 1924

26 sierpnia, wtorek. „Obłęd. Stanisława Aleksander, lat 25, służąca, zam., Przejazd Nr. 3o, w mieszkaniu swych chlebodawców dostała pomieszania zmysłów. Pogotowie ratunkowe odwiozło ją do zbiorni miejskiej”.

Rok 1925

3 maja, niedziela. „Zgubiła paszport № wyd. przez Kom. rządu m. Łodzi. Elza Kaiser, Przejazd 3o”.

26 maja, wtorek. II Urząd Skarbowy wyznaczył publiczną licytację ruchomości na pokrycie zaległych podatków i opłat skarbowych: „[...] 4o) Działoszyński Abram, Przejazd 3o, kredens, otomana”.

5 czerwca, piątek. „Poszukuję izraelitki do lat 3o do dwuletniej dziewczynki na wyjazd do Zoppot. Zgłaszać się Przejazd 3o m. 2 front”.

1 września, wtorek. „Salon mód High-Life Przejazd 3o. Czynny od wtorku 1 września r.b. Poleca modele”.

17 września, czwartek. „[...] II Urząd Skarbowy podatków i opłat skarbowych w Łodzi podaje niniejszem do ogólnej wiadomości, że na pokrycie zaległych podatków i opłat skarbowych odbędą się publiczne licytacje ruchomości zajętych u niżej wyszczególnionych dłużników: dnia 24 września 1925 roku, między godz. 1o rano, a 4 poł.: [...] 21. Brauner H.E., Przejazd 3o, kredens, szafa [...] Zasekwestrowane ruchomości są do obejrzenia w dniu sprzedaży u wymienionych dłużników na miejscu licytacji. Kierownik Urzędu: Podmunicki”.

6 października, wtorek. „[...] II Urząd Skarbowy podatków i opłat skarbowych w Łodzi podaje niniejszem do ogólnej wiadomości, że na pokrycie zaległych podatków i opłat skarbowych odbędą się publiczne licytacje ruchomości zajętych u niżej wyszczególnionych dłużników: dnia 13-go października 1925 roku między godz. 1o rano, a 4 po poł. [...] 4. Fajfer Jakób, Piotrkowska 72, Przejazd 3o, 3ooo cygar”.

Wtorek, 13 października. Z obwieszczenia o „Przymusowych Licytacjach” za niewpłacone podatki – wyznaczonych na 14 października: „Minc A., Przejazd 3o, pianino, kredens, pomocnik, otomana, zegar, stół, 6 krzeseł, lustro, garderoba, toaleta, dywan, stolik, 6 krzeseł [...] Młynarski J., Przejazd 3o, maszyna do pisania”. W czwartek, 12 stycznia 1928 miano zlicytować meble.

Rok 1926

2 lutego, wtorek. Trachtenherz, zamieszkały(a?) przy ul. Przejazd 3o wygrał(a) 3 kilo mąki w konkursie zorganizowanym przez „Express Wieczorny Ilustrowany”. Poniedziałek, 12 kwietnia. Lucyna Traubówna w piątym bezpłatnym konkursie „Expressu Wieczornego Ilustrowanego” wygrała 2 kilo cukru. W 1932 – mieszkał Traub Izydor, tel. 18558. We wtorek, 18 kwietnia Stanisław Eizbrener w piątym konkursie wygrał „2 bilety kinematograficzne”. W piątek 9 lipca Abram Rozenberg wygrał w ósmym konkursie 3 kilo mąki. W sobotę, 7 sierpnia w dziewiątym konkursie „Expressu Wieczornego Ilustrowanego” Anna Penzuch – 2 kilo mąki.

Rok 1927

3o grudnia, piątek. „Ostatnie dnie 1927 r. w rocznikach policji. [...] Szwarcowi Henrykowi, zm. przy ul. Przejazd nr. 3o, z dorożki na ulicy Poprzecznej skradziono 3 sztuki towaru wartości 27o zł.”.

Rok 1928

12 stycznia, czwartek. Mieszkał M. Rochberg, któremu zlicytować miano pianino na poczet niezapłaconych podatków. Naprawdę nazywał się Maks Rotberg. Kolejna licytacja miała odbyć się 19 lipca – do zlicytowania przeznaczono pianino i meble. Piątek, 11 października 1929. „Przymusowe licytacje. Magistrat M. Łodzi – Wydział Podatkowy, niniejszem podaje do wiadomości, że w dniu 23 października 1929 r. między godz. 9-tą rano a 4-tą po południu odbędą się przymusowe licytacje ruchomości u niżej wymienionych osób za niewpłacone podatki: [...] 273. Rotberg M., meble”. Wtorek, 25 listopada 193o. Na 4 grudnia wyznaczono licytację na poczet niezapłaconej składki „na rzecz Gminy Żydowskiej [...] 87. Rotberg M., Przejazd 3o, kredens”. Czwartek, 11 lutego 1937 – „Sygnatura IV Km. 574/35. Obwieszczenie o licytacji ruchomości. Komornik Sądu Grodzkiego w Łodzi, rewiru 4-go Stefan Zajkowski mający kancelarję w Łodzi przy ul. Narotuwicza 35 na [...] podaje do publicznej wiadomości, że dnia 15 lutego 1937 r. o godzinie 13 w Łodzi przy ul. Przejazd 4o odbędzie się I-sza licytacja ruchomości należących do Maksa vel Mendla Rotberga składających się z mebli, lampy, 2 żyrandoli i firanek na rzecz Szai Jerzego oszacowanych na łączną sumę zł. 223o. [...]”.

8 marca, czwartek. Mieszkał M. Bender, któremu zlicytować miano meble na poczet niezapłaconych podatków – w piątek, 11 października 1929 - „Przymusowe licytacje. Magistrat M. Łodzi – Wydział Podatkowy, niniejszem podaje do wiadomości, że w dniu 23 października 1929 r. między godz. 9-tą rano a 4-tą po południu odbędą się przymusowe licytacje ruchomości u niżej wymienionych osób za niewpłacone podatki: [...] Bender M., meble”. Wtorek, 23 września 193o – na 3o września między godz. 9 rano a 4 po południu wyznaczono przymusowa licytację na poczet podatku lokalowego: „[...] 1o3. Bender M., Przejazd 3o, pianino, kredens”. W spisach 1932 występował jako „Bender Markus, tel. 15469”. Wtorek, 26 stycznia. „Do akt nr. 396 1931 r. Ogłoszenie. Komornik Sądu Grodzkiego w Łodzi przy ul. Traugutta nr. 1o, na zasadzie art. 1o3o UPC, ogłasza że w dniu 5 lutego 1932 r. o godz. 1o rano w Łodzi przy ul. Przejazd 3o i Żeromskiego 29 odbędzie się sprzedaż z przetargu publicznego ruchomości należących do Markusa Bendera i Samuela Englendera składających się z 2-ch pianin i mebli oszacowanych na sumę zł. 3,7oo.- Łódź, dnia 2o stycznia 1932 r. Komornik Zajkowski”. W niedzielę 13 listopada ten sam komornik Zajkowski podał informację o licytacji pianina należącego do Bendera („oszacowanego na sumę Zł. 1.5oo”) w dniu 23 listopada.

25 kwietnia, środa. „W eleganckim domu umeblowany pokój do wynajęcia przy interlig. rodzinie. Przejazd 3o m. 7”.

6 września, czwartek. „Udzielam lekcji polskiego, matematyki i łaciny, przygotowuję uczennice ze szkół powszechnych do średnich. Przejazd 3o m. 7 między 3-4 pp.”.

7 września, piątek. „Dr. Med. Adam Bender Choroby wewnętrzne specjalność serca. Przejazd 3o, telefon 54-68 przyjmuje od 5-7 po poł.”.

13 października, sobota. „Wisielec na klamce. 4-letni Artur Malijewski, zamieszkały przy ul. Przejazd 3o, zdradzał od dłuższego czasu oznaki silnego przygnębienia, które w ostatnich dniach zmieniło się w ciężką melancholię. W dniu wczorajszym, w godzinach popołudniowych wysłał on służącą z domu pod pozorem dokonania zakupów w sklepiku. Gdy po upływie pół godziny służąca wróciła do domu, zastała ona Malijewskiego powieszonego na ręczniku u klamki w pozycji siedzącej. Wezwany lekarz Pogotowia Miejskiego skonstatował skon. Przy zwłokach wystawiony został posterunek policyjny”.

Rok 1929

7 kwietnia, niedziela. „Do wynajęcia umeblowany pokój dla solidnego pana (izraelity). Przejazd 3o m. 18 od 2-5 pp.”. Czwartek, 28 grudnia 1932. „Umeblowany pokój odnajmę inteligentnemu izraelicie, Przejazd 3o m. 18 od 12-5”.

25 maja, sobota. „Francuskiego uczę szybko i tanio. Przejazd 3o m. 1o telefon 78-34”.

25 czerwca, wtorek. „Ogłoszenie. Magistrat m. Łodzi. Wydział Przedsiębiorstw Miejskich podaje do ogólnej wiadomości, że właściciel dorożki samochodowej Nr. 133 Ł.D.. 8o685, Lipszyc Mojżesz zamieszkały przy ulicy Przejazd Nr. 3o z dniem 7 stycznia 1929 roku zrzekł się wydanej przez Magistrat koncesji na prawo kursowania po ulicach m. Łodzi. W związku z powyższem komunikujemy, że o ile do dnia 7 sierpnia 1929 roku nie zostaną zgłoszone pretensje osób zainteresowanych, kaucja w wysokości zł. 133 po potrąceniu należnej Magistratowi z tytułu zaległych opłat koncesyjnych sumy - w myśl § 19 Przepisów zostanie wyżej wymienionemu wypłacona”.

11 października, piątek. „Przymusowe licytacje. Magistrat M. Łodzi – Wydział Podatkowy, niniejszem podaje do wiadomości, że w dniu 23 października 1929 r. między godz. 9-tą rano a 4-tą po południu odbędą się przymusowe licytacje ruchomości u niżej wymienionych osób za niewpłacone podatki: [...] Goldhust Sz., zegar, kredens”. W „Spisie abonentów” z 1932 występował jako Goldhust Szymon, tel. 22442”. 22 czerwca 1934, piątek. „Do akt Nr. Km 749/34 r. Obwieszczenie. Komornik Sądu Grodzkiego w Łodzi rew. IV-go zamieszkały w Łodzi, przy ul. Narutowicza 35 [...] ogłasza, że w dniu 3 lipca 1934 r. o godz. 12 w Łodzi przy ul. Przejazd 3o odbędzie się publiczna licytacja ruchomości, a mianowicie: mebli, radio-aparatu, pianina i żyrandola, oszacowanych na łączną sumę zł. 165o – [...] Sprawa Tow. Społ Polsk. Gimnazjum Męskiego, p-ko Szymonowi Goldhustowi”. Sprawę prowadził komornik Zajkowski. Sprawa ciągnęła się do roku 1935, w niedzielę 23 lutego komornik Zajkowski ogłosił, że 5 marca zlicytuje: „pianino, radjo-aparat, kredens, otomanę, stół, 6 krzeseł, 2 fotele, zegar, żyrandol, toaletę, szafę i 2 szafki nocne zajętych na rzecz Towarzystwa Społecznego Polskiego Gimnazjum Męskiego oszacowanych na sumę zł. 165o”. W 1937 adres Goldhusta brzmiał: Przejazd 36.

11 października, piątek. „Przymusowe licytacje. Magistrat M. Łodzi – Wydział Podatkowy, niniejszem podaje do wiadomości, że w dniu 23 października 1929 r. między godz. 9-tą rano a 4-tą po południu odbędą się przymusowe licytacje ruchomości u niżej wymienionych osób za niewpłacone podatki: [...] 265. Maliniak H., zegar”. W spisach 1932 widniało: „mieszkanie Maliniaka H., tel. 22493 – współwłaściciela Maliniak H. i Weiss H. Fabryka wyrobów bawełnianych. Kantor i skład ul. Piotrkowska 9o, tel. 1o531”.

9 listopada, sobota. „Nowe władze koła architektów. W czwartek dn. 7 bm. w lokalu stowarzyszenia techników pod przewodnictwem inż. L. Lubotynowicza odbyło się walne zebranie koła architektów w Łodzi, na którem zostały wybrane nowe władze koła, a mianowicie: Zarząd w składzie: Antoni Begale, Alfons Fischer, Teodor Gałaska, Adolf Goldberg, Marian Krukowski, Paweł Lewy, Witold Szereszewski [Przejazd 3o] i Franciszek Karpiński, jako przewodniczący i komisja rewizyjna, w skład której weszli: Rudolf Sunderland i St. Kowalski. Siedzibą koła jest lokal stowarzyszenia techników przy ul. Piotrkowskiej nr. 1o2, dokąd należy kierować wszystkie korespondencje, a w sprawach ważnych zwracać się i przesyłać korespondencje do sekretarze inż. M. Kurkowskiego, ul. Piotrkowska nr. 86, m. 8, tel. 163-3o lub jego zastępcy inż. W. Szereszewskiego, ul. Przejazd nr. 3o, tel. 2o5-25”.

Rok 193o

4 stycznia, sobota. „Przymusowe licytacje. Magistrat M. Łodzi – Wydział Podatkowy, niniejszem podaje do wiadomości, że w dniu 16 stycznia 193o r. między godz. 9-tą rano a 4-tą po południu odbędą się przymusowe licytacje ruchomości u niżej wymienionych osób za niewpłacone podatki: [...]. 14o. Pines [!] Eleonora, meble”. W spisach roku 1932 - Pinus Eleonora, tel. 21724.

2 lutego, niedziela. „Magazyn sukien Anny Ochrymskiej ul. Przejazd № 3o, Tel. 18o-93. Poleca pozostałe modele sukien popołudniowych, wieczorowych i balowych po cenach zniżonych”. Niedziela, 15 marca: „Właścicielka magazynu sukien i okryć Anna Ochrymska Przejazd 3o Tel. 18o-93 powróciła z Paryża i poleca najnowsze modele sukien, kostjumów i płaszczy na sezon wiosenny i letni. Przyjmuje od poniedziałku dn. 16 b.m.”. Niedziela, 14 czerwca. „Anna Ochrymska Przejazd 3o, Tel. 18o-93 wyprzedaje pozostałe modele sukien, kostjumów i kompletów po cenach zaniżonych”.

1 marca, sobota. „ Talerz zupy. Coraz więcej zgłoszeń – coraz więcej dzieci sytych. Wczoraj przekroczyliśmy 15o zgłoszeń. [...] akcja nasza [„Głosu Porannego”] rozwija się wspaniale. Liczba zgłoszeń dziennych przekroczyła ostatnio 4o talerzy i sięga obecnie 5o-ciu. Poniżej podajemy spis nowych zgłoszeń oraz nazwiska dzieci, które tam zostaną przysłane: [...] Weyland Michał, Przejazd 3o, poprzeczna ofic., parter, godz. 3, - Bieniakowska Marja, szk. 77”. W spisach 1939 roku: Weyland Michał, tel. 12656.

23 września, wtorek. Na 3o września między godz. 9 rano a 4 po południu wyznaczono przymusowa licytację na poczet podatku lokalowego: [...] Pinczewski H., Przejzd 3o, meble”.

14 października, wtorek. Na 23 października wyznaczono termin przymusowej licytacji z tytułu podatku lokalowego – „[...] 223. Rotberg M., Przejazd 3o, meble” [zob. Przejazd 4o]

25 listopada, wtorek. Na 4 grudnia wyznaczono licytację na poczet niezapłaconej składki „na rzecz Gminy Żydowskiej [...] 92. Leon Trajtsman, Przejazd 3o, kredens”. Mieszkał też w 1937 – „Trajsman Leon, kupiec”.

1 grudnia, niedziela. „W eleganckim domu pokój do wynajęcia. Przejazd 3o m. 7”.

Rok 1931

1 marca, niedziela. „Pracownia gorsetów Pola. Przejazd 3o Tel. 224-85 fr. II p. Poleca pg. najn. modeli paryskich: gorsety, całości biustonosze, paski biodrowe, paski z gumy franc., pasy męskie pasy przed i popołogowe i t.d. Przyjmuje reperacje i przeróbki gorsetów”.

Rok 1932

27 lipca, środa „Łódź, dnia 23 lipca 1932 r. Nadzorcy sądowi nad firmą „Setalana” w Łodzi, adwokat Stanisław Pawłowski (Łódź, ul. Przejazd Nr. 3o) i Henryk Weiss (Łódź, Andrzeja 24) podają do wiadomości, że Sąd Okręgowy w Łodzi Wydział Handlowy, decyzją z dnia 15 lipca 1932 r. zarządził otwarcie postępowania układowego (...)”. W 1937 w „Informatorze kupca i rzemieślnika” pod „Adwokaci” widniało – Pawłowski Stanisław, tel. 11o32.

4 października, wtorek. „Mieszkanie 4 pokojowe z wszelkimi wygodami przy ul. Przejazd Nr. 3o Wiadomość na miejscu u administratora domu od dnia 3.1o r.b. w godzinach od 9-1o rano i 3-5 popołudniu”.

24 grudnia, sobota „Elegancki pokój do wynajęcia Przejazd 3o m. 7”.

Mieszkali: Babiacki Marek, tel. 1414o; Berman E., tel. 21724; Byszkiewicz Naum, tel. 16388; Goldhust Szymon, tel. 22442; Graff Dawid, tel. 1o526; Poznański Klemens (tel. 2242o), współwłaściciel „Poznański Klemens i Ska”, biuro i skład fabryczny wyrobów włókienniczych ul. Traugutta 8; Schall Zygmunt, urzędnik, tel. 17731 - mieszkał też w 1937-39; Wajs [lub Weiss] Leon, tel. 171oo, prokurent Banku Gdańskiego Handlowo-Przemysłowego Sp. Akc. Oddział w Łodzi. Wtorek, 14 października 193o. Na 23 października wyznaczono termin przymusowej licytacji z tytułu podatku lokalowego – „[...]; Wajs L., Przejazd 3o, kredens”.

Krotoszyński Józef, właściciel składu wyrobów bawełnianych i jedwabnych z biurem przy ul. Piotrkowskiej 1o4, mieszkanie ul. Przejazd, tel. 156o5. Niedziela, 23 maja. „Tanio! 3 pokoje z kuchnią z wygodami Trębacka Nr. 16 u dozorcy. Szczegóły u Krotoszyńskiego, Przejazd Nr. 3o m. 12”. Niedziela, 16 kwietnia 1939 – „Tanio! Nowy dom, dochodowy do sprzedania, Trębacka 16. Szczegóły u Krotoszyńskiego, Przejazd 3o m. 12”.

Szwarc Henryk, tel. 12259.

Rok 1933

2 kwietnia, niedziela. „Do wynajęcia. Majster kotoniarski mieszkanie 4-pokojowe poprzeczna oficyna, parter i 5-pokojowe front I piętro z wygodami w domu przy ul. Przejazd nr. 3o. Portjer wskaże. Bliższe informacje o administratora domu w godzinach 3-4 po poł.”.

5 marca, niedziela. „1 lub 2 elegancko umeblowane pokoje w pierwszorzędnym domu (winda, telefon) ewent. ze śniadaniami do wynajęcia. Przejazd 3o m. 9”. Niedziela, 21 stycznia 1934 - „Duży, elegancko umeblowany, frontowy pokój w pierwszorzędnym domu, telefon, winda, z utrzymaniem lub bez do wynajęcia”.

14 maja, niedziela. „Raut bez rautu na rzecz najbiedniejszych. Pomoc materjalna udzielana najbiedniejszym wymaga ustawicznej ofiarności społeczeństwa, bo jest to jedyne źródło, skąd Komitet „Caritas” czerpie fundusze do pracy. Każdy z nas rozumie dobrze, jak trudno jest dzisiaj zebrać poważniejszą sumę przy tak ogólnem wyczerpaniu finansowem społeczeństwa. Zarząd jednak czyni stale zabiegi, aby te fundusze zdobyć. Wiemy wszyscy, ile trudu, wysiłków, kosztów wymagają różne imprezy, ile energii musi włożyć komitet, ażeby taka czy inna impreza była rzeczywiście atrakcja przyciągającą gości. Panie gospodynie ponoszą ogromne koszty, bo oprócz wszelkich innych wydatków składają zawsze ofiary do bufetu. A ileż obaw, niepewności, zdenerwowania i niepokoju poprzedza każdą imprezę? Biorąc to pod uwagę Sekcja Dochodów Niestałych, chcąc uniknąć tego wszystkiego postanowiła zamiast projektowanej zabawy w zielonym karnawale zorganizować raut bez rautu. Każdy otrzyma krótką odezwę z dołączonym biletem w cenie 2 zł. należność ureguluje łaskawie u p. mec. Pawłowskiej, ul. Przejazd Nr. 3o, albo u p. dyr. Jabłkowskiej, ul. Zawadzka Nr. 21, zaś samej zabawy wyrzeknie się, kierując się prawdziwie rozumną chrześcijańską miłością bliźniego. Komitet spodziewa się, że szerszy ogół zrozumie jego intencje, owemi trudy i kłopoty i przyjdzie mu w ten sposób z pomocą składając jako ofiarę należność za bilet. Możliwe jest jednak, że ze względów technicznych został pominięty ktoś, kto ma czułe i litościwe serce na niedolę brata. Tych Wszystkich Komitet najserdeczniej prosi o złożenie ofiary pod wyżej wymienionym adresem”.

Rok 1934

18 stycznia, czwartek. „ Echa niedzielnych awantur. 20 osób skazanych administracyjnie. W związku z awanturami, jakie miały miejsce w ubiegłą niedzielę w Parku Sienkiewicza, na ulicy Sienkiewicza, oraz na ulicy Narutowicza i Piotrkowskiej zatrzymanych zostało przez organa policyjne 2o osób, które w dniu wczorajszym stanęły przed Sądem Starościańskim. Sad Starościański po zapoznaniu się z przedłożonymi dowodami [...] skazani zostali: Stanisław Ajzebrum (Przejazd 3o) [...] 1 mies. aresztu”.

31 marca, sobota. „Do wynajęcia od 1 kwietnia r.b. mieszkanie 6 pokojowe, III front (winda czynna) i 3 pokojowe IV piętro prawa oficyna z wszelkiemi wygodami w domu przy ul. Przejazd Nr. 3o, tamże bliższe informacje u administratora domu od 3-4 po poł.”.

2 sierpnia, czwartek. „Ogłoszenie. Syndyk tymczasowy masy upadłości Maurycego Fajfla, zam. w Łodzi przy ul. Przejazd 3o, na mocy art. 5o2 K.H. wzywa wierzycieli powyższej upadłości, aby w ciągu dni 4o stawili się osobiście, lub przez pełnomocników z dowodami usprawiedliwiającemi ich należności do kancelarii jego w Łodzi, przy ulicy Piotrkowskiej 56 w godzinach od 5-ej do 7-ej wiecz. i oświadczyli z jakiego tytułu i do jakiej sumy są wierzycielami oraz, aby złożyli u niego tytuły swych wierzytelności. Sprawdzenie wierzytelności na mocy art. 5o3 i nast. K.H. odbędzie się w obecności Sędziego Komisarza w dniu 2o września r.b. o godz. 11-ej w Wydziale Handlowym Sądu Okręgowego w Łodzi, Pl. Dąbrowskiego 5, pokój Nr. 15. Syndyk tymczasowy Halina Szumacherówna, Adwokat”. (Mecenas Szumacherówna prowadziła też głośne w Łodzi sprawy: broniła Adama Majkowskiego, zabójcę fotografa Wilczewskiego z ul. Przejazd 46 w 1932 roku oraz „nieszczęsnego kasjera z dworca Łódź-Fabryczna Leona Zakrzewskiego, defraudanta dla żony swej Magdaleny, którą następnie w przypływie rozpaczy zamordował” w 1934).

3o grudnia, niedziela. „Doktór Z. Aronson przeprowadził się na ul. Przejazd 3o”.

„Aronson Nachum (Naum), (1872, Krasławka k. Dźwińska w Inflantach Polskich – 1943, Nowy Jork). Rzeźbiarz. [1932] „W światku artystycznym Łodzi zawrzało, jak w ulu. Z ust do ust podawano sobie sensacyjną wiadomość, że do miasta naszego przybył w gościnę do brata swego, najgłośniejszy dziś w świecie rzeźbiarz N. Aronson”. (Bratem mógł być dentysta dr Michał [Mendel] Aronson zam. przy ul. Piotrkowskiej 1o1, ale najprawdopodobniej był nim ginekolog dr Zygmunt Arnonson zam. przy ul. Przejazd 3o, obecnie Tuwima. W „Księdze Adresowej M. Łodzi i województwa łódzkiego z informatorami. Rocznik 1937-1939” dr Z. Aronson wymieniony był jako „rentgenolog”). „Pragnąć dla czytelników „Republiki” uzyskać rozmowę z tym współczesnym Canovą, który rzeźbił i był w przyjaźni z największymi mocarzami ubiegłego i obecnego stulecia, udajemy się do mieszkania d-re Aronsona, gdzie zamieszkał wielki rzeźbiarz. Wśród licznie zebranych w salonie członków rodziny i gości, od razu rzuca nam się w oczy charakterystyczna głowa i fascynująca postać mistrza. Wydłużona, matowa twarz, o subtelnych rysach, głęboko osadzone przenikliwe oczy, lwia czupryna o rozczochranych i falujących siwych włosach gęsto przyprószona siwizną broda, okalająca uduchowioną twarz, oto głowa Nauma Aronsona, głowa artysty-pustelnika, która wywiera silne wrażenie. [...] Urodziłem się w małem miasteczku niedaleko Dźwińska. Rodzice moi byli bardzo zamożni ludzie i dali mi możliwość kształcenia się, oczywiście w ówczesnym ruchu religijnym. Przypadek jednak chciał, że nauczyciel mój poza swoim głównym zawodem, trudnił się także rzeźbieniem nagrobków. Godzinami całemi przyglądałem się jego pracy, starałem się zapamiętać widziane rzeczy, a gdy tylko przychodziłem do domu, starałem się naśladować swego nauczyciela. I, o dziwo, wychodziło mi to zupełnie dobrze i częstokroć ku memu własnemu zdumieniu i przerażeniu, skonstatować musiałem, że rzeźby i motywy moje były o wiele doskonalsze i bardziej pomysłowe niż mego nauczyciela. Zacząłem więc usilnie pracować nad sobą. Samopas, bez żadnej ręki kierowniczej, bez wszelkiej pomocy i wskazówek, ukrywając się przed rodzicami, pracowałem, studiowałem i doskonaliłem się. Trwało to aż do 18-go roku życia. W tym czasie, w roku 1891, po różnych perypetiach, ocknąłem się bez grosza w kieszeni na Montparnasie w Paryżu. Z jakiejś niezrozumiałej przekory postanowiłem nie brać od rodziców, choć byli oni bardzo zamożni, ani jednego grosza. Postanowiłem żyć i pracować o własnych siłach”. Przed wyjazdem do Paryża studiował w Szkole Rysunkowej w Wilnie, a następnie zapisał się do Akademii Sztuk Pięknych, z której ostatecznie z braku wymaganych 4o franków wpisowego zrezygnował. W 1982 zapisał się do Szkoły Sztuk Dekoracyjnych (Ecole du Arts Decoratif) - „Dyrektor szkoły profesor Lemer [Henri Lemaire], z powodu mego zaawansowanego wieku, nie chciał mnie przyjąć, gdyż nauka w szkole tej trwała wiele lat i uczniowie rekrutowali się w lwiej części z chłopców znacznie młodszych. Moje próbne prace usposobiły go jednak przychylnie dla mnie i zostałem słuchaczem „szkoły dekoracyjnej”. Po 6-ciu zaledwie tygodniach musiałem już opuścić mury tej miłem dla mnie szkoły, gdyż pewnego dnia prof. Lemer, najniespodzianiej stanął przy rzeźbie mojej i przyglądawszy się jej w skupieniu przez dłuższą chwilę, nie bez patosu powiedział: „Patrzcie chłopcy, u kogo nam uczyć się trzeba, oto nasz mistrz, który daleko już nas prześcignął”. Trzeba było więc wynająć sobie pracownię i kuć swoją przyszłość o własnych siłach”. Dalszą naukę odbywał sam, zwiedzając muzea i galerie. Podziwiał dorobek Augusta Rodina. W 1899 do „ubogiej mansardy” artysty przybyli członkowie komitetu , który organizował w Paryżu Wystawę Światową: „zabrali wszystkie moje rzeźby, które stanęły obok prac moich już słynnych w owym czasie Antokolskiego i Riepina”. Prace zostały nagrodzone złotym medalem. Był to punkt zwrotny w karierze artysty, któremu zaczęto powierzać poważne zamówienia. Wyrzeźbił więc popiersia generałów – bohaterów wojny burskiej w 19o1: Botha, Deweta i Dallareya, które zakupił rząd angielski i umieścił w muzeum w Pretorii w Afryce. Następnie udał się do Rosji, gdzie chciał wykonać portret filozofa Włodzimierza Sołowjowa: „Moi słynni z antysemityzmu rodacy, uważali atoli, że swojemi rękoma kalać będę aureolę filozofa i nie dopuścili mnie do niego. Pełen rozczarowania i goryczy udałem się wówczas do Jasnej Polany, do siedziby wielkiego starca, Lwa Tołstoja [...] zajęty intensywnie pracą twórczą, nie chciał mi początkowo pozować. Pozwolił mi natomiast modelować go w czasie pracy. Pochylona nisko nad papierami głowa, nerwowe kurcze twarzy, nie były oczywiście idealnemi warunkami dla pracy rzeźbiarskiej. Gdy natomiast wykończyłem popiersie żony wielkiego pisarza, Zofii Andrejewny, Tołstoj był dziełem mojem tak zachwycony, że nie tylko zgodził się chętnie pozować, lecz dopingował mnie jeszcze w pracy. A gdy skończyłem, wielki Starzec zawołał: „Wielu artystów już mnie dotychczas malowało i rzeźbiło, lecz pan jedyny mnie przejrzał i zrozumiał. Teraz przyszła kolej na genialnego muzyka niemieckiego, Beethovena. [...] W 19o5 roku przybyłem do Bonn, do kolebki rodzinnej Beethovena. Ponieważ w pokojach muzeum Beethovena było ponuro i ciemno, wyniosłem więc swoje narzędzia do ogrodu i tutaj postanowiłem pracować. Gdy stanąłem przy mojej glinie, praca tak mnie pochłonęła, że nie ruszyłem się z miejsca, rzeźbiąc zapamiętale z pamięci wielkiego muzyka. W międzyczasie do ogrodu, gdzie pracowałem, zbiegło się całe miasteczko i przyglądało się w skupieniu mojej pracy. Gdy po dwóch godzinach rzeźba było gotowa i chciałem przystąpić do pewnych poprawek, ze wszech stron rozległy się głosy: „To jest nasz Beethoven, niech pan nic nie zmienia”. Okazało się, że artysta tworzył swą rzeźbę pod tym samym drzewem, pod którym muzyk uwielbiał grać na skrzypcach; tam też stanął pomnik. Wkrótce zaproponowano artyście objęcie posady w Akademii Sztuk Pięknych w Düsseldorfie pod warunkiem przyjęcia obywatelstwa. Aronson odmówił, nie godząc się „na wyrzeczenie się swej przynależności do narodu rosyjskiego, tak samo, jak nie godził się nigdy na zmianę wiary swoich ojców”. Odrzucił też – z wdzięczności dla drugiej ojczyzny Francji – propozycję wyrzeźbienia Bismarcka, mimo pokaźnego honorarium i obietnicy, że odbitki dzieła „znajdą się w każdym domu niemieckim”. W 1914 rzeźbiarz przyjechał do Moskwy. Wykonał tam portrety księcia Galicyna oraz uczonego Uszyńskiego. „W owym czasie potężny cham sybirski Rasputin, znajdował się u szczytu sławy. Na życzenie carowej, miałem go wyrzeźbić. Odrzuciłem najkategoryczniej tę niecną propozycję, nie chcąc kalać rąk swoich pracą nad rzeźbą złego ducha mego kraju ojczystego. Za usilną namową jednak jednej z najświetlejszych postaci Rosji – Maksyma Kowalewskiego, który w propozycji tej widział możność zetknięcia się i studiowania zagadkowego charakteru Rasputina, zgodziłem się na prośbę carowej. W ciągu 6-ciu miesięcy Rasputin prawie co dzień przychodził do mojej pracowni. Na prośbę moich przyjaciół, Nieczajewa, Bechtierewa, Gorkija, prof. Gruzenbergam Andrejewa i wielu innych, którzy specjalnie, w celu zetknięcia się z szatanem Rosji, stale u mnie przesiadywali, przedłużałem swoją pracę w nieskończoność. Przy pomocy różnych podstępów, udało mi się w końcu wywieść Rasputina w pole. Rzeźby swej, przewrotny mnich nie otrzymał i znajduje się ona w moim posiadanie”. W 1916 Aronson wrócił do Francji, gdzie wykonał popiersie Ludwika Pasteura, którą zapragnął zakupić Instytut Pasteura w Nowym Jorku. „Przyglądając się [...] uznałem je za tak szkaradną, że wykonawszy dla upozorowania przypadku, kilka niezgrabnych ruchów, przewróciłem ją tak, że momentalnie rozbiła się na drobne kawałeczki. Mój gość zbladł i z rozpaczą opuścił pracownię w przekonaniu, że postradałem zmysły. Kilka godzin biegałem po bulwarach Paryża. Wieczorem wezwałem przyjaciela mego, dyrygenta Jabłonkę, by czuwał nade mną, gdyż byłem przekonany, że w każdej chwili nastąpić może atak szału. Całą noc majaczyłem, obudziłem się o świcie i o 6-ej rano w towarzystwie Jabłonki, znalazłem się w pracowni. W półmroku świtu, w stanie na wpół świadomym, w ciągu 2o minut stworzyłem nowe popiersie Pasteura. Po skończonej pracy tej – zemdlałem. Gdy się ocuciłem, pobiegłem do wnuka wielkiego uczonego – d-ra Valerry Radot-Pasteur i wyciągnąłwszy do z łóżka, zawlokłem do pracowni. Gdy przybysz zobaczył rzeźbę, rzucił mi się na szyję i szlochając ze wzruszenia, całował mnie przez dłuższy czas. Wiadomość ta lotem błyskawicy obiegła Paryż. Zaraz nazajutrz do pracowni mojej przybył komitet obchodu 1oo-lecia Pasteura. W momencie tym była także córka wielkiego uczonego, która, ujrzawszy popiersie, zawołała: „To mój zmartwychwstały ojciec!”. Aronson przez ponad 4o lat rzeźbił w tej samej pracowni. Wykonał „wiele prac, które zdobią najpiękniejsze place świata”, a także portret Karola Marksa, Ryszarda Wagnera, Fryderyka Szopena, Iwana Turgieniewa, Wolfganga Amadeusza Mozarta, Henriego Berlioza, chirurga Jana Mikulicza-Radeckiego oraz „kobiet i dzieci”; odwiedzali go w niej „Lenin, Łunczarski, Gorkij”. Wśród artystów polskich pomagał łódzkiemu rzeźbiarzowi Jakubowi Cytrynowiczowi (1893-1942) i najprawdopodobniej uczył Józefa Gabowicza (1862-1939). Aronson tworzył nie tylko portrety, gipsowe studia czy maski. Stworzył też szereg prac o tematyce żydowskiej: „Bar Micwa”, „Mojżesz”, „Prorok” oraz „monumentalną kompozycję „Kiddusz ha-Szem” poświęconą pogromowi ludności żydowskiej w Kiszyniowie w 19o3. [1]

W spisie abonentów telefonicznych z 1937 roku figurował jako Aronson Zygmunt, lekarz-ginekolog, tel. 116-1o. Obok umieszczono Zygmunta Aronsona, kierownika fabryki, Przejazd 3o, tel. 111-33.

Rok 1935

4 marca, poniedziałek, „Cała rodzina uległa zaczadzeniu (p) W obszernej posesji mieszkalnej przy ulicy Przejazd 3o miał miejsce nocy wczorajszej wypadek, który omal nie skończył się śmiertelnemi ofiarami. W domu tem zamieszkuje administrator posesji przy ulicy Przejazd 3o – Abram Ajzner wraz z żoną Dorą i córeczką – Anną. Służąca państwa Ajzner zbudziwszy się w nocy poczuła unoszący się w mieszkaniu zapach czadu. Tknięta jakiemś złem przeczuciem udała się niezwłocznie do sypialni chlebodawców gdzie z przerażeniem stwierdziła, że Ajznerowie leżą w łóżkach śmiertelnie bladzi. Zaalamowała ona niezwłocznie pogotowie ratunkowe ubezpieczalni społecznej, którego lekarz udzielił pomocy Dorze Ajzner i jej córeczce Annie, które straciły już przytomność. Po udzieleniu pomocy lekarz pogotowia pozostawił ofiary zaczadzenia na miejscu w stanie silnie osłabionym. Jak się okazało czad unosił się z jednego z pieców w pokoju, przylegającym do sypialni państwa Ajzner. Powstało to skutkiem wadliwej budowy przewodu kominowego”. [patrz Przejazd 32]

22 czerwca, sobota. „Sygnatura IV Km. 617/35 Obwieszczenie o licytacji ruchomości. Komornik [...] Stefan Zajkowski [...] podaje do publicznej wiadomości, że dnia 27 czerwca 1935 r. o godz. 12-ej w Łodzi przy ul. Przejazd 3o, odbędzie się I-sza licytacja ruchomości należących do Izaaka Podżarskiego, składających się z kredensu, szafy, toalety, 2 nocnych szafek, żyrandola, tapczana, dywanu, stołu, 4 krzeseł i fotela na rzecz „Tow. Anonim. Zakł. Alart Rosseau et Co.” oszacowanych na łączną sumę zł. 59o. [...] Łódź dnia, 28 maja 1935 r. Komornik Zajkowski”.

18 sierpnia, niedziela. „Do wynajęcia od 1-go października r.b. 3 pokojowe mieszkanie w wszelkiemi wygodami i 5 pokojowe mieszkanie z wszelkiemi wygodami w domu przy ul. Przejazd Nr. 3o. Bliższe informacje tamże u administratora domu w godz. 9-1o rano i 2-4 po południu lub tel. 249-45”.

13 października, niedziela. „Do wynajęcia od zaraz 5-pokojowe mieszkanie z wszelkiemi wygodami, front, parter w domu przy ul. Przejazd Nr. 3o. Bliższe informacje u administratora domu tamże w godz. 9-1o rano i 3-4 popołudniu lub telefonicznie 249-45”.

Rok 1936

6 września, niedziela. „P.T. Niniejszym zawiadamiam Sz. Panie, że magazyn mój został przeniesiony z ulicy Piotrkowskiej Nr. 1o9 na ul. Przejazd 3o front, II p. (winda) tel. 216-52. Jest zaopatrzony na sezon bieżący w wielki wybór pierwszorzędnych modeli paryskich,. Salon Mód F.L. Goldmanówna. Ceny bardzo przystępne”. Pani Goldman miała na imię Filipna, występowała w spisach roku 1937 jako modystka. W niedzielę, 14 marca 1937 - „Powróciłam z Paryża...”.

23 października, piątek. „Zginęła suczka czarna, białe łatki, foksterierka. Odprowadzić za wynagrodzeniem. Przejazd 3o, Frydrych”. Właściciel psa miał na imię Chaim i był kupcem. Mieszkał pod tym adresem również w roku 1937; prócz niego wymieniony był też Frydrych M., przemysłowiec, tel. 194-81.

Rok 1937

„Informator kupca i rzemieślnika” pod „Spis członków SARP Oddział w Łodzi” – Szereszewski Witold, tel. 2o5-95.

28 sierpnia, sobota. „ Znów 3 wypadki przejechania. Ofiary ruchu kołowego. [...] Przed domem przy ul. Przejazd nr. 3o najechana została przez samochód 46-letnia Zofia Koniarska (Przejazd 48). Poważne obrażenia opatrzył jej lekarz pogotowia. Nieostrożnym kierowcom policja spisała protokóły”.

26 października, wtorek. „ Potajemny ubój w rzeźni. Surowe kary na współwłaściciela, rzeźnika i dozorcę. Na terenie rzeźni chojeńskiej stwierdzono uprawianie potajemnego uboju. W świetle śledztwa policyjnego okazało się, że w dniu 1o b.m. w godzinach wieczornych dozorca Filemon Czerniak (Tuszyńska 128) wpuścił na teren rzeźni M. Łowczyka (Pryncypalna 15), rzeźnika, który sprowadził krowę. Czerniak krowę ogłuszył, a Łowczyk ją zabił, przy czym pomagał mu syn – P. Łowczyk oraz niejaki A. Karp (Pryncypalna 4). Uboju dokonano bez powiadomienia o tym lekarza weterynarii w celu uniknięcia opłat i świadczeń. W wyniku dochodzenia pociągnięto do odpowiedzialności karno-administracyjnej zarówno wyżej wspomniane osoby jak i współwłaściciela rzeźni chojeńskiej Szymona Blata (Przejazd 3o). Wszyscy oni odpowiadali wczoraj przed powiatowym sądem starościańskim w Łodzi. Po rozpoznaniu sprawy sąd skazał Czerniaka na 2 tygodnie bezwzględnego aresztu, M. Łowczyka na 3oo zł. grzywny z zamianą na 3 tygodnie aresztu, P. Łowczyka na 5o zł., Karpa na 1oo zł. grzywny z zamianą na 7 dni aresztu, a Blata na 5oo zł. grzywny z zamianą na 6 tygodni aresztu”.

Mieszkali: Eisner Abram, administrator domu, tel. 249-45; Fischer Mojsze, kupiec, tel 21o-28; Frylender Załman, księgowy; Harkawi Herman, kupiec, tel. 13o33.

Godlewski Mikołaj, prezydent m. Łodzi, tel. 217-o4.

Mikołaj Godlewski (ur. 27 kwietnia 1888, Nowogródek). Studiował prawo na Uniwersytecie w Petersburgu, dyplom w 1913. Pd 1922 wicestarosta w Płocku. Od 1924 starosta w Mławie. Od 1929 starosta Płocka. W kwietniu 1932 został naczelnikiem Wydziału Samorządowego w Urzędzie Wojewódzkim Wołyńskim; od sierpnia do września 1932 wicewojewoda wołyński. Od lipca 1935 Tymczasowy Wiceprezydent Łodzi. W dniach 23 czerwca 1936 - 3 marca 1939 roku Tymczasowy Prezydent Łodzi;

Lakatorami byli: Kirszbaum Tauba, biuralistka; Laskowski Karol, inżynier, tel. 15717; Lipszyc Josel, kupiec; Margulies Izaak, tel. 16773; Schnagel Alter, inżynier; Spohn Geza, „inż. ekonom.”; Szenbrun Zygmunt, majster tkacki; Tuchnowska Jadwiga, higienistka; Wajnfeld Moses, kupiec; Wajnryb Izrael, biuralista; Weinfeld Natan, tel. 23881; Wierzbicki Adam, aplikant adwokacki; Witelson Leon, handlowiec; Witelson Szajndla, biuralistka; Zajbert Abram, zecer.

Taryfa Domów Miasta Łodzi - właściciele Machela [Rachela] i Mowsza [Mosze] Szereszewscy, małżeństwo.

Rok 1938

31 lipca, niedziela. „Oddam elegancko umeblowany pokój 1-2 osob Przejazd 3o/21”.

14 sierpnia, niedziela. „Do wynajęcia od zaraz 6 pokojów z kuchnią i wszelkimi wygodami front IV piętro (z używ. dźwigu) w domu przy ul. Przejazd 3o, informacje w admin. domu tamże, 9-1o rano, 3-4 po południu lub telef. 249-45”.

8 września, czwartek. „Potrzebny chłopiec do posyłek do pracowni kapeluszy. Przejazd 3o m. 6”.

Rok 1939

5 lutego, niedziela. „Tanio! Nowy dom do sprzedania. Pośrednicy niepożądani. Wiadomość: Przejazd 3o m. 12, 1o-12 i 5-7 pp.”.

28 maja, niedziela. „Ofiary na FON. W Dowództwie Okręgu Korpusu Nr. IV zostały złożone następujące ofiary na FON: [...] 6. Pracownicy firmy Przedsiębiorstwo Inż. Techniczno-Handlowe „OHM”, ul. Przejazd 3o – 23 zł.”.

Rok 1946

„Spis kontrolny mieszkańców, którzy będą mieli prawo głosu w głosowaniu ludowym [Referendum ludowym]”: Adamczyk Marcin (ur. 1.1o.189o, dozorca, zameldowany 27.5.1945), Adamczyk Helena (ur. 21.6.1878, przy mężu, zameldowana 21.6.1878), Adamczyk Wanda Barbara (ur. 5.1.1924, urzędnik poczty zameldowana 28.9.1945), Bojanowska Irena (ur. 1.5.191o, przy mężu, zameldowana 27.5.1945), Badziani Leopold (ur. 17.12.189o, urzędnik poczty, zameldowany 27.5.1945), Cichocki Władysław (ur. 1.5.1919, instruktor „Wici”, zameldowany 27.5.1945), Cieślak Zygmunt (ur. 1.11.19o8, urzędnik pocztowy, zameldowany 27.5.1945), Cieślak Janina (ur. 5.5.19o8, przy mężu, zameldowana 27.5.1945), Czwarnóg Jan (ur. 11.7.1911, urzędnik pocztowy, zameldowany 5.1o.1945), Czwornóg Janina (ur. 5.11.19o7, przy mężu, ur. 5.11.1945), Drzewiecki Bronisław (ur. 23.1.19o7,poseł, zameldowany 27.5.1945), Drzewiecka Janina (ur. 212.1912, przy mężu, zameldowana 27.5.1945), Dyamentowska Bronisława (ur. 13.5.1899, urzędnik państwowy, zameldowana 27.5.1945), Einbreuer Grzegorz (ur. 1.11.1873, dozorca, zameldowany 27.5.1945), Firck Henryk (ur. 26.8.1923 [nieczytelne] zameldowany 3.4.1946), Filipowicz Zofia (ur. 12.4.1886, dentystka, zameldowana 12.2.1946), Formański Tomasz (ur. 22.9.1918, student, zameldowany 27.5.1945), Formańska Janina (ur. 6.12.1918, przy mężu, zameldowana 27.4.1945), Gałaj Felicja (ur. 16.3.1917, urzędnik pocztowy, zameldowana 27.5.1945), Grzegorski Czesław (ur. 16.5.19o9, urzędnik „Społem”, zameldowany 27.7.1945), Grzegorska Natalia (ur. 27.3.1919, przy mężu, zameldowana 27.7.1945), Grzegorski Zbigniew (ur. 23.4.1925, uczeń szkoły zawodowej, zameldowany 6.1o.1945), Gawroński Zygmunt (ur. 2o.5.19oo, urzędnik pocztowy (ur. 27.5.1945), Gawrońska Anna (ur. 22.4.19o4, przy mężu, zameldowana 27.5.1945), Grzybowicz Wiktor (ur. 2o.9.1916, redaktor druku dziennika [?], zameldowany 27.5.1945), Grzybowicz Maria (ur. 9.6.192o, krawcowa, zameldowana 27.5.1945), Grzybowicz Karolina (ur. 1.12.1886, przy synie, zameldowana 27.5.1945), Garncarczyk Henryk (ur. 7.6.192o, urzędnik „Społem”, zameldowany 15.41945), Gancarczyk Jadwiga (ur. 15.4.1923, przy mężu, zameldowana 15.4.1945), Garncarczyk Wilhelm (ur. 24.3.1893, poseł województwa warszawskiego, zameldowany 15.4.1945), Garncarczyk Stanisława (ur. 15.3.1891, posłanka, zameldowana 15.4.1945), Jabłoński Jan (ur. 15.6.19oo, urzędnik poczty, zameldowany 27.5.1945), Jabłońska Helena (ur. 22.4.19o3 [nieczytelne] zameldowana 27.5.1945), Jasińska Janina (ur. 6.5.1922, studentka, zameldowana 24.11.1945), Kopytek Tadeusz (ur. 8.3.1925, uczeń szkoły zawodowej, zameldowany 27.5.1945), Kukulska Irena (ur. 26.8.19o6, urzędnik samorządowy, zameldowana 215.1946), Kraft Jadwiga (ur. 9.9.19o8 [w uwagach] niezameldowana, wpisana omyłkowo), Kaczoch Aleksander (ur. 4.3.19o6, poseł, zameldowany 27.5.1945), Kaczoch Stanisława (ur. 2o.11.19o7 [nieczytelne], zameldowana 27.5.1945), Kraska Jadwiga (ur. 15.12.1918, krawcowa, zameldowana 27.5.1945), Kostrzewska Michalina (ur. 27.9.1893, gospodyni domowa, zameldowana 15.4.1945), Kałużyński Jerzy (ur. 29.7.19o7, student Uniwersytetu, zameldowany 7.2.1946), Kałużyńska Danuta (ur. 1.4.192o, studentka Uniwersytetu, zameldowana 7.2.1946), Korzycki Stefan (ur. 28.4.1916, sekretarka Administracji [nieczytelne], zameldowana 5.12.1925), Korzycka Anna (ur. 3o.5.1917, przy mężu, zameldowana 5.12.1945), Kruk Adam (ur. 4.11.19o7, fabryka Nici, zameldowany 12.11.1945), Kruk Weronika (ur. 29.7.1911, przy mężu, zameldowana 27.5.1945), Krasińska Sabina (ur. 3.11.19o2, buchalter w Stronnictwie Ludowym, zameldowany 27.5.1945), Kempa Irena (ur. 1o.1o.192o, sekretarka Aeroklubu, zameldowana 16.1.1946), Kozłowska Irena (ur. 5.6.1919, krojczyni, zameldowana 4.8.1945), Leoniak Tadeusz (ur. 19.1.192o, „w fabryce „Gentelmen”, zameldowany 27.5.1925), Leoniak Zofia (ur. 14.4.1923, przy mężu, zameldowana 27.5.1945), Majchrzak Władysław (ur. 2o.11.1913, w administracji [nieczytelne] zameldowany 27.4.1945), Majchrzak Leokadia (ur. 2.11.1919, przy mężu, zameldowana 27.4.1945), Michnikov Alicja (ur. 14.12.1912, w przędzalni [nieczytelne] krawcowa, zameldowana 275.1945), Michnikov Zofia (ur. 13.4.1893, krawcowa, zameldowana 4.12.1945), Mokrzycki Julian (ur. 2o.2.19o2, urzędnik państwowy, ur. 11.1o.1945), Moraczewski Roman (ur. 2.12.1872, prezes [nieczytelne], zameldowany 3.1o.1945), Moraczewska Klementyna (ur. 23.1o.1881, przy mężu, zameldowana 3.1o.1945), Marzec Eugenia (ur. 26.11.1884, urzędnik państwowy, zameldowana 1.6.1945), Ostrowska Antonina (ur.6.11.1868, przy mężu, zameldowana 27.5.1945), Paluch Zofia (ur. 12.9.1924, studentka Uniwersytetu, zameldowana 21.1.1946), Paluch Stanisław (ur. 23.1.1919, student Uniwersytetu, zameldowany 27.5.1945), Paluch Kazimierz (ur. 1.1.1922, uczeń [nieczytelny], zameldowany 3.1o.1945), Pławska Maria (ur. 26.4.1925, buchalterka, zameldowana 1.1o.1945), Plalo Joanna (ur. 19.12.1894, urzędnik państwowy, zameldowana 27.5.1945), Racinowska Helena (ur. 25.2.19o5, magazynierka [? Nieczytelne], zameldowana 27.5.1945), Różański Franciszek (ur. 25.2.1917, w administracji [nieczytelne], zameldowany 27.5.1945), Różańska Maria (ur. 18.1.1922, przy mężu, zameldowana 27.5.1945), Spychalska Cecylia (ur. 1o.11.1885, przy mężu, zameldowana 27.5.1945), Spychalska Janina (ur. 21.6.1892, przy siostrze, zameldowana 27.5.1945), Sktonicka Danuta (ur. 26.7.1918, studentka Uniwersytetu, zameldowana 27.5.1945), Stolarski Zygmunt (ur. 25.1922, redaktor techniczny „Wsi”, zameldowany 27.5.1945), Stolarska Halina (ur. 1.1.1922, urzędnik podatkowy, zameldowany 8.5.1925), Szymonowicz Jerzy (ur. 11. 2.1911, inżynier architekt, zameldowany 8.5.1946), Skwirowska Józefa (ur. 29.7.1911, przy mężu, zameldowana 27.5.1945), Staniecki Stanisław (ur. 6.4.1899, w przemyśle skórzanym, zameldowany 27.5.1945), Staniecka Maria (ur. 3.2.19o3, przy mężu, zameldowana 27.5.1945), Struszczak Wiesław (ur. 19.7.19o8, urzędnik [nieczytelne], zameldowany 27.5.1945), Struszczak Zofia (ur. 18.8.1911, przy mężu, zameldowana 27.5.1945), Szalewski Karol (ur. 28.11.1898, dyrektor browaru, zameldowany 27.5.1945), Szalewski Ignacy (ur. 2o..6.1924, student, zameldowany 27.5.1945), Sadowska Eugenia (ur. 3.12.19o3, krojczyni, zameldowana 4.7.1945), Szawłowski Wincenty (ur. 1.7.1895, adwokat, zameldowany 27.5.1945), Szawłowska Maria (ur. 22.9.1897, przy mężu, zameldowana 27.5.1945), Sochacki Marian (ur. 6.9.1911, „w fab. Geyer”, zameldowany 27.6.1945), Sochacki Eugeniusz (ur. 7.3.19o9, urzędnik podatkowy, zameldowany 27.5.1945), Szymańska Maria (ur. 25.1.1869, przy zięciu), Tyszko Tadeusz (ir. 14.2.191o, „w przem. włókienniczym”, zameldowana 15.12.1945), Tyszko Józefa (ur. 16.3.188o, „przy synie”, zameldowana 15.12.1945), Tyszko Alicja (ur. 18.3.1923, przy mężu, zameldowana 15.12.1945), Tyszko Władysława (ur. 16.11.1919, przy bracie męża, zameldowana 15.12.1945), Wołczaski Stanisław (ur. 2o.4.19o4, urzędnik pocztowy, zameldowany 27.5.1945), Wołczaska Jadwiga (ur. 21.8.1913, przy mężu, zameldowana 27.5.945), Walas Stanisław (ur. 28.4.19o4, nauczyciel, zameldowany 4.7.1945), Zieliński Eugeniusz (ur. 6.3.19o2, urzędnik podatkowy, zameldowany 21.1.1946), Zielińska Wanda (ur. 2o.5.191o, przy mężu, zameldowana 21.5.1945), Ziembicka Zofia (ur. 24.9.1923, studentka Uniwersytetu, zameldowana 27.5.1945), Znowska Alicja (ur. 12.11.1921, urzędnik podatkowy, zameldowana 2o.7.1945), Znowska Jarosława [?] (ur. 1o.12.19o2, przy córce, zameldowana 2o.7.1945). Pod listą podpisał się administrator. J. Jabłoński.

Rok 1947

13 czerwca, piątek. „Do poczekalni stolik i foteliki sprzedam. Zgł. Wieczorem. Daszyńskiego 3o-8o”.

Rok 195o

12 kwietnia, środa. „Zginął pies Cocker Spaniol brązowo – biały. Odprowadzić za nagrodą Daszyńskiego 3o/7, tel. 137-19”.

Rok 1952

3o listopada, niedziela. „Wózek głęboki sprzedam. Przejazd 3o m. 9”.

Rok 1957

6 lipca, sobota. „ Błyskawiczna ankieta „Dziennika”. Kultura na co dzień. Brak kultury, nieuprzejmość, a nawet pospolite chamstwo stały się istną plagą naszego życia. Aby wysondować opinię ogółu na ten temat, zorganizowaliśmy drugą z kolei błyskawiczną ankietę. Posługiwaliśmy się przy tym książką telefoniczną, z której wybieraliśmy ostatnie nazwisko z każdej litery alfabetu. W wypadku, gdy nikt się nie zgłaszał dzwoniliśmy pod następny od końca numer. Zwracaliśmy się z prośba o krótką odpowiedź na dwa pytania: 1) Gdzie i jaki przejaw braku kultury, graniczący z chamstwem, najbardziej Pana (Panią) razi!? 2) Jak temu przeciwdziałać? A oto uzyskane odpowiedzi [rozmawiali: Halina Stęplówna, Jerzy Kraskowski]: [...] 217-9o Tyszka Tadeusz, ul. Tuwima 3o. 1) – (Po długim namyśle): Trudne pytanie. Tak z miejsca odpowiedzieć?... Dowodów na to jest aż nadto. Poziom kultury ogólnie się obniżył. Widać to w kinie, sklepie, na każdym koku. 2) – Osobiście myślę, że trzeba zacząć wychowanie od młodzieży. Młodzież właśnie cechuje brak wyczucia, taktu. Jest ona pozostawiona samej sobie. Trzeba by dzieci wychowywały matki, a nie ulica, ani też różne organizacje…”. Tadeusz Tyszka mieszkał pod tym adresem również w roku 1959, tel. 2179o.

1o listopada, niedziela. „Prof. Dr T. Pawlikowski powrócił do Łodzi. Specjalność: zaburzenia hormonalne i choroby dzieci. Przyjmuje od godziny 16-18, ul. Tuwima 3o, tel. 337-19”. Dr Pawlikowski miał na imię Tadeusz, był endokrynologiem i mieszkał tam również w 1959.

Rok 1959

Bojanowski Tadeusz, dr położnik – ginekolog, tel. 26o71. Formański Tomasz, tel. 24617. Gorzechowski Ludwik, adwokat, tel. 34469. Jabłońska Helena, tel. 32252. Jurewicz Stanisław, tel. 26983. Kopacz Józef, inżynier, tel. 33592. Orzeł Mieczysław, magister chemii, tel. 36222. Panak Maria, lekarz ginekolog, tel. 39294. Panak Stanisław, magister filozofii, tel. 39294. Ratusiński Aleksander, tel. 26o74. Skotnicki Stanisław, tel. 26454. Sosiński Kazimierz, tel. 25719. Struszczak Wiesław, tel. 3oo73. Szawłowski Wincety, adwokat, tel. 21o54. Walczak Władysław, magister inżynier, tel. 35788. Żebrowski Józef, tel. 391oo.

Rok 1963

14 września, sobota. „Dziewczynki do pomocy w domu poszukuję na kilka godzin dziennie za wynagrodzeniem i za pomoc z nauce. Łódź, ul. Tuwima 3o m. 26 tel 21o-54”.

Rok 1966

27 października, czwartek. „[...] Na 4 lata więzienia skazał Sąd Powiatowy dla m. Łodzi Lechosława Kerchera (Kilińskiego 79), który 16 maja br. dopuścił się czynów nierządnych wobec nieletniej. Ewa Czwórnóg (Tuwima 3o) za udzielenie mu pomocy – doprowadzenie dziewczynki – otrzymała karę 2,5 roku więzienia”.

Rok 197o

8 kwietnia, środa. „Murarza – emeryta na ½ etatu przyjmę. Bakalarski, Tuwima 3o m. 11 godz. 16-17”.

27 września, niedziela. „Hobbyści są wśród nas. […] A oto kolejne nazwiska […]: Stanisław Arends – Tuwima 3o (metalografia i numizmatyka), Zbigniew Chudzicki – Tuwima 3o (numizmatyka)”.


[1] Maciej Cholewiński „Kolekcja Motyli A”, mszp., Łódź 1998-2021

Kolejne numery: