Ulica Przejazd

Numer 2

Rok 19oo

31 sierpnia, piątek. „Tapicer potrzebny. Przejazd № 2 sklep”.

Rok 19o5

24 sierpnia, czwartek. „Potrzebna zdolna panna do składu przyborów fotograficznych. Przejazd 2”.

Rok 19o6

24 lipca, wtorek. „Potrzebny jest chłopiec na posyłki do zakładu fotograficznego „Mokort”, ul. Przejazd 2”.

Rok 19o7

25 stycznia, piątek. „Potrzebny chłopiec na posyłki „Fotos” Przejazd nr. 2, zgłaszać się o 9-ej rano”.

7 marca, czwartek. „Kary administracyjne. Na mocy postanowienia czasowego generał-gubernatora z dnia 3 marca, za nr. 865 właścicieli nieruchomości w Łodzi [...] 2) Moryc Gliksman, Przejazd nr. 47 [...] winnych niespełnienia żądań policyi i dotyczących utrzymywaniu swych nieruchomości w czystości i porządku, nie wywożenia śniegu i lodu z chodników, nie oczyszczania rynsztoków, śmietników i dołów kloacznych [...] ukarać grzywnami 1oo rubli każdego, z zamianą w razie niemożności zapłacenia tej sumy na zamknięcie w więzieniu na jeden miesiąc”.

Rok 19o8

2 października, piątek. „Pierwszorzędny Teatr „Odeon” Przejazd 2. Od piątku d. 2 go do 9 go października r.b. Nowy program w 4-ch częściach: I. Nowe wycieczki na Mount-Blanc (z natur.). Tajemniczy Rycerz (fatazya w kolorach). II. Rycerz przemysłu (dramat). III. Niebezpieczny włuczęga (komiczne). Spław drzewa w Szwecyi (z natury). IV Czworonożny złodziej (kom. z życia zwierząt). Poczekalnia jak również i teatr posiadają dobrą wentylacyę, Foyer, cukiernia i teatr są wykwintnie urządzone i odpowiadają zupełnie nowoczesnym wymaganiom. Zmiana programu zastrzeżona. Co tydzień nowy program. Podczas przedstawienia akompaniuje znany pianista p. Adolf Schuer. Dyrekcya specjalnie czuwa nad etyczną stroną programu”. Poniedziałek, 12 października. „[...] Od piątku d. 9-go do 16-go października r.b. Nowy program w 3-ch częściach: I. Sport wodny w Lyonie (z natur.). Ekonomiczna podróż (komiczne). Nad Nilem (z natury). II. Faun (fantazya w kolorach). Grzesznica (dramat). III. Mendel świeżych jajek (komiczn.). Poszukiwacze złota w Pustyniach Egiptu (z natury). [...]”. Piątek, 16 października. „[...] Od piątku d. 16 go do 23 go października r.b. Nowy program w 3-c częściach: I. Scherlock Holmes (z życia najsłynniejszego detektywa – bardzo zajmujące i sensacyjne). II. Kolekcya marek pocztowych (wspaniała fantazya z baletem w kolorach). Wodospady i lodowce w włoskich Alpach (z natury). W celi telefonicznej (bardzo komiczne). III. Wszechświatowy zjazd gimnastyczny w Frankfurcie n./M. (każdy miłośnik sportu powinien obejrzeć ten obraz). Wycieczka z przeszkodami (bardzo komiczne, nieustający śmiech). [...]”. Sobota, 21 października – W „pierwszorzędnym teatrze „Odeon” Przejazd 2 róg Piotrkowskiej. – Począwszy od czwartku dnia 22 października r.b. W 3 częściach: Przebieg całego dorocznego wielkiego uroczystego Odpustu dnia 8 września 19o8 r. w Częstochowie na Jasnej Górze z udziałem wszystkich łódzkich kompanii i ogólnem uczestnictwem około 2oo,ooo pątników. Zdjęcia te wykonane zostały w Niedzielę, 6-go, Poniedziałek 7-go i Wtorek 8-go września r.b. przez teatr „Odeon”, którego stanowią wyłączną własność i w żadnym innym teatrze w Łodzi pokazywane nie będą. Oprócz tego pokazywany będzie „Cud św. Elżbiety”. Pięknie wykonany, bardzo zajmujący obraz z kolorach. Bezpłatne szczegółowe programy przy wejściu”. Poniedziałek, 2 listopada. „[...] Od d. 31 października do 6 listopada [...] Część I. Z życia pajaca (dramat). Wynalazek włamywacza (komicz.). Część II. Tresowane słonie Thompsona (cud tresury). Akrobaci na księżycu (fant. Kol.). Arya z opery „Wesołe kobiety z Windsoru”. Część III. Wilh. Wright (z natury. – Na żądanie publiczności). Szczęśliwe zdarzenie (dramat). [...]”. Piątek, 6 listopada. „[...] Począwszy od piątku 6 go do 13 go b.m. Wspaniały program same interesujące obrazy: 1) Zeppelin I (Ostatni wzlot balonu przed kilku dniami). 2) Po północy (dramat. 3) Podróż po Palestynie. 4) Psy sanitaryusze. 5) Źródła w Tarn we Francyi. 6) Ksylofon solo (muzyczne). 7) Rusałka (fantaz. w kolor). 8) O 5-ej się zamyka (b. komiczne)”. Sobota, 14 listopada. „[...] Część I-sza. 1. Arya z opery „Hugonoci” śpiew Rozanowa artysty Wielkiej Opery Moskiewsk. 2. Ćwiczenia pułku gwardii konnej J.K.M. Króla Wiktora Emanuela. 3. Niezwykły amant (bardzo komiczne). Część II-ga. 4. „Mafja” dramat z życia głośnej szajki rozbójniczej w Sycylii. 5. Ucieczka w Teksasie (dramat z życia półdzikich mieszkańców Pół. Ameryki. Część III-cia. 6. Arya z opery „Demon” śpiew Rozanowa art. Wielkiej opery Moskiewskiej. 7. Letni sport (z natury). 8. Dla miłego spokoju (bardzo komiczne)”.

Rok 19o9

18 sierpnia, środa. „Na ogólne żądanie Sz. Publiczności w środę i czwartek, 18 i 19 sierpnia 19o9 r. II-ga serya samogrających obrazów „Fis-Dis”. Tylko 2 dni. Ceny miejsc nie podwyższone. Prócz tego program w 3 oddziałach, składający się z samych nowości”.

11 września, sobota. „Tylko 3 dni! W niedzielę, poniedziałek i wtorek dnia 12, 13 i 14 września 19o9 roku. Pobyt Gości Czeskich w Warszawie”.

18 września, sobota. „(x) Porządki nasze. Przy ulicy Przejazd pod № 2, a więc w jednym z najruchliwszych punktów w Łodzi, wzniesiono w przeszłym roku budkę z wodą sodową. Budka ta dotąd nie była otynkowana. Ustawiono na trotuarze dwa kozły i tak zostawiono na noc; wczoraj przystąpiono do robót, a mularz zdążył przez cały dzień otynkować pasek muru najwyżej z ośm łokci długi i pół łokcia szeroki. Na wieczór kozłów nie uprząta, tylko zajmują one cały trotuar. Ponieważ z drugiej strony również zużyto trotuar przy budowie domu dla majstrów tkackich, przeto na tym kawałku ulicy niema wcale trotuaru. Przechodzące osoby skarżą się, że muszą zeskakiwać z ¾ łokcia wysokiego trotuaru, który naprawdę nie jest tu niższy. Proszę, jaka to przyjemna podróż dla kobiet? Jeżeli Magistrat pozwolił na zajęcie całego trotuaru, to niezawodnie zastrzegł, aby urządzić odpowiednie przejście, czego dotąd nie zrobiono. Dla jednego mularza tysiące osób musi skakać z trotuaru na ulicę. Czy nie ładne porządki!”.

5 października, wtorek. „Odeon. Przejazd 2 róg Piotrkowskiej. We wtorki, środy i czwartki od godz. 3-5 po południu przedstawienia wyłącznie dla dzieci”.

9 października, sobota. „3 razy w tygodniu zmiana programu – w niedziele, środy i piątki. Nader zajmujące obrazy! Nowość! Pierwszy raz w Łodzi od piątku dnia 8-go października 19o9 roku. Tylko na czas krótki codziennie od 8-ej wieczorem nad program. Nadzwyczajne seanse znakomitego mnemo-technika Witolda Witburskiego posiadającego fenomenalną pamięć. Ceny miejsc zwyczajne”.

2o października, środa. „Magazyn obuwia męskiego i damskiego Ryszarda Königa przeniesiony został na ul. Przejazd № 2. Przyjmuje obstalunki i poleca obuwie gotowe. Wszelkie reperacye”.

Rok 191o

27 lipca, środa. „Od dziś nad program. Obchód Grunwaldzki w Krakowie. Poszczególne zdjęcia fotograficzne w dniu 15, 16 i 17 lipca 191o r.”.

2o sierpnia, sobota. „Począwszy od dnia dzisiejszego – nadprogram: Pożar Wszechświatowej Wystawy Brukselskiej (aktualne)”.

26 sierpnia, piątek. „Od dziś program: Dlaczego podczas grasowania cholery nie należy pić wody surowej. Życie mikrobów chorobotwórczych w wodzie. Mikrokinematograficzne zdjęcie, które polecamy uwadze pp. przyrodników i lekarzy”.

27 sierpnia, sobota. „(f) W kinematografie „Odeon” pokazują obecnie obraz p.t. „Życie mikrobów chorobotwórczych w wodzie”. Obraz ten, istotnie ciekawy, przedstawia badania mikroskopowe wody, przy których widać dużą ilość drobnoustrojów. Dla bliższego zbadania laborant zasiewa kultury różnych drobnoustrojów; po kilku dniach rozmnażają się one i pod mikroskopem widzimy hacyle gorączki tyfusowej, skorupiaki, dafnie, infuzorye i t.d. Ażeby je zniszczyć, laborant gotuje i filtruje wodę, poczem widzimy pod mikroskopem płyn przezroczysty, uwolniony od wszelkich zarazków. Obraz ten wykazuje pożytek z gotowania wody, jest bardzo na czasie ze względu na zbliżającą się cholerę i potrzebę ścisłego przestrzegania przepisów hygieny”.

Rok 1911

18 stycznia, środa. „(x) Dla młodzieży. Tow. „Wiedza” urządza w teatrze „Odeon” (Przejazd 2) dnia 19 stycznia r.b. we czwartek, przedstawienie dla młodzieży z objaśnieniem obrazów treści naukowej i pouczającej. Początek punktualnie o godzinie 4-ej po południu. Wejście dla dorosłych na parter 1o kop., do lóż i na balkon 2o kop., a dla dzieci parter 5 k. a balkon 1o kop.”.

1o lutego, piątek. „(f) Przedstawienie z objaśnieniami dla młodzieży w „Odeonie” (Przejazd 2), urządzone staraniem T-wa „Wiedza” w czwartek ubiegły, zgromadziło sporo dzieci. Program przedstawienia ułożony był interesująco, z zastosowaniem do poziomu umysłowego młodocianych widzów. Między innemi pokazywano wyborne zdjęcie z natury zamożnej firmy włoskiej „Drobnoustroje”, silne powiększenie zarazków tyfusu, piękne widoki z wysp Balearskich, kolorowany obraz fantazyjny „Żaba” i przepyszne zdjęcia barwne kwiatów naszych i egzotycznych. Długi ich szereg rozpoczynała kalina, opiewana rzewnie przez Teofila Lenartowicza. Resztę programu wypełniło kilka obrazów treści lżejszej”.

14 sierpnia, poniedziałek. W kinie „Odeon”: „Od wtorku 15-go Sierpnia Antek Klawisz. Bohater Powiśla – Dramat z bruku warszawskiego”.

24 października, wtorek. „(f) Z „Odeonu”. W programie bieżącym kinematografu „Odeon” znajduje się obraz p. n. „Śmiertelny skok”. Śród wielu filmów kinematograficznych, pokazywanych codziennie tak pięknie opracowany rzadko się spotyka. Jest to szereg obrazków z życia cyrkowego. Matka, biedna kobieta, z nędzy oddała dwóch synków na naukę do starego linoskoczka. Oddała ich na własność. Stary ma w nauce jeszcze dwie dziewczynki. Katowane dzieci zbliżają się do siebie, rodzi się przyjaźń, która później z biegiem lat zamienia się w miłość, a kończy się śmiercią przy pracy, podczas „śmiertelnego skoku” dwojga z tych dzieci. Obraz grany jest wybornie. Treść opracował jeden z literatów duńskich, oddając sceny z zakulisowego życia cyrkowego z ogromną prawdą”.

18 października, środa. „(x) Dla młodzieży. Towarzystwo „Wiedza” we czwartek dnia 19 b.m. w teatrze „Odeon” (Przejazd № 2) urządza przedstawienie z objaśnieniem obrazów treści naukowej i pouczającej. Początek punktualnie o godz. 4 po południu. Wejście: na parter dla młodzieży kop. 5, na balkon kop. 1o, dla dorosłych kop. 2o”.

Rok 1912

17 stycznia, środa. „(x) „Odeon”. Kinematograf „Odeon” dał w ostatnich czasach dwa sensacyjne obrazy. Jeden zszedł w tych dniach ze sceny, a był to dramat rozgrywający się na tle wojny francusko-niemieckiej. Rzecz była ułożona dla Niemiec. Miłość francuzki do porucznika niemca, wreszcie zdrada ojczystej sprawy, aby ocalić życie ukochanemu, rozczulające sceny i zemsta francuza, który ostatnią kulę śle „zdrajczyni”, oto osnowa tego dramatu, obliczonego na uczucia patryotyczne niemieckie. Drugą sensacyą jest obecnie wystawiany obraz „Z pamiętników księżnej…”. Również rzecz dotyczy niemców. Panującą księżnę, która kochała się kiedyś w jakimś poruczniku, zmuszono wyjść za mąż za jakiegoś następcę. W nowem życiu nie napotyka jednak księżna szczęścia – i zszedłwszy się z dawnym kochankiem, ukrywa go w swojej sypialni, o czem dowiaduje się mąż i chwyta księżnę na gorącym uczynku, wobec tego pobyt księżnej na dworze staje się nie możebny. Ucieka automobilem z kochankiem. Wogóle obraz ten jest jakby odcieniem dziejów słynnej księżnej koburskiej. Dramat kończy się tem, że księżniczka stacza się coraz niżej, aż wreszcie zostaje księżną w kabarecie. Nie zapomniano o sentymentalnym końcu. Księżniczka, syta sławy wstępuje do klasztoru”.

19 stycznia, piątek. „(n) „Wiedza” w „Odeonie”. Wczoraj, o godzinie 4 po południu, odbyło się naukowe przedstawienie w „Odeonie”. Program, jak zwykle, był dobrze dobrany, objaśnienia obrazów zupełnie wyczerpujące, tylko dziatwa nie dopisała. Bo choć zeszło się jej tak wiele, że „nie było gdzie palca włożyć”, ale zachowywała się tak niegrzecznie, że należało ją conajmniej ukarać. Zachwycali się mali widzowie pięknymi widokami z natury, z podziwem patrzyli na połów krokodyla, ale najbardziej interesował ich obraz komiczny”.

1 lutego, czwartek. „(n) Z „Odeonu”. W „Odeonie” od ubiegłego wtorku codziennie między godz. 4 a 6 po południu odbywa się przedstawienie dla dzieci. Demonstrują śliczną bajkę w trzech częściach p.t. „Przytyk”. Obraz ten jest tak interesujący i piękny, że zadowolni chyba każdego”.

3 marca, środa. „(x) Dla młodzieży. Towarzystwo „Wiedza” urządza we czwartek, dnia 14 i piątek, 15 b.m., w teatrze „Odeon” (Przejazd 2) przedstawienia z objaśnieniem obrazów treści naukowej i pouczającej. Wejście na parter dla młodzieży 5 kop., na balkon 1o kop., dla dorosłych 2o kop. Początek punktualnie o godz. 4 po południu”.

8 marca, piątek. „(x) Odeon. Na ogólne zebranie publiczności dyrekcja „Odeonu” pozostawia w programie wstrząsający dramat „Kobieta ze skazą”. Nic dziwnego, że obraz ten odznaczono największą ilością kartek. Jest to obraz pełen prawdy życiowej, pełny tragizmu życia młodego uwięzionego dziewczęcia, obraz, który na każdym widzu wywiera niezatarte wrażenie. Oprócz wielu innych obrazów, dyrekcja daje jeszcze „Sprawę Macocha”. Są to obrazy, tyczące się samego przebiegu sprawy”.

22 kwietnia, poniedziałek. „Kantor przedsiębiorstwa przewozowego M. Lentz przeniesiony został na ul. Przejazd № 2 Telefon 14-36. Załatwia przeprowadzki, opakowania i przechowuje meble w składach własnych w specyalnym na ten cel wybudowanym budynku przy ul. Przędzalnianej № 1”. W 1919 - „Przewozowe kantory”, Lenz M. – „Przeprowadzki w specjalnych wagonach meblowych. Opakowania i przechowywanie mebli”. Wtorek, 17 grudnia 1929: „Sprzedam natychmiast meble salonowe mahoniowe, kryte jedwabiem, 6 krzeseł, 2 fotele, 1 sofka, 1 stolik okrągły mało używane z kapami, białemi. Do oglądania u M. Lentza, biuro przewozowe. Przejazd Nr. 2”. W roku 1932 - Łódzkie Przedsiębiorstwo Transportu Mebli i Towarów, dawn. M. Lentz, tel. 13126. Wtorek, 2 grudnia: „Licytacje przymusowe: [...] W czwartek d. 4 grudnia 1919 r., odbędą się następujące licytację za gotówkę: Między godz. 9-3 przed poł.: [..] ul. Przejazd 2 – lustro”.

11 lipca, czwartek. „Odeon” Przejazd № 2. Czwartek i piątek. „Kwas węglowy” – zdjęcie z natury naukowe. „Teraźniejszy mąż” – bardzo komiczne. „Przyjaciel młodości” wspaniały dramat w 2-ch aktach w wykonaniu wybitnych artystów teatru „Stary Bernard”. „Wśród Dajaków” – zdjęcie z natury w kolorach!. „Klub starych kawalerów” bardzo komiczne”.

Rok 1913

27 stycznia, poniedziałek. „(x) Przedstawienie dla młodzieży. Komitet Związku majowego przy łódzkim oddziale Tow. opieki nad zwierzętami urządza jutro t.j. 28 b,m. w teatrze „Odeon” przedstawienie z objaśnieniami obrazów o treści pouczającej. Początek o godz. 4-ej po południu. Wejście dla młodzieży na parter po 5 kop., na balkon po 1o kop., dla dorosłych 2o kop.”.

28 stycznia, wtorek. „(x) Z „Odeonu”. Stosownie do zapowiedzi od dnia dzisiejszego demonstrowane będą: dramat w 2 częściach p.t. „Zagrobowa tajemnica” z tragikiem p. Caporri w roli głównej, komedya z życia amerykańskiego p.t. „Nie podpatruj”, „Tygodnik Goumonta” interesujące zdjęcia z natury „Kopalnia węgla” wreszcie sceny komiczne „W pogoni za posagiem”.

4 lutego, wtorek. „Odeon Dyrekcya S. Śliwiński Głośny dramat w 2-ch częściach na tle stosunków fabrycznych, wykonany przez art. amerykańskich z 5 letnią Alice Brown zwaną „Cudowne Dziecko” w głów. Roli „Krwiożercze maszyny” a) W fabryce b) Jęk zbolałych dusz Prince korespondentem na Bałkanach wesoła komedya Tygodnik Goumonta kronika i żurnale mód i wiele innych Nad Program dramat w 3-ch częściach ze złotej seryi „Nordisk” „Pożegnanie na wieczność”. Nowy sextet koncertowy. Ceny miejsc zwyczajne. Uwaga: We wtorek, środę i czwartek od 4-ej do 5-ej po południu program dla dzieci”.

8 marca, sobota. „[…] Od soboty 8-go do poniedziałku 1o-go marca 1913 roku. Sensacyjny dramat w 3-ch częściach z życia poskromicieli lwów, w wykon. artystów amerykańskich. „Krwią zalane szczęście” „Prince flirtuje” komedja „Agonia Turcyi” Dzieje upadku państwa otomańskiego. Nad program: tylko w sobotę i poniedziałek „Miłość jest ślepa” dramat w 3-ch częściach, w wykonaniu teatrów Kopenhaskich”.

1 kwietnia, wtorek. „Odeon. Dyrektor S. Śliwiński. Od wtorku dnia 1-go do piątku 4-go kwietnia Dramat życiowy w 3 częściach Hanni Weise i Maksem Mack w gł. rolach: „Burzliwe lata” i wiele innych obrazów. Nad program Szczyt sztuki kinematograficznej. Wspaniały dramat kryminalny w 3 częśc. z p. Arturem Johnson w głównej roli „Piekielny występek” I od godziny 8-ej wieczorem tylko dla dorosłych arcywesoła komedya „Bożek miłości. Uwaga: od 4-ej do 5-ej przedstawienie dla młodzieży. Najlepszy sextet muzyczny”.

3 września, środa. „Casino Odeon. Dziś niebywałe dzieło kinematografu wszystkich czasów!!! W 7 wielkich częścich, około 3,ooo metrów, czas demonstrowania przeszło 2½ godziny w wykonaniu najlepszych artystów świata. Złota serya Braci Pathe, największej fabryki film świata podług wiekopomnego dzieła „Roger la Honte” Jules Mary. Niebywały dramat monopolowy!!! Przewyższa „Nędzników”!!! – Przewyższa „Quo Vadis”!!! Tragedya z życia współczesnego!!! – Wstrząsające swem tragicznem napięciem momenty!!! – Nie jest żadnym historycznym dramatem!!! – Pierwszorzędne wykończenie w Europie!!! Początek przedstawień codziennie o 4 godz. do 6 ceny zwyczajne. Ceny od 4o kop. Pessepartout nieważne. Dopiero w przyszłym tygodniu ukaże się dramat ten w Londynie, Berlinie, Paryżu i Wiedniu”.

Rok 1914

3 stycznia, sobota. „Odeon Ceny zwyczajne! Tylko 3 dni! Sensacya! Katastrofa Wolturno sensacyjny dramat w 5 wielkich aktach w wykonaniu amerykańskich artystów. 1) Arcyciekawy zakład. 2) Żądza milionów. 3) Lokaut. 4) Straszna katastrofa na Atlantyku. 5) „Wszystko przechodzi na tym świecie”. W dramacie tym monopolowym widzimy straszną katastrofę morską, zatonięcie wielkiego okrętu pasażerskiego. Podobnych efektów i tak prawdziwej katastrofy morskiej dotychczas nie było w żadnym obrazie. Nad Program: Maks Linder jako sztukmistrz wspaniała komedya w wykonaniu ulubieńca Sz. Publiczności Maksa Lindera w głównej roli”.

1o stycznia, sobota. „Odeon. Dziś do poniedziałku wyłącznie między innemi. Tajemnica indyanina wstrząsający dramat w 3-ch wielkich aktach, z życia w stepach amerykańskich. Nad Program: „Dziewicze sny” dramat z życia współczesnego. Taniec 2-gi „Tango” odtańczony przez prymadonnę warszawskiej operetki pannę Messal i pana Redo. Od poniedziałku do piątku włącznie przedstawienie dla dzieci. Początek od godziny 3 i pół. Ceny 5 i 1o k.”.

21 stycznia, środa. „Odeon Sensacya. Sensacya. Odeon. Pod maską błazna Wstrząsający dramat w 3-ch aktach w wykonaniu najlepszych artystów włoskiej firmy „Cines”. Nad Program 4-ta serya Fantomas, detektyw. Wielki dramat detektywów w 4 aktach. Część 1. Zaginiony inkasent bankowy. Część 2. Krwawa ściana. Część 3. Tajemnicza maskarada. Część 4. W rękach apaszy. W dramacie tym Fantomas odtwarza 3 role. Wuj Mosz lichwiarz. Tom Bob ameryk. detektyw. Fantomas mężczyzna w czarnem. Ceny zwyczajne”.

31 stycznia, sobota. „Tylko jeszcze nieodwołalnie dwa dni! Wszechświatowy cud kinematograficzny. Najpotężniejsze dzieło historyczne w 7 wielkich aktach. Przestawienie trwa przeszło 2 godziny. Cleopatra królowa Nilu. Przewyższa „Quo Vadis”. Przedstawia przecudne widowisko. Bajeczna wystawa. Imponujące pochody legionów rzymskich. Żywo ilustruje okres historii świata. Działa porywające. Najpiękniejsze, co kinematograf stworzył i stworzyć może. W Londynie, Paryżu i Berlinie demonstrowano przeszło 3oo razy. Powiększona orkiestra symfoniczna. Początek przedstawień codziennie o 3, 5, 7, 9 i II. Pierwsze dwa przedstawienia po cenach zwyczajnych. Ceny: 4o, 5o, 6o, 75 i loża rb. 1.-. Passe-partout nieważne”. Film wyświetlano również w kinie „Casino”.

3 lutego, wtorek. „Tylko w Odeonie Tylko do piątku włącznie ażeby dać możność zobaczenia wszystkim obraz powyższy, arcydzieło wszechświata Kleopatra. Symfoniczna orkiestra, składająca się z 14 osób”.

18 marca, środa. „Café Venecia” ulica Przejazd Nr. 2 poleca: śniadania, obiady i kolacye à la Carte, oraz wyroby cukiernicze. Napoje wyskokowe, likiery, oraz dobrze utrzymane piwo. Przyjmuje obstalunki do domów po cenach umiarkowanych. Zakład otwarty od godz. 11 rano do 2 po poł.”.

21 marca, sobota. „Ofiara fałszerza pieniędzy Wielki dramat detektywów wspaniale kolorowany w naturalnych kolorach oraz inne wspaniałe obrazy. Ceny zwyczajne”.

24 marca, wtorek. „Dziś wszechświatowa sensacya! Spartacus (oswobodziciel gladyatorów) Powszechnie znane arcydzieło sztuki kinematograficznej największe od czasu „Quo Vadis” Wielki dramat w 8 kapit. częśc. Czas demonstr. 2 godziny. Wspaniałe imponujące sceny Podziwiajcie wielkoluda Spartacusa: Podziwiajcie jego siłę i zręczność, zginanie żelaznej szyny! Podziwiajcie jego walkę z dzikimi lwami! Podziwiajcie jak on się z rąk 1o gladyatorów odwobadza! Podziwiajcie jego walki z legionami rzymskimi! Podziwiajcie jego wraz z gladyatorami tryumf! Podziwiajcie jego straszną śmierć wśród dzikich lwów! Nie bacząc na wielkie koszty powyższego obrazu ceny zostają zupełnie bez zmiany. Początek przedstawień codziennie o 5-ej po południu. Specyalnie sprowadzona muzyka z teatru „Tivoli” w Paryżu”. Fim wyświetlało również kino „Casino”.

18 września, piątek. „(k) Na Czerwony Krzyż. Dyrekcya teatrów kinematograficznych „Casino” i „Odeon” ofiaruje cały czysty dochód z przedstawień w nadchodzącą niedzielę i poniedziałek na rzecz Komitetu Czerwonego Krzyża”.

16 listopada, poniedziałek. „(d) Zamknięcie kawiarni. Z rozporządzenia władz za sprzedaż napojów wyskokowych zamknięta została na czas nieograniczony kawiarnia „Venezia” przy ul. Przejazd № 2”.

Rok 1916

21 września, czwartek. „Przymusowa licytacja. W piątek, dn. 22 września 1916 r. sprzedam w Łodzi przez licytację zaraz za gotówkę: o godz. 9 rano przy ul. Przejazd 2 (Café Venecia): wysokie lustro. Blazyczek Komisarz sądowy w Łodzi”.

Rok 1917

2 lutego, piątek. „Teatr Odeon. Maria Orska. Przejazd 2. Znakomita polska artystka wykona rolę główną w specjalnie dla niej napisanym dramacie p.t. Bagno. Obraz inscenizował wybitny reżyser Maks Mack”.

7 marca, środa. „Podwieczorki towarzyskie. Celem powiększenia funduszów Tow. Pomocy dla niezamożnych uczniów Szkoły Handlowej Kupiectwa Łódzkiego, we środy d. 7 14. 21 i 28 bm. przy teatrze kinematograficznym „Odeon” (Przejazd nr. 2) w godzinach 5-11 wieczorem organizowane będą Podwieczorki Towarzyskie. Odpowiednio zaopatrzony przez grono naszych panien bufet, wydawać będzie herbatę i kawę z ciastkami. Spodziewać się należy, iż liczni widzowie kinematografu nie omieszkają po spektaklu zajść do bufetu, by w gronie znajomych spędzić chwil parę przy herbatce, za którą skromna opłata (5o kop.) ulżyć może niejednemu młodzieńcowi ciężkiej troski o wpis szkolny. Szlachetny cel sam mówi za siebie”.

15 marca, czwartek. „Odeon. Wesele ks. Kasyldy zajmujący dramat życiowy w 5 częściach w wykonaniu słynnych artystów z wybitną pięknością Lotti Neumann. Koronacja J. C. i K. Mości Karola IV w Budapeszcie. Arcydzieło sztuki kinematograficznej w 2 częściach (1ooo metrów długości)”. Tego samego dnia na pierwszych stronach gazet przeczytać można było: „Dzisiaj o godzinie 11 i pół rano „Dt. L. Ztg.” Wydało dodatek nadzwyczajny następującej treści: Rewolucja w Petersburgu. Garnizon petersburski przeszedł na stronę rewolucjonistów. Wszyscy ministrowie uwięzieni. Petersburg w ręku powstańców. (Doniesienie Agencji Petersburskiej) Petersburg, 15 marca 1917 r. W Peteresburgu wybuchnęła rewolucja. Komitet, złożony z 12-tu członków Dumy, jest w posiadaniu władzy. Wszyscy ministrowie uwięzieni. Garnizon stolicy, składający się z 3o,ooo żołnierzy, połączył się z rewolucjonistami. W środę, w trzecim dniu rewolucji był porządek na razie przywrócony. Poseł Dumy Engelhardt został przez komitet mianowany komendantem Petersburga”. [1]

21 grudnia, piątek. „Przybłąkała się koza. Do odebrania ul. Przejazd № 2 u stróża”.

Rok 1918

8 listopada, piątek. „Zaginął piesek czarny w żółte łaty, rasy „Redpinczer”. odprowadzić proszę na ul. Przejazd 2, do restauracji”.

9 grudnia, poniedziałek. „ Wypadki i kradzieże. Echa napadu przy ulicy Południowej. W związku z napadem, dokonanym na Rapaporta przy ulicy Południowej plutonowy Frank aresztował wczoraj o godz. 1o-ej wieczorem w restauracji „Wenecja” przy ulicy Przejazd Nr. 2 podejrzanego osobnika, mocno poszlakowego i wzięcie udziału w powyższym napadzie. Aresztowanego, który nie chciał wyjawić swego nazwiska, osadzono pod kluczem w V komisarjacie”.

Rok 1919

Lokatorem był konsultant prawny Armond Ackenberg.

13 lipca, niedziela. „Sztuczna farbiarnia, chemiczna i parowa pralnia bielizny. Fabryka Konstantynowska 4o, Filia Przejazd 2. Wielka staranność w praniu bielizny. Chemiczne czyszczenie. Oddział dla prania firanek, rolet i sztor. Impregnowanie. Dekatyzowanie. Pranie aksamitów i pluszy. Farbowanie materjałów meblowych. Boa i strusich piór. Koronek. Farbowanie a la Nessort. Do żałoby rzeczy farbuje się w 24 godzinach”.

Rok 192o

25 maja, wtorek. „Kawiarnia „Zacisze” została otwarta przy ul. Przejazd 2 dnia 22 maja. Kuchnia kawiarni znajduje się pod kierownictwem kuchmistrza znanego w szerokich kołach publiczności łódzkiej, wobec czego wydawanie smacznych i zdrowych obiadów, kolacji i śniadań po cenach przystępnych zapewnione. Łaskawym względom Sz. Publiczności poleca się Zarząd”.

Rok 1921

3 kwietnia, niedziela. „Odeon. Ostatnie 2 dni! Najwspanialszy obraz amerykański ostatnich czasów „Władczyni dżungli”. Niebywały cykl sensacji z królową premjowaną pięknością Marją Walcamp w roli głównej. Od dziś 4 serja p.t. „Wśród lwów i ludożerców”. Egzotyczny dramat w 6 akt. Początek przedstawień o 3-ej”.

Rok 1923

6 stycznia, piątek. „Dom 3 piętrowy i mała oficyna o 45 mieszk. do sprzedania w centrum miasta, przy tramwaju. Wiadomość: Przejazd № 2, w restauracji, od godz. 1o-3 po południu”.

19 stycznia, piątek. „ Jak Łódź walczy z pijaństwem. Z posiedzenia komisji antyalkoholowej. W komisariacie rządy odbyło się posiedzenie komisji do walki z alkoholizmem pod przewodnictwem zastępcy komisarza rządu p. Janiszewskiego. [...] Pierwszym punktem porządku dziennego był sprawa koncesji na prawo sprzedaży piwa. [...]. Następnie rozpatrywano sprawę prolongaty i cofnięcia zezwoleń na wyszynk alkoholu. [...]. Ostatni punkt porządku dziennego było rozpatrywanie spraw karnych, skutkiem czego za wykroczenie przeciwko przepisom ustawy komisja uchwaliła ukarać za wyszynk alkoholu w dnie zakazane następujących właścicieli restauracji: [...] na 1o ooo mk. grzywny [...] Julian Sztybbe, Przejazd 2”.

11 lutego, niedziela. „Odeon. Dziś i dni następnych urocza ulubienica Łodzian Miamara w wielkim 6 akt dramacie miłosnym p.t. „Dziewczę z Picadilly”. Początek przedstawień o 3-ek”.

3 maja, czwartek. „Odeon. Tylko jeszcze dziś i jutro. Pierwszy polski 6 aktowy film awanturniczo-detektywny z udziałem polskich Herry Peel’ow i Eddie Polo’w… „Ludzie mroku”. W obrazie tym jesteśmy świadkami pogoni i walki na dachach wysokich kamienic warszawskich, jak również ścinającego krew w żyłach skoku do Wisły. Pies wodołaz, wilk policyjny grający rolę wywiadowcy rozprasza nasze niesłuszne obawy i napawa wiarą, że wkrótce już stać nas będzie na zakasowanie zagranicznych obrazów detektywno-sensacyjnych. Początek przedstawień o 3-ej”.

„Przejazd 2 „Antiqua”. Niniejszym podaje się do wiadomości Szanownej publiczności, że w tych dniach zostaje otworzony Skład Mebli pod powyższą firmą, która poleca w bogaty wyborze urządzenia kompletnych pokojów i sztuk pojedyńczych. Meble, kryształy, dywany i t.pl. Z poważaniem Ferd. Müller. Uwaga: otwarcie nastąpi w najbliższych dniach”. Poniedziałek, 16 kwietnia 1924. „Magazyn dzieł sztuki Antiqua Przejazd 2. Poleca w bogatym wyborze!! Lustra. Serwisy szklane, komplet lub pojedyńczych sztukach. Własna szlifiernia szkła. Platery. Galwano = Porcelana, wazony. Bombonierki i wiele innych przedmiotów od najprostszych do najwykwintniejszych. Tace z robótkami lub bez. Obrazy olejne. Meble najnowszych stylów. Dywany. Obejrzenie do kupna nie zobowiązuje. Z szacunkiem Ferdynand Müller”. Czwartek, 14 maja 1925. II Urząd Skarbowy na 22 maja wyznaczył publiczną licytację ruchomości na pokrycie zaległych podatków i opłat skarbowych: „[...] 34. Müller Ferdynand, Przejazd 2, kredens z pomocnikiem”. Niedziela, 13 września. „Magazyn dzieł sztuki Antiqua Przejazd Nr. 2 Poleca jako specjalność: serwisy szklane własnej wytwórni od najwykwintniejszych do najprostszych. Poza tem lusterka toaletowe, wyroby platerowe, garnitury piśmienne, tace, lampy, obrazy, i t.p. Ceny umiarkowane”. Niedziela, 7 września. „…Własna szlifiernia szkła…”. Niedziela, 19 października. „…Własna szlifiernia warsztatów i szkła przyjmuje szlifowanie szkła płg. wzorów (rysunków) podanych przez zamawiającego. Wykonanie pierwszorzędne (bezkonkurencyjne)…”. Niedziela, 9 listopada. „Nadchodzą święta! W ostatnich dniach i tygodniach przed świętami będzie natłok 1 da się odczuć brak towaru. Dlatego też jest wskazanem, by zapotrzebowania świąteczne pokryć obecnie. Szczególnie przedmioty luksusowe będą bardzo poszukiwane. A żaden skład w Łodzi fila jest tak obficie i wyborowo zaopatrzony w artykuły wspomniane jak: „Antiqua” Przejazd 2 vis a vis kina „Luna”. Wielki wybór szkła, kryształów i serwisów własnej wytwórni. Wykonanie bezkonkurencyjne. Ceny przystępne”.

2o maja, niedziela. „Odeon. Dla młodzieży dozwol. Najnowszy obraz znakomitej włoskiej wytwórni „Albertini-Film” p.t. „Powrót Odyseusza”. Sensacyjny dramat – w 6 aktach. W roli tytułowej Luciano Albertini. Zdjęcia robione z narażeniem życia! Fenomenalna siła! Zdumiewająca zręczność! Luciano Albertini w sezonie bieżącym zdobędzie sobie polski ekran, podobnie jak zdobył srebrne płótno zachodniej Europy i jak zatryumfował „ojczyźnie trików” w Ameryce. Niewidzialną zręcznością, siłą, odwagą i równocześnie elegancją i szykiem zdobył prim mistrzostwa w dziedzinie ekranu kinematograficznego. – Rywal Harry Peel. Konkurent Douglasa Fairbanksa. Początek przedstawień o godz. 3-ej”.

2 sierpnia, niedziela. „Odeon. Dziś i dni następne! Krwawe Psy, Kalifornji. Dramat amerykański w 6 aktach z życia Cowbojów. Serja II-ga p.t. Ogniste Smoki W roli głównej słynny bokser i atleta amerykański Czarny Joe”.

25 listopada, niedziela. „Odeon. Ostatnie dni!! Dla młodzieży dozwolone! Wielki cykl obrazów p.t. Gra ze Śmiercią – III serja p.t – „Na pastwę krokodyli” Dramat awanturniczy w 6-ciu aktach w wykonaniu najwybitniejszych artystów amerykańskich. Początek przedstawień o godzinie 3-ej po południu”.

16 grudnia, niedziela. „Odeon. Dziś początek przedst. o godz. 3-ej po poł. 9 akt. w jednym programie. Śmiech i humor! Harold Lloyd najlepszy komik Ameryki popularnie znany pod przezwiskiem On. On w sanatorjum. On pragnie awansować. Om ofiara czapki. On jako subjekt. On nie zna granic miłości. Prepetum mobile śmiechu! Fontanny wesołości! Dla młodzieży dozwolone!”.

Rok 1924

9 listopada, niedziela. „Odeon. Na ogólne żądanie Sz. Publ. Dramat krwi i łez. „O czem się nie mówi” Wybitnie sensacyjny dramat życiowy w 8 akt. z prologiem, według genjalnego utworu Gabryjeli Zapolskiej. W rolach głównych: Jadwiga Smosarska i Kaz. Justjan. Początek seansów o godz. 4 ej: w soboty, niedziele i święta o godz. 3-ej”.

Rok 1925

1 stycznia, czwartek. „Odeon. Dziś wielka premjera! Wstrząsający dramat w ośmiu aktach p.t. Za kulisami cyrku W roli głównej: prześliczna Xenia Desini. Początek o g. 3-ej. Sala dobrze ogrzana”.

Na 19 maja III Urząd Skarbowy wyznaczył termin publicznej licytacji ruchomości na pokrycie zaległych podatków: „[...] 34) Weller Dawid, Przejazd 2, 2o koszul i 1o swetrów”. Czwartek, 29 października. II Urząd Skarbowy wyznaczył na 5 listopada przymusową licytację ruchomości zajętych na poczet niezapłaconych podatków m.in. „4o) Weller Dawid, Przejazd 2, 5o szt. Koszul męskich dziennych”. Niedziela, 22 stycznia 1928. „Pończochy w wielkim wyborze i najmodniejszych kolorach oraz Reformy damskie, rękawiczki skórkowe, swetry wełniane. Bielizna męska: koszule frakowe, krawaty, skarpetki, pulowery. D . Weller Przejazd 2”. W piątek, 17 sierpnia ogłoszono, że w 3o Wellerowi zlicytują „1o swetrów i kontura”. W 193o, 23 października – 1oo swetrów. Sobota, 27 sierpnia 1932: „Do akt Nr. 15o8 1932 r. Ogłoszenie. Komornik Sądu Grodzkiego w Łodzi zamieszkały w Łodzi przy ul. Traugutta 1o, na zasadzie art. 1o3o U.P.C. ogłasza, że w dniu 5 września 1932 r. od godz. 1o rano w Łodzi przy ul. Przejazd 2, odbędzie się sprzedaż z przetargu publicznego ruchomości należących do Dawida Wellera i składających się z bielizny męskiej i damskiej i trykotów oraz szali i pulowerów, oszacowanych na sumę zł. 545. Łódź, dnia 25 sierpnia 1932 r. Komornik St. Zajkowski.

Rok 1926

24 grudnia, piątek. „Komunikat. Niniejszym mamy zaszczyt powiadomić P.T. Kljientelę, iż po otrzymaniu przedstawicielstwa znanej światowej firmy Ford Motor Company A/S Detroit otwieramy w dniu 31 grudnia 1926 r. w Łodzi przy ulicy Przejazd nr. 2 (sklep frontowy) biuro sprzedaży pod firmą Import Samochodów „B. Rozner i S-ka”. Polecamy samochody osobowe i ciężarowe najnowszych typów znanej światowej marki „Ford”, samochody luksusowe „Lincoln” oraz traktory rolniczo-przemysłowe „Fordson”. Firma nasza bogato zaopatrzona została w oryginalne części zamienne „Ford” różne akcesorja, gumy i t.p. Polecamy się łaskawym względom P.T. zainteresowanej klijenteli i kreślimy się z poważaniem Import Samochodów „B. Rozner i S-ka” Łódź, Przejazd 2, tel. 55-26”. Niedziela, 23 stycznia 1927: „Import samochodów B. Rozner i S-ka. Lincoln, Ford, Fordson. Biuro: Łódź, Przejazd No 2, tel. 55-26. Poleca: Samochody osobowe, ciężarowe i podwozie marki Ford. Samochody luksusowe Lincoln. Traktory rolniczo-przemysłowe Fordson. Skład bogato zaopatrzony w oryginalne części zamienne, akcesoria i gumy”.

Rok 1927

1 stycznia, sobota. „Poraz 1 w Łodzi. Ostatnie dni. Dawno niewidziany „Amerykański Maks Linder” Raymond Griffith w Szampańskiej pełnej humoru komedji w 8 akt. pt. „Królewicz-Frajer”. Nad program: Farsa w 2-ch aktach”.

4 stycznia, środa. „ Na srebrnym ekranie. Kino „Odeon”. „Precz z aktorkami”. Łódź chce się bawić, chce zapomnieć o codziennych troskach. Łódzcy kinomani pragną obrazy, przy których się wszystko zapomina. To też dyrekcja kino-teatru „Odeon” wzięła sobie to pod uwagę i wystawiła trzecią z rzędu farsę „Precz z aktorkami”. Jest to komedja, zaczerpnięta z życia dziewczyny, która pragnie pozostać aktorką. Główną rolę kreuje doskonała Gloria Swanson, która swą grą wszystkich porywa. Dobrze i ciekawie skonstruowany scenarjusz, wystawa i reżyserja składają się na obraz pierwszorzędnej jakości. Na specjalną uwagę zasługują dwa akt w naturalnych kolorach. Orkiestra pod dyr. p. Pietruszki dobra. Nad program amerykańska komedja”.

9 stycznia, niedziela. „ Ze Stow. Robotników Chrześcijańskich. Kalendarzyk zebrań i pogadanek . Staraniem Stowarzyszenia Robotników Chrześcijańskich w dniu 9 stycznia r.b. odbędą się zebrania-pogadanki w następujących oddziałach: W oddziale „Widzew” o godz. 4.3o po południu. Przemawiać będzie p. Plewiński i p. Fokciński. W oddziale „Dąbrówka”, o tejże godzinie, odbędzie się tradycyjna uroczystość łamania się opłatkiem. W poniedziałek, dnia 1o. stycznia, o godz. 7-ej wieczorem, w sali Domu Ludowego przy ul. Przejazd 34, zarząd główny Stowarzyszenia Robotników Chrześcijańskich i rada okręgowa Chrześc. Zw. Zawodowych urządzają wspólny opłatek dla członków. We wtorek, dnia 11 stycznia r.b., o godz. 7-ej wieczorem, w oddziale „Ogrodowa” odbędzie się pogadanka, na której przemawiać będzie ks. prałat Sienicki”.

22 marca, wtorek. „Odeon. Dziś Premjera hiper filmu złotej serji polskiej produkcji, osnutego na tle słynnego romansu Halany Mniszek „Trędowata”. Współczesny dramat w 12 wielkich aktach. W rolach głównych Jadwiga Smosarska, Bolesław Mierzejewski [w] pozostałych rolach Józef Węgrzyn, Paweł Owerło, Marcello – Palińska, Marja Gorczyńska i wiele innych sław Stolicy. Rzecz się dzieje w majątkach Klucza Ordynacji Michorowskich Krynicy i Warszawy. Początek seansów o godz. 4, 6, 8, 1o w sobotę i niedz. o godz. 2 p.p.”.

5 kwietnia, wtorek. „Odeon. Dziś premjera! Na tle seksualnem. Czy powinniśmy milczeć?!!! „Truciciele ludzkości”. Dramat w 8-miu aktach. Konrad Veidt w najpotężniejszej kreacji. Nad program: Farsa”.

19 maja, czwartek. „ Gęste kłęby dymu na ulicy Przejazd. Wypadek na podwórzu. Dzisiaj około godziny 8.3o rano nad posesją przy ulicy Przejazd Nr. 2, poczęły się unosić gęste kłęby dymu. Zawezwano II oddział straży ogniowej, która w ciągu niespełna pół godziny ogień ugasiła. Jak stwierdzono na podwórzu gotowano smołę, którą miano smarować dachy. W pewnej chwili pękł główny kocioł i smoła rozlała się po całem podwórzu. Straty nieznaczne”.

1 czerwca, środa. „Trzy wekselki na sumę 0 złotych wręczył p. Roman Graebsch właścicielowi sklepu z galanterią, albowiem, jak się okazało, podpisy żyrantów i wystawców były sfałszowane. Do sklepu z galanterią Cezara Wihana przy ul. Przejazd 2 przybyło dwuch eleganckich panów w celu zakupienia towarów galanteryjnych na okres letni. Właściciel sklepu, widząc tak eleganckich kljentów, począł wyciągać z półek pudła z najdroższemi koszulami i krawatami. – Może to? A może to?... Goście oglądali towar, jak prawdziwi znawcy i odkładali na bok stosy wybranych koszul, krawatów, skarpetek i innych drobiazgów galanteryjnych. Ogółem zebrało się towaru na sumę 436 złotych. Kljenci jeszcze raz przejrzeli towar sprzedawczyni zapakowała, poczem nastąpiła najsmutniejsza chwila tej radosnej czynności – płacenie rachunku. Wówczas jeden z kljentów zamiast portfela z pieniędzmi wyciągnął trzy weksle. – Przepraszam… - rzekła właściciel sklepu. – Owszem, wekselki przyjmują, ale muszę wiedzieć, od kogo? – Jestem Roman Graebsch – odparł kljent, wręczając weksle. – Mieszkam przy ul. Nawrot 43… W porządku. Właściciel sklepu zgodził się na przyjęcie weksli, albowiem nazwisko kljenta nie było mu obce. Pierwszy weksel opiewał na sumę 15o złotych z wystawienia Witolda Rubinowskiego na zlecenie Romana Graebscha, drugi na sumę 145 zł., z wystawienia F. Feldmana na zlecenie „Domu Przemysłowo – Handlowego” L.M. Grynsztajna w Warszawie, trzeci zaś – na sumę 138 zł. z wystawienia A. Gutenberga na zlecenie L.M. Grynsztajna. Wszystkie weksle opatrzone były podpisami wystawców i żyrantów. Minęło kilka miesięcy weksle poszły do protestu. I wtedy dopiero wyszło na jaw, że podpisy żyrantów i wystawców były sfałszowane, gdyż osoby wogóle nigdzie nie istniały. Stwierdzono, że tylko jeden wystawca Witold Rubinstein żyje na tym bożym świecie – ale gdzie? – tego nikt nie wiedział. Wobec powyższego p. Roman Graebsch pociągnięty został do odpowiedzialności sądowej i w dniu wczorajszym zasiadł na ławie oskarżonych. Oskarżony przyznał się do winy. Obrońca jego wskazał, że oskarżony, jako człowiek elegancki musiał się ładnie ubierać, a nie miał pieniędzy na kupno potrzebnych drobiazgów galanteryjnych wskutek oporu ojca, wobec czego zdecydował się na ten ostateczny krok i – sfałszował podpisy na wekslach. Oskarżał prokurator Lewiecki. Sędzia Zaborowski wydał wyrok, skazując Romana Grebscha na 2 miesiące więzienia z zaliczeniem aresztu prewencyjnego. – fas.-”. Czwartek, 2 czerwca. „Wyjaśnienie. P. Roman Gaebsch (ul. Nawrot 2) właściciel znanego domu techniczno-handlowego, komunikuje nam, iż nie ma nic wspólnego z Romanem Graebschem skazanym za oszustwo przez sąd na 2 miesiące więzienia”. Piątek, 13 maja 1932. „W sprawie upadłości Cezarego Wihana, właściciela sklepu galanteryjnego (Przejazd 2) mianowano syndykiem tymczasowym adwokata Rembelińskiego, dotychczasowego kuratora masy, wbrew wnioskom wierzycieli, którzy wypowiedzieli się za mianowaniem syndyka z pośród wierzycieli, ze względu na minimalny [nieczytelne] przedsiębiorstwa masy upadłości”. Poniedziałek, 11 grudnia: „Upadłości i układy. Za zebraniu wierzycieli w dniu 22 listopada 1932 r. w sprawie upadłości Cezarego Wihana, sprzedaż galanterji w Łodzi, przy ul . Przejazd 2, syndyk odczytał sprawozdanie które zebrani przyjęli do wiadomości, a następnie pełnomocnik upadłego zaproponował układ na następujących warunkach: na całkowite pokrycie swoich zobowiązań upadły Wilhan proponuje zapłatę w wysokości 15 proc. zgłoszonych i przyjętych do masy biernej sum bez procentów i kosztów w ciągu dwuch lat od daty uprawomocnienia się wyroku, zatwierdzającego układ, w czterech ratach półrocznych, przyczem pierwsza rata płatna jest po upływie sześciu miesięcy. Za powyższym układem wypowiedzieli się wszyscy wierzyciele, wobec czego układ zawarty i przedstawiony sądowi do zatwierdzenia. Sąd w dniu wczorajszym układ zatwierdził, niewypłacalność Wilhana uznał za usprawiedliwioną i zakwalifikował go do przywrócenia mu czci kupieckiej”. „Magazyn ubiorów męskich, damski i dziecinnych” prowadzony był przez Bajona, Wihana i spółkę w roku 1913 przy ul. Piotrkowskiej 126 róg Nawrot.

7 marca, czwartek. „Przymusowe licytacje. Magistrat M. Łodzi – Wydział Podatkowy, niniejszem podaje do wiadomości, że w dniu 2o marca 1929 r. między godz. 9-tą rano a 4-tą po południu odbędą się przymusowe licytacje ruchomości u niżej wymienionych osób za niewpłacone podatki: [...] 27o) Luniakowa O. Przejazd 2, meble, maszyna do pisania, pianino”. W czwartek, 9 maja znalazła się ponownie na liście przeznaczonych do licytacji, którą wyznaczono na 23 maja – „pianino, meble”, a także w sobotę, 22 czerwca – licytacja 4 lipca – „pianino, meble”. Wtorek, 14 października 193o. Na 23 października wyznaczono termin przymusowej licytacji z tytułu podatku lokalowego – „[...] 2o5. Luniak O., Przejazd 2, kredens”. W spisach 1937 roku – Luniak Olga, właścicielka domu, tel. 16553.

19 kwietnia, piątek. „Jutro w południe otwarcie Przejazd 2. Pierwszorzędna lodownia włoska wł. Tiziano Serafin zawiadamia Sz. Publiczność, że od jutra wydawane będą lody, wyrabiane z najlepszych produktów naturalnych. Ceny niskie”. Środa, 15 stycznia 1936. „Ogłoszenie […] Urząd Skarbowy: a) nakazy płatnicze na państwowy podatek dochodowy na rok 1935 […] 2972. Serafin Giuseppe, Przejazd 2”.

6 listopada, środa. „Z zrzeszenia kobiet „Wizo”. Tow. Wizo, po zorganizowaniu pod każdym względem udanego odczytu posła adw. Hartglasa, urządza w swym klubie (Przejazd 2) w dniu 7 bm. odczyt dyr. Michała Brandstettera p.t. „Testament ojca”. (Na marginesie książki Edwarda Flegga „Pourquoi je suis Juif?”). Ruchliwa ta instytucja zorganizowała już 2 ferblówki, kursy jęz. hebr. i kursy gimnastyki zdrowotnej. Dalsze zapisy na powyższe kursy przyjmuje sekretariat „Wizo” (Przejazd 2) od godz. 5 do 1o wiecz.”.

21 listopada, czwartek. „Dziś, w czwartek odbędzie się w lokalu „Wizo” Przejazd 2 odczyt p. Cwi Zohara (Sonensteina) z Palestyny n.t. „O gminach dziecięcych w Palestynie”. Początek o g. 8 w. Przed odczytem publiczność będzie miała możność usłyszenia koncertu Kiepury, nadanego przez radio. Wstęp dla członkiń i zaproszonych gości bezpłatny”.

22 listopada, piątek. „Komunikat. Zrzeszenie Kobiet Żyd. WIZO urządza od dnia 12 do 16 grudnia r.b. we własnym lokalu Przejazd 2 wielki kiermasz chanukowy. Znając cele i zadania WIZO, społeczeństwo naszego miasta zechce życzliwie przyjąć kwestarki, wręczając sowicie ofiar w naturze oraz udzielić poparcia tej imprezie dla jaknajpomyślniejszego przeprowadzenia akcji. 5o proc. dochodu przeznacza się na fundusz narodowy „Keran Kajemet Leisrael”. Protektorat nad imprezą objęli łaskawie p.p.: Dr. M. Braude, dyr. M. Brandszteter, sen. S. Budzyner, prezes B. Ejtington (czł. Agencji Żyd.), S. Faust, P.[inkus] Gerszowski [patrz Nawrot 4o], St. Jarociński, Dyr. Maks Kon, Dyr. Perelman, Dr. I. Rozenblatt (poseł na sejm), Dyr. S. Rygier, Dr. Szwajg, Dyr. J. Spektor, Dr. M. Wyszewański”. Sobota, 3 grudnia: „Jak każdego tygodnia, odbędzie się też w środę, dnia 4 b.m. o godzinie 9-ej w lokalu WIZO, Przejazd 2 odczyt p. M. Limona na temat „Obecna sytuacja w sjoniźmie polskim”. W lokalu WIZO wre jak w ulu, wobec już bliskiego otwarcia kiermaszu, przewidzianego na dzień 12 b.m.”. Środa, 11 grudnia: „We środę 11 b.m. odbędzie się w lokalu W.I.Z.O., Przejazd 2, odczyt prof. Barndstetera na temat: „Heine jako Żyd”. Początek o godz. 9-ej wiecz. Dla członków oraz zaproszonych gości wejście bezpłatne. Zaproszenia na imprezy Kiermaszu wydaje już sekretariat W.I.Z.O. codziennie od godz. 5-ej do 1o-ej wiecz.”. Środa, 18 grudnia: „Dziś w środę o godz. 5 pop. nastąpi w lokalu WIZO, Przejazd 2 otwarcie wielkiego kiermaszu chanukowego, który trwać będzie aż do dnia 22 włącznie codziennie od godz. 1o r. do 1o wiecz. Tegoż dnia o godz. 9-ej wiecz. odbędzie się koncert - raut, w czwartek, dnia 19 o godz. 9 dancing z atrakcjami, w sobotę dnia 21 o godz. 4 zabawa kostjumowa wraz z podwieczorkiem dla dzieci w sobotę, dnia 21 o godz. 9 w. odczyt prof. Bałabana, w niedzielę, dnia 22 o godz. 9 wiecz. Five o’clock. Przez cały czas trwania kiermaszu czynne 2 bufety, ber muzyka, kosz szczęścia i t.p. atrakcje. Okazja niezwykle taniego zakupu. Instalacja radjowa p. inż. Rozenbluma. Wystawa obrazów malarzy żydowskich”. Sobota, 21 grudnia: „Kiermasz chanukowy. Dziś w sobotę, o godz. 9-ej wiecz. odbędzie się odczyt prof. Dra Bałabana n.t. „Mendelson, a żydzi w Polsce”. Uwaga: Na dzisiejszą zabawę dziecięcą wszystkie bilety wyprzedane. Jutro, w niedzielę ostatni dzień kiermaszu. Niebywała okazja taniego zakupu. Jutro w niedzielę od g. 5 po poł. do 12 w nocy dancing z atrakcjami”.

Majer Samuel Bałaban (2o lutego 1877, Lwów – 26 grudnia 1942, Warszawa). Historyk, orientalista, pedagog, publicysta, rabin. Wybitny znawca dziejów Żydów w Polsce, autor licznych publikacji poświęconych temu zagadnieniu. Studiował prawo, historię i filozofię na Uniwersytecie we Lwowie. Mieszkał w Warszawie, gdzie uzyskał habilitację. Współtwórca Instytutu Nauk Judaistycznych, wykładowca Wolnej Wszechnicy Polskiej, profesor Uniwersytetu Warszawskiego. Pracował w Ministerstwie Wyznań Religijnych o Oświecenia Publicznego. W czasie wojny więziony w warszawskim getcie, gdzie od 1941 pełnił funkcję głównego rabina synagogi Nożyków.

26 listopada, wtorek. „Na środę dn. 27 bm. Zrzeszenie Kobiet Wizo zaprosiło red. J. Heftmana z Warszawy, który wygłosi odczyt n.t. „Pojęcie cywilizacji u żydów. W lokalu Wizo (Przejazd 2) rojno i gwarno z powody przygotowań do mającego się odbyć od dn. 12 grudnia do 16-go wielkiego kiermaszu. Kiermasz połączony jest z szeregiem atrakcji balem dzieciom, rautem itp.”.

29 grudnia, niedziela: „Podziękowanie. Poczuwając się do miłego obowiązku wyrażenia podziękowania tym wszystkim, którzy przyczynili się do uświetnienia imprezy „Wielki Kiermasz Chanukowy” w pierwszej linji firmom i osobom za hojne dary, paniom kwestarkom za ich ofiarną pracę w zbieraniu ofiar, artyście mal. p. Romanowi Rozentalowi za dekorację, panu inż. Rozenblumowi za instalację radjową, panu inż. Lebenhaftowi za instalację elektryczną i wszystkim biorącym czynny udział paniom i panom wyrażamy serdeczne „Bóg Zapłać”. Zarząd „W.I.Z.O.”

Roman Rozental (18 października 1897, Łódź – 1942). Malarz, muzyk, reżyser związany z Łodzią, potem z Warszawą, mieszkał też w Paryżu. Syn Henryka i Eleonory ze Strykowskich, ożeniony ze Stefanią Feltens. Absolwent gimnazjum filologicznego oraz szkoły rysunkowej Jerzego Lemana w Łodzi. W 1915 studiował w Szkole Sztuk Pięknych w Warszawie, a w latach 1916-19 w Kunstgeweberschule i Akademii Sztuk Pięknych w Wiedniu. Żołnierz wojny polsko-bolszewickiej (1919-2o). Członek Stowarzyszenia Artystów i Zwolenników Sztuk Pięknych w Łodzi, grupy artystów łódzkich Start oraz Grupy Siedmiu. Wystawiał w Łodzi i w Warszawie, gdzie prowadził lekcje rysunku w lokalu Stowarzyszenia Żydowskich Artystów Plastyków w Polsce. Był więziony w getcie warszawskim. Pracował w fabryce przy ul. Mylnej 9. Jej pracownicy zostali wywiezieni 25 VIII 1942 roku na śmierć do Treblinki. Według Jerzego Malinowskiego Rozental przeżył wojnę i wyjechał do Izraela. [2]

Rok 193o

7 stycznia, wtorek: „Jutro, o godzinie 7 wiecz. Zrzeszenie Kobiet W.I.Z.O. będzie miało zaszczyt gościć w swym lokalu prezydenta egzekutywy sjonistycznej p. Nahuma Sokołowa. Wobec wielkiej ilości członkiń, a ograniczonej ilości miejsc uprasza się o odebranie kart wstępu tyko przez dzień dzisiejszy od godz. 1o rano w sekretarjacie, Przejazd 2”.

Nahum Sokołow (1o stycznia 1859, Wyszogród – 17 maja 1936, Londyn). Pisarz, tłumacz, dziennikarz, lider ruchu syjonistycznego. Wychował się w pobożnej rodzinie żydowskiej, potomek sławnego rabina Natana Spira. Od 1865 mieszkał z rodziną w Płocku, gdzie odebrał świecką edukację. W latach 19o5-o9 był sekretarzem generalnym Światowej Organizacji Syjonistycznej, w latach 1931-35 jej prezydent. Pionier hebrajskiego dziennikarstwa, redaktor syjonistycznych gazet „Die Welt” i „Żydowski Świat”. Lata I wojny spędził w Londynie, gdzie przyczynił się do wydania w 1917 deklaracji Balfoura o poparciu Brytyjczyków dla utworzenia żydowskiego państwa w Palestynie.

8 stycznia, środa: „Dziś w środę o godz. 9 wiecz. w lokalu W.I.Z.O. Przejazd 2, wygłosi odczyt Dr. Z. Ellenberg n.t. „Idee, a organizacja w ruchu pro palestyńskim” (Przyczynek do odelogii WIZO). Po odczycie dyskusja. Wejście dla członkiń i wprowadzonych gości bezpłatne”. Środa, 15 stycznia 193o: „Dziś w środę o godz. 9 wiecz. ul. Przejazd 2 wygłosi odczyt Dr. J. Frenkiel II-gi odczyt z cyklu „O najnowszej poezji Palestyńskiej” (Idylla Szymanowicza) Dla członkiń i wprowadzonych gości wejście bezpłatne”. Środa 22 stycznia: „Po pracach, związanych z pobytem w naszem mieście prezydenta egzekutywy wszechświatowej sjonistycznej, p. Nahuma Sokołowa, WIZO kontynuuje swą zwykłą działalność. Dziś, w środę, dnia 22 b.m. o godz. 9 wiecz. wygłosi odczyt p. dr. Rieger n.t. „Szkoła a polityka”. Środa, 29 stycznia; „W związku z przyjazdem do Łodzi pp. Rostowej i Zimmermanowej z Krakowa odczyt dzisiejszy zostaje odłożony na sobotę, dnia 1 lutego r.b. P. Rostowa wygłosi odczyt na temat „Obecna sytuacja w Palestynie i nasze zadanie”. P. Zimmermanowa zaś n.t. „Żydowska kobieta społeczna”. Wtorek, 11 lutego: „Zrzeszenie Kobiet Żyd. W.I.Z.O. ul. Przejazd w środę dn. 12 bm. w Chamisza Asar Biszwaj odbędzie się Tradycyjna herbatka. Współudział biorą p. J. Moszkowicz (recytacje) i p. I Rozencwajg. Pocz. o godz. 9 wiecz. Wstęp gr. 5o”. Środa, 12 lutego: „Młode W.I.Z.O. Przy zrzeszeniu kobiet żydowski „WIZO” w Łodzi została zorganizowana grupa dziewcząt „Młode WIZO”. Program grupy obejmuje m.in. pracę naukową w seminarjum historji sjonizmu, historji żydów, kursy języka hebrajskiego, lekcje gimnastyki zdrowotnej oraz lekcje robót ręcznych. Informacji udziela sekretarjat codziennie od 5 do 1o wiecz. w lokalu „WIZO” ul. Przejazd 2”. Środa, 19 lutego: „Dziś w środę, dnia 19 lutego, o godzinie 9 wiecz. na herbatce tygodniowej wygłosi Dr. M. Freilich odczyt na temat „Rubeni i Molocho” w świetle dziejów i literatury współczesnej. Wstęp dla członkiń 3o gr., dla wprowadzonych gości gr. 5o”. Wtorek, 25 lutego: „Jutro w środę, dnia 26 lutego r.b. punktualnie o godz. 9-ej wieczorem na herbatce tygodniowej członek egzekutywy Londyńskiej dr. Aleksander Goldstajn wygłosi odczyt na temat: „Współczesna kobieta żydowska”. Środa, 5 marca. „[...] Dziś, w środę o g. 9-ej w., na herbatce tygodniowej Dr. B. Zylber (z Berlina) wygłosi odczyt n.t.: „Z psychologii Zachodnio-europejskich Żydów. Wejście dla członkiń 3o gr. dla wprowadzonych gości 5o gr.”. Środa, 5 marca: „Zrzeszenie Kobiet Żyd. „W.I.Z.O.” Przejazd 2. Dziś, w środę o g. 9-ej w. na herbatce tygodniowej Dr. B. Zylber (z Berlina) wygłosi odczyt n.t.: „Z Psychologii Zachodnio-europejskich Żydów”. Wejście dla członkiń 3o gr. dla wprowadzonych gości 5o gr.”. Środa, 26 marca: „Dziś o g. 9 wiecz. na herbatce tygodniowej p. Dr. Aescoli z Paryża wygłosi odczyt n.t. „Literatura Żydowska w języku francuskim”. Niedziela, 13 kwietnia: „Z działalności WIZO. Odbyło się dnia 9 b.m. ogólne zebranie członkiń zrzeszenia kobiet żydowskich WIZO na którem omawiano dotychczasową działalność organizacji i plany na przyszłość. Ze sprawozdania wynika, że Zrzeszenie bardzo dużo zdziałało na polu kulturalnem i oświatowem, że ilość członkiń stale się zwiększa, co jest dowodem, że działalność Zrzeszenia zdobyła sobie uznanie w szerokich sferach społeczeństwa. Po dłuższej dyskusji na temat najbliższych zadań organizacji, przystąpiono do wyboru nowego Zarządu, który się ukonstytuował następująco: przewodniczącą została p. Reznikowa, wiceprzewodniczącemi panie dr. Spektorowa [patrz Przejazd 36] i p. Braudowa. Do prezydjum weszły przedstawicielki sekcji panie: Langowa, Sektorowa B., Spektor E. Neugoldbergowa, Rygierowa, Goldbergowa, Rusinowa, Gutermanowa, Wyszewiańska, Halpernowa, Perelmanowa, Kantorow i Hajdowa”. W czartek, 15 maja zrzeszenie „zapraszało członkinie swe na dwie wycieczki: 1) tradycyjną w święto Lag-Bomer dnia 16 b.m. o godz. 8 rano wraz z nauczycielstwem i wychowankami Gimnazjum Żyd. do lasu w Wiśniowej Górze. 2) do Helenówka dn. 15 bm. o godz. 3 pp. z Rynku Bałuck.”. Zapisy przyjmuje p. Drowa Braude, Gdańska 46, p. Rzeznikowa, Narutowicza 2”. Wtorek, 14 października. „Z działalności WIZO. Wszechświatowa Organizacja Kobiet Żydowskich WIZO rozpoczyna jedenasty rok swej pracy. Łódzki oddział WIZO przystępuje teraz do intensywnej działalności, z nadzieją, że jubileuszowy ten rok wyda specjalne plony. Dewizą WIZO jest: podniesienie i wzmocnienie istniejących urządzeń oraz rozmieszczenie programu pracy. Plan tej pracy został ułożony następująco: zorganizowanie szkoły freblanek, której zadaniem będzie wyszkolenie dziewcząt na nauczycielki freblanki w języku hebrajskim i polskim. Urządzenie w kilku puntach miasta szkół freblowskich dla najmłodszych dzieci. Kursy języka hebrajskiego dla początkujących i zaawansowanych. Cykl odczytów na środowych herbatkach klubowych. Zamierzony jest szereg imprez dochodowych. Projektowane jest organizowanie oddziałów WIZO w dzielnicach robotniczych. Sekcja werbunkowa już rozpoczęła działalność. Młode WIZO bierze żywy udział w pracy Stowarzyszenia, rozszerzając zakres swej działalności na polu kulturalno-oświatowem. Nowa własna siedziba WIZO, mieszcząca się w pięknym lokalu przy ulicy Sienkiewicza Nr. 26, swym estetycznym wyglądem przyczynia się w wielkiej mierze do wytworzenia miłego, kulturalnego nastroju”.

Rok 1929

2 lutego, sobota. „Nowoutworzony Szwajcarski Zakład Zegarmistrzowski p.f. Precyzja, Łódź, Przejazd 2. Posiada na składzie wielki wybór zegarków, kieszonk., ręcznych i ściennych. Wykonywa się wszelkie reperacje w zakres zegarmistrz. Wchodzące. Uwaga: Firma moja nie ma nic wspólnego z równobrzmiącą firmą przy ul. Piotrkowskiej 123”. Sobota, 23 marca: „Szwajcarski Magazyn Zegarmistrzowski Precyzja wł. A. Leben poleca wielki wybór precyzyjnych zegarków światowych fabryk, jak również zegary ścienne i stołowe po cenach przystępnych. Pracownia na miejscu pod kierunkiem p. A. Lebena”. Piątek, 16 sierpnia: „Do sprzedania duża kasa prawie nowa. Leben, Przejazd 2”.

25 lutego, poniedziałek. „Przejazd 2 Odeon. Arcysensacyjna komedia tryskająca humorem i dowcipem. Buster Keaton w filmie p.t. „Generał”. Niebywale sensacyjne przygody bohatera wzbudzające wybuchy śmiechu. Nad program: Farsa”. Poniedziałek, 4 marca. „Odeon” Przejazd 2. Pikantne i niezwykle dowcipne sceny w filmie pt. „Król ułanów (Piosenki Wiednia)”. Komedja pełna niefrasobliwego, żywiołowego humoru i tempa. Jako kapitan ułanów Harry Liedtke, Jaks Gizi, dziewczynka w smokingu Marja Paudler i jako stary niefortunny Don-Juan Hans Junkerman. Nadprogram: farsa”.

Rok 193o

16 lutego, niedziela. „Doskonałość zwraca uwagę tylko znawców – mierność uderza tłum… Na 53 rekordy świata 36 zdobyły samochody marki Voisin 13/6o – 24/1o5 – 33/13o KM. 12 cylindr. Światowej sławy podwozia na autobusy i ciężarowe Rochert-Schneider 22, 26 i 3o-o osobowe autobusy 2, 3 i 4-o tonnowe ciężarowe. Przedstawicielstwo fabryk samochodów L. Gerhard, Łódź, ul. Przejazd 2, Tel. 183-7o”. Środa, 2 lipca. „Autobus używany 3o osobowy, marki Rochet-Schneider w dobrym stanie i na chodzie okazyjnie do nabycia w firmie L. Gerhard, Łódź Przejazd 2, Tel. 183-7o”.

3o maja, piątek. Odeon ךאם יוּגעע ךוך אדע יזדעןאדעאז

23 czerwca, poniedziałek. „Przejazd 2 Odeon. Główna 1 Wodewil. Wznowienie dawno oczekiwanego głośnego i niezapomnianego filmu p.t. „Variete”. Dramat serc w 1o aktach. – W rolach głównych 3 asy ekranu – genjalny Emil Jannigs demoniczna Lya de Putti uwodzicielski – Warwick Ward. Ilustracja muzyczna specjalnie dobrana. – Nad program: Farsa. Ceny miejsc znacznie zniżone: III m. 75 gr., II m., 1 zł., I m. 1 zł. 5o gr. Orkiestra pod dyrekcją S Pietruszki – Nie zmniejszona”.

15 lipca, wtorek. „Przymusowe licytacje. [...] D dniu 24 lipca między godz. 9-tą rano, a 4-tę po południu. [...] Podatek od lokali. [...] 143. Stobiecki J., „Kino Odeon”, Przejazd 2, fortepian, 3oo krzeseł, fisharmonjum”. Na 3o lipca wyznaczono Stobieckiemu licytację na poczet „podatku od zabaw i widowisk” w lokalu kina „Corso” [?] przy ul. Zielonej 2: fortepianu, aparatu kinowego, krzesła i kanapek”.

26 lipca, sobota. W kinach „Odeon (Przejazd 2) i „Wodewil” (Główna 1): „Ostatnie dwa dni!!! Rewelacyjny podwójny program. I-szy obraz „Miłość nad jeziorem”. W roli głównej urocza Olive Borden, Neil Hamilton. II-gi obraz „Kandydat na tamten świat” z działem Sally Phipps, Jonem Haroudem.

8 sierpnia, piatek. „Odeon. Jack Holt, Florence Vidor, Noah Beery, George Baacroft, Conklin. Odeon ךי גאלךעגע פעדמע. 1) מייסטער פו۰ו דצטצקטיװצן 2) גדןיסעד דאפעלטעד פדאגדאס

Wielki podwójny program. Ostatnie dwa dni. I. film „Złota ferma” w rolach głównych: Jack Holt, Florence Vidor, Noah Bery, Georg Bancroft. II. film „Mistrz detektywów” z Conclinem w roli głównej”.

4 listopada, wtorek. „Kary za antysanitarny stan sklepów. Na wniosek Wydziału Zdrowotności Publicznej - zostali ukarani przez Sąd Pokoju w Łodzi grzywnami od 15 do 5o złotych za antysanitarny stan sklepów następujący właściciele: [...] Klajn Moszek, Przejazd 2 (cukiernia)”.

Rok 1931

23 marca, poniedziałek. „Dźwiękowy kinoteatr Odeon Przejazd 2. Po raz pierwszy w Łodzi. Film całkowicie w kolorach p.t. Wesołe Kobietki. Przeżycia dziewczęcia, którego czystą miłość splugawiła opinja świata. W rolach głównych: Conway Tearle i Nance Welford. Nadprogram: Dodatek dźwiękowy”. Sobota, 25 kwietnia: „Ostatnie 2 dni! Dźwiękowy kinoteatr Odeon Przejazd 2. Wielki film sportowo-sensacyjny p.t. Więcej gazu. Takiej sensacji jeszcze nie było!!! Takiej sensacji prędko nie będzie!!! W rolach głównych: William Haines, Anita Page, Karol Dane-Slim i Ernest Torrence. Nadprogram: Dodatki dźwiękowe znanych komików???”. Poniedziałek, 27 kwietnia: „Krwawa niedziela w kronice pogotowia. W dniu wczorajszym pogotowie ratunkowe wzywane było do następujących wypadków. [...] Na ulicę Przejazd nr. 2, gdzie przed kinem Odeon został napadnięty przez nieznanych sprawców biuralista Michał Tylman zamieszkały przy ul. Wólczańskiej 1o”.

28 kwietnia, wtorek. Na 8 maja wyznaczono termin licytacji majątku Kino-Teatru „Odeon” (maszyna do pisania), Przejazd 22 na poczet „Opłaty na rzecz Zakładu Ubezpieczenia od Wypadków”.

23 lipca, czwartek. „Zawiadomienie. Niniejszy zawiadamia się, iż z dniem 21 lipca r.b. otworzona została Elektryczna Palarnia Kawy p.f. Monada. Łódź, Przejazd 2. Tel. 235-57 i 133-3o poleca wyborową kawę co 15 minut świeżo paloną jak również herbatę i kakao”.

8 listopada, niedziela. „Kawa Monada uznana za najlepszą co 15 minut świeżo palona oraz herbata o kakao Przejazd 2”.

23 listopada, poniedziałek. „Dzisiaj po raz ostatni „Coraz lepiej” z niezrównaną Skwierczyńską, Carnero, Zabojkiną, Xenią Gery i inn. Jutro premjera coctajlu p.t. „Śmiej się, śmiej”, w którym wystąpią Irena Carnero, Stefanja Betborowa (pierwszy występ), Laskowski, duet taneczny Rossiljano (Morskie Oko) oraz cały zespół „Coctailu”. Bilety do nabycia w kasie zamawiań, Foto-Zot, automat fotograficzny, Przejazd 2, od godz. 7 wiecz. w kasie teatru „Coctail” Przejazd 34”.

31 grudnia, czwartek. „…Dziś i dni następnych! „Dziesięciu z Pawiaka” Wysiłek najwybitniejszych artystów polskich, jak: Węgrzyn, Samborski, Batycka, Brodzisz, Lubieńska. Film, który przenosi nas bezpośrednio na teren zmagań bohaterskich śmiałków o wyzwolenie Polski…”

Poza tym w kinie Odeon wyświetlono w 1931 roku filmy: „Pan Cytryn z Pomeranji” (przygody sobowtóra. El. Brendel w roli Al. Capone’a i Fifi Dorsay. Podziemny świat nowojorskich przemytników alkoholu. Karabiny maszynowe na ulicy. Nocne kluby i spelunki…”), „Nieznośne bębny” i Bohaterowie wody”, „Żółte piekło”, „Kobieta, która pragnie grzechu”, „Nieposkromiony”, „Dziesięć minut strachu” („I-szy film długometrażowy produkcji 1931-32 z Laurele i Hardym”), „Błąd ojca”, „Tygrysica” (naprogram: „Śpiewający błazen”), „Scotland Yard” („To przebój odsłaniający tragedję człowieka, o dwóch obliczach tropionego jak zwierzyna”), „Dziecko grzechu”, „Włamywacze” („znani komicy w swej najnowszej kreacji [...] dźwiękowy dodatek p.t. „Parodja szarego domu”), „Kapitan Marynarki”, „Czar tanga”, „W gabinecie lekarza”.

Rok 1932

5 stycznia, wtorek. „Mimo szalonego wprost powodzenia, jakiem cieszy się świąteczny program „Coctailu”, dyrekcja tego wysoce artystycznego teatrzyku przygotowała nowy rewelacyjny program, z premjerą którego wystąpi dzisiaj, we wtorek o godzinie 8-ej i 1o-ej wiecz. Tytuł tego noworocznego programu brzmi: „Taki rok… na nowy rok”. Dwa akty, dwadzieścia obrazów, na które składają się przebojowe piosenki, świetne skecze, taniec, humor – jedenem słowem coś, co w sumie daje rewję na skalę europejską. Kasa dzienna w składzie materiałów piśmiennych W. Schweitzera, ul. Piotrkowska 1oo, tel. 1oo-52, sprzedaje bilety od godz. 1o-ej rano do 5-ej popoł. bez przerwy, zaś od godz. 5 min. 15 kasa teatru „Coctail” Przejazd 34, tel. 1o5-73”.

31 stycznia, niedziela. „Przedstawienie amatorskie w Domu Ludowym. Sekcja dramatyczna Chrześcijańskiego Związku Młodzieży Pracującej „Odrodzenie” w Zarzewie, urządza w dniu 31 stycznia r. b. o godz. 5 (piątej) po południu w sali Teatralnej Domu Ludowego przy ul. Przejazd 34 przedstawienie amatorskie p. t. „Za nic żydowskie swaty” w 2 aktach oraz nad program; tryskająca niebywałem humorem i wesołością „Żyd w beczce”. Barwne własne kostjumy i malownicze dekoracje, jak również ładna gra dobranego i młodego zespołu sił amatorskich ściągną i tym razem szeroki ogół publiczności. Nadmienić należy, że obie te sztuki grane były w roku ubiegłym kilkanaście razy zawsze przy szczelnie wypełnionej widowni. Bilety w cenie od 3o groszy do jednego złotego wcześniej nabywać można w kasie w niedzielę od godz. 12 rano”.

„Cukry i cukierki” – Wolf Kaliński.

Oprócz tego w kinie „Odeon” wyświetlono filmy: „Buster się żeni” („Historja mężczyzny, który nigdy dotąd nie miał do czynienia z kobietami, a usiał udawać wielkiego uwodziciela. W roli gł. Buster Keaton”), „Pieśń trubadura”, „Kwiat Algieru”, „Pieśniarz z gór”, „Faworyta maharadży”, „Jej grzech!”, „W gabinecie lekarza”, „Bomby na Monte Carlo”, „Krwawe perły”, „Sekretarka osobista”, „Pat i Patachon jako wynalazcy prochu”.

Rok 1933

13 marca, poniedziałek. W kinie „Metro”: „Dziś dawno oczekiwana premjera filmu najbardziej niezwykłego z niezwykłych p.t. „Dziwolągi”. Żywe wybryki natury, najbardziej niezwykłe stwory ludzkie w dramacie wstrząsów, dziwów i niesamowitości. – W roli gł. Olga Bacłanowa i Wallace Ford. Kto nie zobaczy tego na własne oczy, nigdy w to nie uwierzy. Nadprogram Igloo i najnowsza kreskówka”. Kilka dni wcześniej ukazała się reklama filmu z listą „dziwolągów”: „Czy zwyrodnialcy potrafią myśleć? Tajemnica żywego szkieletu. Czy zrośnięte Siostry Syjamskie znają miłość? Jak karzeł kocha normalną kobietę? I tysiące innych niezwykłych zagadnień”.

5 kwietnia, środa. „Nowy sklep czekolady. Wczoraj odbyło się uroczyste otwarcie małego, lecz pod każdym względem nowocześnie zaprowadzonego sklepu znanej z dobroci swych wyrobów fabryki czekolady pod firmą „Arkadja”. Licznie przybyli zaproszeni goście podziwiali gustowne urządzenie wnętrz, wykonane przez Henryka Hirszenberga. Nowopowstały sklep jest już szóstą placówką w naszem mieście, przyczem warto nadmienić, iż firma „Arkadia” posiada już nieomal w każdem większem mieście w Polsce swe sklepy”.

2 lipca, niedziela. „Już został otwarty Skład aparatów i przyborów fotograficznych „Foto-Sport”, Przejazd 2. Nowoczesna pracownia robót amatorskich”. Wtorek, 28 czerwca 1938. „Skład aparatów fotograficznych „Foto-Sport” Łódź, Przejazd 2, t. 244-39 sprzedaje na raty Leica, Welta, Agfa. Zamieniamy – okazje – tanio”.

6 lipca, czwartek „Do akt Nr. Km. 1155/33 r. Obwieszczenie. Komornik Sądu Grodzkiego w Łodzi, rew. IV, Stefan Zajkowski, zamieszkały w Łodzi, ul. Traugutta nr. 1o, na zasadzie art. 6o2 K.P.C. ogłasza, że w dniu 11 lipca 1933 r. o godz. 11 w Łodzi, ul. Przejazd nr. 2, odbędzie się publiczna licytacja ruchomości, a mianowicie: mebli, urządzenia składu galanterii i samej galanterii oszacowanych na łączną sumę zł. 132o – które można oglądać w dniu licytacji w miejscu sprzedaży, w czasie wyżej oznaczonym. Łódź, dn. 4 lipca 1933 r. Komornik: Zajkowski”.

Rok 1934

1 lipca, niedziela. „ Pikolak napadł na kelnera raniąc go ciężko cegłą w głowę. W popularnej restauracji „Tivoli” miał wczoraj miejsce niezwykły wypadek. Jeden z pikolaków, Feliks Leoniak, niewiadomo z jakich powodów – a jak twierdzą wszyscy jego koledzy, zupełnie bezpodstawnie podejrzewał kelnera Michała Rosiaka o niechęć i szykany w stosunku do siebie. Na ten tle dochodziło między nimi aż nazbyt często do scysji. Leoniak był niegrzeczny, odpowiadał opryskliwie Rosiakowi i starał się wszelkiemi sposobami dać mu do zrozumienia, iż zgodna współpraca między nimi jest niemożliwa. Do czasu póki ten niezwykły zatarg między kelnerem a pikolakiem ograniczał się do kłótni – dyrekcja restauracji przez palce patrzyła na to. Ale wczoraj rano, gdy kelner zestrofował Leoniaka, ten nagle rzucił się na niego i wywiązała się między nimi bójka. Oczywista, spowodowało to natychmiastowe usunięcie Leoniaka z pracy. Pikolak wyszedł z lokalu. Nie udał się jednak do domu, lecz schował się w podwórzu domu przy ul. Przejazd 2, gdzie mieści się restauracja. I gdy kelner wyszedł by zajrzeć do kuchni, Leoniak napadł na niego z tyłu i zadał mu kilka ciosów cegłą w głowę. Rosiak padł na ziemię, zalewając się krwią, Leoniaka aresztowano, do rannego kelnera zaś wezwano pogotowie, które w stanie groźnym odwiozło Rosiaka do szpitala ubezpieczalni społecznej (jg)”.

23 września, niedziela. „Nowa cukiernia w Łodzi. Ilość eleganckich lokali w Łodzi powiększa się – wbrew ciężkim czasom. Wkrótce, bo już 1-go października, otwarta zostanie przy ulicy Przejazd nr. 2 pod kierownictwem długoletniego kierownika znanej firmy cukierniczej „Józef Piątkowski”, p. Mieczysława Zawierko, nowa elegancka cukiernia. Założona pod egidą p. Piątkowskiego – obfitować będzie w znane ze swej przedniej jakości wyroby cukiernicze tej firmy. Świetna czarna kawa, wielka ilość czasopism, miły lokal i pierwszorzędna obsługa do tego – wszystko to niezawodnie sprawi, że w szybkim czasie nowa cukiernia stanie się ulubionym lokalem łódzkiego eleganckiego świata”.

31 grudnia, poniedziałek. „Cukiernie Józef Piątkowski - Łódź polecają: tory, makowce, babki, pierniki, sękacze, czekolady oraz wszelkiego rodzaju wyroby cukiernicze. - Specjalność: biszkopty i sucharki. Piotrkowska 76, tel. 21111 i 22111 (Ziemiańska), Piotrkowska 126, tel. 13633, Plac Wolności 4, tel. 21563, Pabianice, Zamkowa 7, tel. 114. Wyroby także do nabycia w cukierni Buszko ul. Główna róg Sienkiewicza i Zawierka [Mieczysława Zawierko], Przejazd 2 (dawniej Chłodnia Włoska)”. Poniedziałek, 15 kwietnia 1946: „Dnia 14 kwietnia 1946 r. zmarł w wieku lat 7o, opatrzony św. Sakramentami, nasz najukochańszy mąż, ojciec i dziadek ś.p. Józef Piątkowski Mistrz cukierniczy. Eksportacja z domu żałoby przy ul. Wólczańskiej Nr. 1o9 nastąpi w dniu 15 IV br. o godz. 16 popoł. do Kościoła św. Krzyża. Wyprowadzenie drogich nam zwłok odbędzie się w dniu 16 b.m. o godz. 15,3o na Stary Cmentarz Katolicki. O tym smutnym obrzędzie zawiadamia przyjaciół i znajomych Rodzina”. Wtorek, 16 kwietnia: „[...] Mistrz cukierniczy. Senior Wojewódzkiego Cechu Cukierników, pionier cukiernictwa na terenie m. Łodzi [...] W Zmarłym tracimy nieodżałowanego kolegą. Cześć Jego Pamięci. Wojewódzki Cech Cukierników. [...] Wzywamy wszystkich członków do wzięcia udziału w pogrzebie”.

Inne filmy wyświetlane tego sezonu w kinie „Metro”: „Slim i Grim” jako „Dwaj pechowcy” oraz Laurel i Hardy w filmie „Dola i niedola”; „Człowiek małpa” („prymitywna miłość człowieka – małpy, zna tylko prawo dżungli i bierze to, co mu się podoba. W głównej roli najpiękniejszy mężczyzna Johny Weissmüller”); „1oo metrów miłości”; „Śpiew… Całus… Dziewczyna” (Ein Lied… Ein Kuss… Ein Mädel… Piosenki w języku niemieckim. Pragnę Cię kochać zawsze! – Serce moje jest Tobą oczarowane! – Ciągle myślę o Tobie! W roli gł. Gustaw Fröhlich i Martha Eggerth. Nadprogram: farsa p.t. „Nieudana randka”. – Sale ogrzane”); „1o% dla mnie”; „Kinomanjak” (Harold Lloyd „w arcykomicznej farsie. Hurgany śmiechów! Bomby dowcipów! Nadprogram: „Grzeszna miłość” z Jadwigą Smosarską”).

Rok 1935

7 kwietnia, niedziela. „Pralnia chemiczna, farbiarnia i zakład czyszczenia dywanów Józef Rotter. Bielsko oddział w Łodzi, Przejazd 2, tel. 261-58. Ceny fabryczne, odbiór i dostawa do domu bezpłatne”.

14 kwietnia, niedziela. „Monada to Wasza herbata, kawa na Święta. Piotrkowska 44, Przejazd 2”.

17 września, wtorek. „Kino-teatr Metro Przejazd 2. Dziś i dni następnych! Najnowsza najweselsza polska komedja muzyczna pt. „A.B.C.”. Miłości w rol. gł. Adolf Dymsza, Kazio Krukowski i Marja Bogda. Dziś pocz. o 4. Kino-teatr Adria Główna 1. Dziś pocz. o 5 pp.”. Środa, 25 września - „[...] Dziś i dni następnych! Józefina Baker tańczy i śpiewa w filmie p.t. „Zuzu”. Nadprogram: „Biro-Bidżan” – republika żydowska w Z.S.R.R. [...]”.

14 listopada, czwartek. „Codziennie koncert, dancing. Cukiernia sportowa Łódź – Przejazd 2- Telefon 191-75. Jedyne miejsce rozrywkowe towarzyskiej Łodzi. Ciastka ze znanej cukierni J. Piątkowskiego”.

Rok 1936

23 maja, sobota. „Z okna wystawowego składu aparatów fotograficznych przy ul. Przejazd 2 nieznani sprawcy, po wygnieceniu szyby, skradli na szkodę Jakuba Gombińskiego dwa aparaty wartości 1oo zł.”.

29 września, wtorek. „Kino Teatr Metro Przejazd 2 Otwarcie sezonu! Ostatnie dni! Największy film dżunglowy pt. „Nowe przygody Tarzana” w rol. gł. Herman Brix (pogromca Weissmüllera). Uwaga: Film wyświetlany poraz pierwszy w Łodzi. Bilety wolnego wejścia nieważne. Pocz. o 5. Kino Teatr Adria Główna 1”. W niedzielę, 4 października kina te wyświetlały „Po raz pierwszy w Łodz! Flip i Flap „Cygańskie dziewczę”. Początek o 12. We wtorek, 6 października – „Dziś wielkie święto filmowe. Uroczysta premiera najpotężniejszego filmu francuskiego w dziejach światowej kinematografii!!! Arcydzieło treści gry i reżyserii w-g głośnego utworu Piotra Benoit „Koenigsmark”. Reżyseria: Maurice Tourneur. Rekordowa obsada: Elissa Landi i John Loge na czele licznego zespołu znakomitych artystów ekranu. Udział tysięcznych tłumów statystów! Niespotykany dotąd przepych wystawy! „Koenigsmark” jest obecnie czołową atrakcją artystyczną w największych metropoliach świata”. Środa, 14 października – „Dziś premiera. Ulubienica wszystkich czarująca Shirley Temple w swoim najnowszym i najlepszym filmie p.t. „Mały buntownik”. Niedziela, 25 października – „Ostatnie 2 dni! Jan Kiepura w swoim pierwszym amerykańskim filmie p.t. „Pieśń miłości”. Partnerką Kiepury jest Gladys Swarthout. Passe part out i bilety ulgowe nieważne”. Niedziela, 3 stycznia 1937 – „Arcywesoła komedia muzyczna produkcji polskiej p.t. „Mały marynarz”. W rolach głównych: M. Bogda, A. Fertnerm Fr. Brodniewicz. Passe-partouts i bilety ulowe nieważne. Pocz. o 1”. Niedziela, 10 stycznia – „Dziś po raz ostatni! Po raz pierwszy w Łodzi „Generał Sutter”. Największy film od istnienia kinematografii. Gry poznał miłość został zdobywcą. Gdy odkrył złoto stał się niewolnikiem. Passe-partous i bilety ulgowe, prócz urzędowych nieważne. Anons! Następny program „Pasteur” z Paulem Muni. Pocz. o 12”. Poniedziałek, 12 kwietnia – „Dziś i dni następnych! Po raz pierwszy w Łodzi!! Flip, Flap i Karolek. Wesoły tydzień! Królowie humoru!! W filmach p.t. „Mistrzowie głupoty” oraz „Moja szwagierka”. Nadprogram: „Cudowne dzieci” w kolorach. Anons: następny program: „Piętro wyżej” w roli gł. E. Bodo. Ceny od 54 gr.”. Niedziela, 8 sierpnia – „Rozmach! Wdzięk i Miłość! Carola Lombard w filmie erotycznym p.t. „Bez jutra”. Passepartout i bilety ulgowe nieważne”. Czwartek, 12 sierpnia – „Potężny film sensacyjny wg. Edgara Wallacece’a „Zamek tajemnic”. Niesamowite przygody słynnego detektywa Scotland Yardu „Buldoga” Drummonda. Nad program: Specjalny reportaż z pobytu Króla Rumuńskiego Karola II w Polsce”.

12 października, poniedziałek. „Miejsce spotkań wszystkich sportowców Cukiernia Sportowa Przejazd 2. Dancing. Muzyka. Pisma”.

16 listopada, poniedziałek. „ Kaprys cukierni „Caprice”. Ludzie nieczuli na nędzę. W dniu wczorajszym na terenie naszego miasta odbywała się zbiórka na pomoc zimową dla najbiedniejszych zorganizowana przez miejscowy Komitet Obywatelski Niesienia Pomocy Najbiedniejszym. Na ulicach miasta i w lokalach publicznych kwestarki i kwestarze zbierali datki, spełniając czyn obywatelski. Publiczność w zrozumieniu swego obowiązku w stosunku do pokrzywdzonych przez los, w stosunku do tych, którzy są bez pracy i którym grozi zimno i głód w obliczu zbliżającej się zimy, w miarę możności składała większe lub mniejsze datki. Zdawałoby się, że cel zbiórki jest taki, iż nikt nie będzie jej utrudniał. Niestety zdarzyło się w naszym mieście kilka czy kilkanaście wypadków, które świadczą o braku zrozumienia tej doniosłej akcji zbiórkowej na pomoc najbiedniejszym. Oto w niektórych lokalach publicznych właściciele względnie zarządzający nie pozwolili wydelegowanym do ich lokali osobom kwestować. Stwierdzonym to zostało np. w lokalach – cukierni Caprice (róg Śródmiejskiej i Piotrkowskiej) i cukierni przy ul. Przejazd 2. Fakty te podajemy do wiadomości publicznej i niewątpimy, że zostaną one należycie ocenione”.

Rok 1937

14 marca, niedziela. „Nie zwlekaj i przygotuj jeszcze dziś – gdy masz czas – swą bieliznę do prania i farbowania i telefonuj 261-58. Prześlemy, idealnie wypierzemy – szybko i tanio. Zaufaj mechanicznej pralni Fiedler i Kubiczek. Przejazd 2 – Piotrkowska Nr. 13o. Pierze wszystko sucho!”. Poniedziałek, 7 marca 1938 - „Znów nowy garnitur? Nie… Stary, lecz sucho pracy. Gdzie? Naturalnie tylko Fiedler i Kruczek. Łódź, Przejazd 2 telefon 261-58, Piotrkowska 13o, 162. Pabianice. Wierzbowa 8, tel. 3o9, Zamkowa 7”. Niedziela, 5 marca 1939 – „Znów nowy garnitur? Nie… Stary, lecz sucho prany, Gdzie? W firmie Fiedler i Kubiczek Przejazd 2, tel. 261-38, Piotrkowska 46, tel 155-33, Piotrkowska 13o, Piotrkowska 162, Żwirki 18, tel. 216-29”. Marzec 1941 – „Der Frühling naht! Lassen Sie jetz schon Ihre Kleidung reiningen. Ein altes Kleid oder ein Anzug, gereinigt, sind für die Umwelt neu im Aussehn. Sie sparen dabei viel Geld und kostbare Punkte, Einwandfreies Reinigen besorgen Fiedler & Kubitschek Filialen in Litzmannstadt: Meisterhaustrasse 2, Ruf 261-58, Adolf-Hitler-Strasse 162. Adolf-Hitler-strasse 46, Ruf 255-33, Urlich-v.-Hutten-Str. 218. Filialen in Pabianice: Schloss-Strasse 7, Ruf 3o3, Weidengasse 8, Ruf 3o9”.

21 kwietnia, środa. „Fotograficzne aparaty fabryk światowych poleca najtaniej Foto-Sport Łódź, ul. Przejazd 2, tel. 244-39 filja: Piotrkowska 64, tel. 236-25”.

23 maja, niedziela. „Fotograficzne aparaty najtaniej kupisz w firmie „Fotosport”, Przejazd 2 i Piotrkowska 64”.

17 lipca, sobota. „O upadłość tureckiej cukierni. Niedawno na posiedzeniu Wydziału Handlowego Sądu Okręgowego w Łodzi, pod przewodnictwem sędziego okręgowego Lewandowskiego i przy udziale sędziów handlowych: Błaszczyka i Ryszaka, rozpoznano wniosek firmy Zakłady Fabryczne Wyrobów Gumowych H. Boy i S-ka Sp. z ogr. odp., oraz Juliana Brauna i Icka – Majera Szwarcbarda o ogłoszenie upadłości Izraelowi Zelmanowiczowi, Ahmetowi – Hamdi Karahanoglu, Mustafowi Pirim Zade i Hafifowi – Hamdi Colak, współwłaścicielom cukierni tureckiej i piekarni przy ul. Piotrkowskiej 12, oraz filiom: przy ul. Przejazd Nr. 2, Narutowicza Nr. 2 i Piotrkowskiej Nr. 48 (tej ostatniej pod firmą Ankara). Na dowód zawieszenia wypłat firmy wierzycielki przedstawiły 6 protestowanych weksli na 25o zł. – oraz nadmieniły, iż z tytułu innych weksli, których termin płatności jeszcze nie nastąpił, należy im się jeszcze około 2,ooo zł. Właściciele firmy zaprzestali wypłat w kwietniu rb., a ponadto wierzyciele wszczęli przeciwko nim kroki egzekucyjne. W dniu rozprawy do wniosku powyższych wierzycieli dołączyła firma Szlii. Fabryka Luster i Szlifiernia Szkła, właściciel Sz. Baum, należności której wynoszą zł. 2,336 gr. 93, która również domagała się ogłoszenia upadłości. Sąd po zbadaniu świadków oraz dokumentów przedstawionych przez wierzycieli, przychylił się do ich żądania, wzywając jednocześnie zainteresowanych wierzycieli do zgłaszania swych pretensyj do dnia 2 września rb. Syndykiem masy mianowany został Stanisław Przybora, a sędzią komisarzem – sędzia handlowy Ryszard Ryszak. Jak się dowiadujemy, w sprawie powyższej jeden z upadłych Mustafa – Pirim Zade przez swego pełnomocnika złożył zażalenie, domagając się podniesienia upadłości, ponieważ zdaniem jego upadłość ta została ogłoszona niesłusznie. Weksle, na podstawie których ogłoszono upadłość, zostały wystawione przez Halila – Hamdi Colaka na zlecenie Izraela Zelmanowicza a tymczasem jak wynika z wyciągu z rejestru handlowego, zarząd upadłej firmy spoczywa wyłącznie w rękach Izraela Zelmanowicza i Mustafy Pirim Zade, którzy łącznie pod stemplem firmy mają prawo do podpisu. Zdaniem więc żalącego się Mustafy – Pirim Zade, upadłej firmie za zobowiązania prywatne ich właścicieli nie należało ogłaszać. Również i firma Ankara, której ogłoszono upadłość, nic wspólnego z nim (Zadem) nie ma. Zażalenie to będzie rozpoznane w krótkim czasie przez Sąd Apelacyjny w Warszawie, który ostatecznie zadecyduje o pozostawaniu firmy w stanie upadłości”.

Mieszkał Giovanni Riszardini, cukiernik.

Rok 1938

5 lutego, sobota. „Kino Teatr Metro Przejazd 2. Na ogólne żądanie publiczności przedłuża się wyświetlanie filmu „Towarzysze broni” (La Grande Illusion). W rol. główn. Dita Parlo, Jean Gabin i Eryk v. Stroheim. Realizacja Jean Renoir. Film, który wstrząsnął sumieniem całego świata! Ceny od 54 gr. Pocz. o 4-ej. Nast. progr.: „Książę Żebrak”.

3 maja, wtorek. „Agenci-sprzedawcy aparatów fotograficznych na raty poszukiwani. „Fototransport” Przejazd 2”.

Rok 1939

19 listopada, niedziela. „Rasiermessser, Scheren, Fleischmaschinen, Thermosflaschen, Eßlöffel, nichtrostende Messer, Manikure-Zubehör, Butterdosen, Feurzeuge usw. empfiehlt in großer Auswahl J. Kummer, Lodz Przejazd 2, Ecke Petrikauer. Auffrischung, Vernickelung, Versilberung, Verchromung werden erstklassig ausgeführt. Schärfen vin Rasiermessern usw.”. Poniedziałek, 1 stycznia 194o. „Solinger stahlwaren J. Kummer Lodsch, Durchfahrtstrasse 2 (Ecke Petrikauer Str.)”.

Rok 194o

7 stycznia, niedziela. „Als Treuhänder der Firmen: Kaffeerösterei [...] Łęczycki Petrikauer str. 44, Przejazd 2 [...] fordere ich hermit auf: a) die Schuldner der genannten Firmen, ihre Schulden in offener Rechnung, Akzepten, Wechseln und protesten spätestens bis zum 1o. Januar 194o mir zu bezahlen. Gegen diejenigen Schuldner, die ihrer Pflicht nicht nachkommen, behalte ich mir Maßnahem zur Sicherstellung der Forderungen vor. b) die Gläubiger der genannten Firmen, mir ihre Forderungen schriftlich mit Kontoauszüzugen spätestens bis zum 1o. Januar 194o anzumelden. Meldungen, die nach dem Termin einlaufen, können nicht berücksichtig warden. Der Treuhänder Xaver Geyer, Hauptstr. 16”.

Rok 1945

24 czerwca, niedziela. „Repertuar kin łódzkich od dn. 23.VI-45 r. [...] Gdynia ul. Przejazd 2. Wspaniały film amerykański „Wielki walc”. Niedziela, 15 lipca – „Wspaniały film sowiecki „Ona broni ojczyzny”. Niedziela, 5 sierpnia – Kapitalna polska komedia sportowa „Sportowiec mimo woli”. Niedziela, 4 listopada – „Studentka” oraz „Polska Kronika Filmowa Nr 3o”.

9 grudnia, niedziela. „Szczęście i dobrobyt osiągniesz grając w Kolekturze Loterii Państwowej „Fortuna” Łódź, ul. Przejazd 2. Losy do nabycia od 8 grudnia b.r. Cena losu – 2oo zł., ćwiartki – o zł. Główna wygrana 1.oo.ooo zł. Ogółem 35 tys. wygranych”.

Rok 1946

7 stycznia, poniedziałek. „Kina. [...] „Gdynia”, Przejazd 2”. „Film polski dramat z życia tancerek „Strachy”. Film był grany również w kinie „Adria” (Główna 1). Piątek, 8 lutego – „Początek seansów w dni powszednie o godz. 16, 18 i 2o w niedzielę i święta od godz. 12. Wielka premiera! – Wielki film produkcji radzieckiej „Kurhan Małachowski”. Reżyser: S. Derewiński – Muzyka i piosenki marynarskie A. Balanciwadze w roli gł.: M. Pastuchowa u M. Kriuczkow. Uwaga! Bilety ulgowe dla członków Związków Zawodowych do nabycia w przedsprzedaży (zgłoszenia zbiorowe) w Okręgowej Radzie Związków Zawodowych (Strzelecka 2, pokój 1) w godz. od 1o-ej do 13-ej”. Środa 2o lutego – „Świat się śmieje”. Wtorek, 5 marca – „Powrót do życia”. Sobota, 16 marca – „Niewidzialny wróg”. Sobota, 2o kwietnia – „Dziś premiera! Film produkcji amerykańskiej Blagier. W roli gł.: Frank Morgan i Florence Pice. Początek seansów w dni powszednie o godz. 16, 18 i 2o; w niedzielę i święta o godz. 12”. Poniedziałek, 2o maja – „Kaprys milionerki”. Wtorek, 2o sierpnia – „Śluby kawalerskie”. Niedziela, 15 września – „San Demetrino”. Środa, 23 października – „Zwariowane lotnisko”. Sobota, 23 listopada - „Zamieć śnieżna”. Środa, 4 grudnia – „Zamieć śnieżna”.

Piątek, 9 sierpnia. „Przetarg. Okręgowy Zarząd Kin w Łodzi, ul. Żeromskiego 1oo ogłasza przetarg na wykonanie robót malarskich w budynkach kin łódzkich „Polonia” ul. Piotrkowska 87, „\” ul. Przejazd 2. Zainteresowane firmy mogą otrzymać warunki przetargu i ślepe kosztorysy w Dziale Gospodarczym Okręgowego Zarządu Kin. Oferty w zapieczętowanych kopertach z napisem „Oferta na roboty malarskie w kinie Polonia-Gdynia”, należy składać w Dziale Gospodarczym Okręgowego Zarządu Kin w Łodzi, przy ul. Żeromskiego 1oo najpóźniej do dnia 15.VIII 1946 r. godz. 11-ej. Otwarcie ofert nastąpi w tym samym dniu o godz. 13-ej. Okręgowy Zarząd Kin zastrzega sobie prawo wyboru oferenta. Dyrekcja Okręgowego Zarządu Kin w Łodzi”.

31 grudnia, wtorek. „Wieczory Sylwestrowe w kinach łódzkich. Wojewódzki Komitet Wyborczy Bloku Demokratycznego dla m. Łodzi urządza w dniu 31 grudnia b.r. o godz. 22 specjalne sylwestrowe seanse w kinach łódzkich, połączone z występami artystycznymi. Spotkania odbędą się w następujących kinach: [...] 3. Gdynia ul. Daszyńskiego 2 [...] 16. Wisła ul. Daszyńskiego 1”.

Rok 1946

„Spis kontrolny mieszkańców, którzy będą mieli prawo głosu w głosowaniu ludowym [Referendum ludowym]” – jako Przejazd 2 / Piotrkowska 98: Adamiak Bronisława (ur. 8.9.191o, robotnica, zameldowana 5.11.1945), Berezowski Marian (ur. 28.1o.1921, elektromonter, zameldowany 7.3.1946), Domżała Jan (ur. 26.6.189o, dozorca domu, zameldowany 15.2.1945), Kot Franciszek (ur. 27.2.1911, szewc, zameldowany 7.3.1945), Krencyasz Konstanty (ur. 11.3.1893, urzędnik, zameldowany 2.6.1945), Krencyasz Janina (ur. 22.6.1899, bez zawodu, zameldowana 2.6.1945), Krencyasz Irena (ur. 25.6.1923, urzędniczka, zameldowana 2.6.1945). Listę sporządził i podpisał Józef Werner, administrator.

Rok 1947

Kino „Gdynia”, repertuar w roku 1947: „Nowe pokolenie”, „Siedmiu śmiałych” („Artystyczny film radziecki. Opowieść o przyjaźni i bohaterstwie W rolach głównych: Tamara Makarowa i M. Bogoliubow. Reżyseria: A. Bosulajew, I. Czerniak”), „Pontcarral” („Film francuski [...] opowieść o męstwie i wierności. Reżyseria: Jean Delanney. W rolach głównych: Pierre Blanchard, Annie Dueaux, Suzy Carrier”), „Paweł i Gaweł”, „Wyspa skarbów”, „Ada to nie wypada”, „Curie-Skłodowska”.

1o stycznia, piątek. „Wyborcy! Uwaga! Ministrowie Rządu Jedności Narodowej, Literaci i Politycy wezmą udział w wielkich zgromadzeniach przedwyborczych w niedzielę, dnia 12 stycznia. Zgromadzenia odbędą się w następujących salach teatralnych [...] kinowych: [...] Gdynia – ul. Daszyńskiego 2. Na zakończenie zgromadzeń w salach teatralnych odbędą się normalne przedstawienia z udziałem najwybitniejszych artystów, ulubieńców Łodzi, w kinach – najnowsze filmy i w świetlicach urozmaicone koncerty z udziałem najwybitniejszych muzyków i śpiewaków. Początek zebrań we wszystkich salach punktualnie o godz. 1o rano! Wzywamy wszystkich mieszkańców Łodzi do jak najliczniejszego udziału w powyższych zgromadzeniach. Wojewódzki Komitet Wyborczy Bloku Stronnictw Demokratycznych dla Miasta Łodzi”.

24 stycznia, piątek. „Uwaga – wyborcy m. Łodzi. W niedzielę, dnia 26.1. br. z okazji zwycięstwa Bloku Demokratycznego w wyborach, odbędą się zebrania w następujących kinach: „Gdynia – ul. Daszyńskiego 2 [...] Wisła – ul. Daszyńskiego 1 [...] Po przemówieniach przedstawicieli Bloku Demokratycznego będą wyświetlane bieżące filmy, względnie wystąpią zespoły świetlicowe. Początek wszystkich zebrań o godz. 1o-ej rano. Wojewódzki Komitet Wyborczy Bloku Stronnictw Demokratycznych dla miasta Łodzi”.

2 marca, niedziela. „Państwowa Centrala Handlowa A. i O.W. w Łodzi uruchomiła przy ul. Daszyńskiego (dawn. Przejazd) Nr 2 sprzedaż gumy do żucia w cenie 3 zł. za sztukę, w czasie od 3 do 8 marca br. dla członków Związków Zawodowych; słuchaczy wyższych uczelni oraz dla organizacji społecznych – za okazaniem legitymacji”. W niedzielę, 9 marca „uruchomiła [...] sprzedaż czekolady i soków owocowych po cenach dostępnych w czasie od 1o do 15 marca b.r.”.

1o października, piątek. „Kolektura „Fortuna” poleca szczęśliwe losy Łódź, Daszyńskiego 2 Oddział Piotrkowska 124”.

Rok 1948

Repertuar kina „Gdynia”: „Ludzie bez skrzydeł”, „Znak Zorro”, „Jasne łany”, „Na tropie zbrodni”, „Gospoda świąteczna”, „Niebo czy piekło”, „Dwa panowie F.”, „Guwernantka”.

1 marca, poniedziałek. „Dziś premiera 1.III.48 – 7.III.48 Program aktualności krajowych i zagranicznych Nr 1. P.K.F. Nr 9/48 Powódź, Gimnastyka dla wszystkich, Połowy dalekomorskie, Lis i dzban. Cena biletów na wszystkie miejsca 35 zł.”. I następne: „[...] Nowy Program Aktualności krajowych i zagranicznych Nr 4. P.K.F. Nr 12/48 Z Ziemi Mazurskiej, Syrena wodna, Lokomotywa”. „[...] PKF Nr 14/48 Czarne złoto, Zamość renesansowy, Polna symfonia”. „[...] P.K.F. Nr 15/48 Osada nad Nysą, Muzyka, Trumpet Serenade”. „P.K.F. 16/48 Byliśmy na wczasach, Skrzydlaci architekci, Jerzy Walde z orkiestrą”. „[...] P.K.F. Nr 19/48 Myśli roślin, Warmia i Mazury, Świnka – wieprz gwiazdorem”. „[...] P.K.F. Nr 2o/48 Wydanie specjalne [...] Stary i Nowy Orlean, 1 Maja 1948 r., Polski Gdańsk”. „[...] P.K.F. 22/48 Przegląd sportowy Nr 6 i 7. Reportaż z wyścigu kolarskiego Warszawa – Praga – Warszawa. Przyroda i technika. Kula u nogi”.

18 marca, czwartek. „Potrzebny robotnik do cukierni. Wiadomość Daszyńskiego 2, Kolektura”.

2o sierpnia, piątek. „Kino Gdynia po remoncie. Dziś premiera! Program aktualności krajowych i zagranicznych Nr 26 P.K.F. Nr. 34/48 Święto kwitnących jabłoni, Ptaki okolic biegunowych, Pumpek marynarz na urlopie, Jedność młodzieży polskiej, Migawki z Kongresu we Wrocławiu”.

1 listopada, wtorek. „Nowa reklama świetlna. Powszechnie wiadomo, że reklamy świetlne nadają miastu w godzinach wieczornych szczególnie przyjemny wygląd. U zbiegu ulic Piotrkowskiej i Daszyńskiego PP „Film Polski” zakłada nową reklamę kina „Gdynia”. Obecnie zakłada się tam instalację świetlną, przez co sam narożnik zyska dużo na wyglądzie”. (k)”.

Rok 195o

29 kwietnia, sobota. „Kino Aktualności „Gdynia” w związku ze świętem 1-majowym, Tygodnia Oświaty i dniem Zwycięstwa wyświetlać będzie od 1 do 9 maja specjalny program złożony z filmów oświatowych o tematyce pokojowej”.

12 listopada, niedziela. „Poranek filmowy. W związku z miesiącem Pogłębiania Przyjaźni Polsko-Radzieckiej, dziś w kinie „Gdynia” o godzinie 11 odbędzie się poranek filmowy, na którym wyświetlane będą filmy sportowe produkcji radzieckiej. Przed rozpoczęciem filmu wygłoszona zostanie pogadanka na temat: „Lekkoatletyka radziecka, jej rozwój i osiągnięcia”.

6 grudnia, środa. „Program aktualności kraj i zagran. nr 46.5o, P.K.F. nr 49/5o: „W kraju socjalizmu nr 9”, „Spojrzenie w głąb wody”, „Przegląd sportowy nr 6/5o”; godz. 15, 16, 17, 18, 19, 20, 21”.

Rok 1952

8 maja, czwartek. „Ciekawe filmy w kinie „Gdynia”. W damach „Dni Oświaty, Książki i Prasy” br. wyświetlane będą w kinie „Gdynia” następujące filmy fabularne: 8.5 – „Historia jednego wynalazku”, 9-1o „Przekształcenie przyrody”, 11-12 – „Pirogow”, 13-14 – „Młodość poety””, 15-16 „W imię życia”, 17-18 – „Moje uniwersytety”. Ponadto wyświetlane będą specjalne krótkometrażowe filmy naukowo-oświatowe. Dn. 8.5 – „Artek”, „Wyspa Jonasza”, „W górach Krymu”, 9-11 – „U źródeł prawdy”, „W kraju jezior i wodospadów”, „W północnej Bukowinie”, 12-14 – „Na ścieżkach dzikich zwierząt”, „Zorza polarna”, 15-18 „Połowy dorszy”, „Nauka i technika” nr 11-5o, „Meteoryty”, „Nauka bliżej życia”. Ceny biletów na wymienione filmy wynoszą zł. 1,35 od osoby na wszystkie miejsca. Kierownictwo kina przyjmuje również zamówienia na seanse zbiorowe zakładów pracy. Początki seansów filmów fabularnych codziennie o godz. 2o, seansów filmów krótkometrażowych w godz. 17, 18, 19”.

Rok 1957

6 listopada, środa. Z repertuaru kin: „Gdynia (Tuwima nr 2) g. 9 dok. „Na chińskiej estradzie”. Program dla najmłodszych „Cudowna podróż” g. 16, 17. „Urlop w Wenecji” dozw. od lat 14, g. 1o, 12, 14, 18, 2o”.

31 grudnia, wtorek. „Film dok. g. 9 i 22 „Wujaszek z Ameryki” dozw. od lat 12, g. 1o, 12, 14, 18, 2o. Program dla najmłodszych: „Dwie Dorotki”, „Nowy domek”, „Dzielny krawczyk”, „Dlaczego wrona jest czarna” g. 16, 17; 1.I. Film dok. g. 9 i 22. Program dla najmłod.: „Dwie Dorotki”, „Nowy domek”, „Dzielny krawczyk”, „Dlaczego wrona jest czarna” g. 1o, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17. „Wujaszek z Ameryki” g. 18, 2o”.

Rok 1959

Numer telefonu: „3 1o 56 Kino „Gdynia”, Tuwima 2”.

24 września, czwartek. „Nowinki z Kina Studyjnego. […] Kino Studyjne „Adria”, cieszące się u znawców dobrego filmu powodzeniem, ma – jak krążą wieści – zmienić swój lokal. Siedzibą jego w drodze zamiany stałoby się od nowego roku kino dziecięco-młodzieżowe „Gdynia”. To zaś z kolei znajdzie pomieszczenie w kinie „Tatry”. „Tatry” więc, a nie „Gdynia” będą od stycznia stanowić kino młodzieżowe. Posunięcie to wydaje się słuszne. Bowiem centralne położenie kina „Gdynia” i dobra aparatura będzie z korzyścią dla widza studyjnego. Dzieci zaś będą miały kino położone nieco na uboczu, z dala od ruchu ulicy Piotrkowskiej, a w pobliżu szkoły i parku. W dalszej perspektywie kino studyjne wprowadzi prelekcje do bardziej trudnych filmów. Do wygłoszenia ich zaproszeni zostali profesorowie Wyższej Szkoły Filmowej: A. Bohdziewicz, B. Lewicki, St. Wohl i inni. O ile czas pozwoli zgodzi się być może prof. J. Toeplitz. Od 1 października w kinie „Adria” przeprowadzona zostanie ankieta-sonda, dotycząca repertuaru i innych zagadnień. Widzowie otrzymają podczas kupna biletu ankietę z pytaniami, jak np. „Jak często chodzisz do kina studyjnego?”, „Czym się kierujesz przy wyborze filmu?”, „Jakie wznowienie chciałbyś zobaczyć?”. Sonda ta pozwoli zorientować się, ilu jest stałych bywalców kina studyjnego i odpowiednio do życzeń przygotować repertuar. Miłośnikom dobrego filmu możemy już dziś zdradzić kilka pozycji z październikowego repertuaru. Będą to „Diabeł wcielony” prod. francuskiej z Gerardem Philipem i Micheline Presle oraz „Czerwone i czarne”, według Stendhala, również z Gerardem Philipem i „12 gniewnych ludzi” prod. amerykańskiej, reż. Sidney Lumeta z Henry Fondą w roli głównej. (lg)”.

13 października, wtorek. „Na łódzkich ekranach. Od wczoraj w kinie „Włókniarz” wyświetlany jest barwny film produkcji radzieckiej pt. „Błękitna strzała” w reż. L. Estrina. Tytuł pochodzi od nazwy nowego typu samolotu odrzutowego, a film – o charakterze sensacyjno-szpiegowskim jest historią próby kradzieży nowego urządzenia samolotu – specjalnego balonu, przez dywersantów i agentów obcego wywiadu. Dziś w „Wiśle” odbędzie się premiera filmu amerykańskiego, który zyskał sobie w świecie doskonała opinię pt. „12 gniewnych ludzi”. W filmie jesteśmy świadkami dyskusji 12 sędziów nad zagadnieniem, czy oskarżony o zabicie swego ojca chłopak jest winny czy też nie. Werdykt 12 sędziów musi być jednomyślny. A ponieważ w tym wypadku I z sędziów jest przeciwnego zdania niż pozostałych 11 – myszą się wzajemnie przekonać. Oprócz frapującej treści, oglądamy interesującą kreację znanego aktora Henry Fonda. Reżyseruje S. Lumet. (woj.)”.

Rok 196o

5 stycznia, wtorek. „Styczeń w kinie studyjnym. Na skutek dużej frekwencji i zainteresowania widzów, program kina studyjnego zostaje w styczniu przeniesiony i do kina „Gdynia”. W nowym kinie studyjnym seanse rozpoczynają się w dni powszednie o godz. 1o,12, 14, 18 i 2o, zaś w dni świąteczne o godz. 18 i 2o. Ten stan tymczasowy potrwa aż do ukończenia remontu kina „Tatry” i całkowitego przeniesienia tam programu dziecięcego. Gdy to nastąpi, program studyjny wyświetlany będzie w kinie „Gdynia” codziennie na 6 seansach. Nowością w pracy kina będą prelekcje pracowników naukowych z WSTiF, literatów i dziennikarzy ,które będą poprzedzać większość filmów na ostatnich seansach. Repertuar kina studyjnego „Gdynia” na miesiąc styczeń przewiduje: „Życie nie wybacza” film rumuński (do 15 l.), francuski „Świat milczenia” (6.-1o. I), ‘Bulwar zachodzącego słońca prod. USA (11.-16 I.), Gwiazdy” niem.-bułgarski (17.-21 I.) i dwa filmy francuskie „Pierwszy po Bogu” (22.-26. I) oraz „Dzieje miłości (27.-31. I.)”.

3o marca, środa. „Przed Festiwalem Fimów PWSTiF. Jak już zapowiadaliśmy, 31 bm. rozpoczyna się Festiwal Filmów Wyższej Szkoły Teatralnej i Filmowej. Będzie on trwał przez trzy dni (31.III, 1.IV, 2.IV) w kinie „Gdynia”. W czasie trwania Festiwalu, etiudy szkolne oglądać będziemy na 2-godzinnych seansach, które będą się rozpoczynać o godz. 1o, 12, 14, 18 i 2o. Pierwszego i drugiego dnia program składać się będzie z 9 filmów, trzeciego – z 8. Seansów jest aż 5, każdy więc kto zechce obejrzeć prace studentów i absolwentów PWSTiF, znajdzie sobie odpowiednią godzinę. Wśród widzów przeprowadzona będzie ankieta, w której będzie można wypowiedzieć się na temat obejrzanych filmów. Festiwale filmów studenckich stają się już tradycją. Odbywają się one co 2 lata (roczny dorobek nie jest wystarczający) i zbliżający się termin jest z kolei trzecim. Organizatorami są Okręgowa Rada Studencka ZMS oraz Okręgowy Zarząd Kin, wydaje się jednak, że należałoby tu wymienić również i uczelnię, która przecież prezentuje tu swój dorobek. Festiwal jest traktowany przez PWSTiF jako inauguracja rekrutacji na nowy rok studiów. Mimo małej liczby miejsc na uczelni i dużej ilości zgłaszających się zawsze kandydatów, wybór często jest trudny, bo poziom kandydatów jest niższy od wymaganego. Wysokie koszty kształcenia w tej uczelni zwiększają odpowiedzialność za dobór studentów. Dlatego w tym roku rekrutacja będzie przeprowadzana specjalnie w 1o miastach – ośrodkach uniwersyteckich. Rozpoczną się one 3 kwietnia w Toruniu i Wrocławiu. (woj)”.

1 kwietnia, piątek. „Festiwal Filmów Szkolnych. Wczoraj na wieczornym seansie o godz. 2o został otwarty w kinie „Gdynia” Festiwal Filmów Szkolnych studentów PWSTiF. Otwarcia dokonał rektor uczelni prof. Jerzy Toeplitz, który w krótkim zagajeniu omówił istotę filmów szkolnych. Etiudy studentów PWSTiF oglądać możemy jeszcze dziś i jutro w „Gdyni”, wypowiadając o nich swoje uwagi za pośrednictwem ankiety”.

Jerzy Toeplitz (24 listopada 19o9, Charków – 24 lipca 1995, Warszawa). Człowiek kina. Zajmował się jego historią, organizacją filmowego życia, nauczaniem. W 193o roku współzakładał Stowarzyszenia Miłośników Filmu Artystycznego „Start”. W latach 1934-37 pracował w Londynie w firmie Toeplitz Film Production jako doradca d.s. scenariuszy. W 1937 wrócił do Polski i pracował jako urzędnik z Zarządzie Głównym Fabryki Lokomotyw. Pisał dla m.in. „Kuriera Polskiego”, „Kina”, „Wiadomości Literackich”, „Pionu”, „Dziennika Ludowego”. Podczas wojny utrzymywał się z lekcji angielskiego. Lata wojny spędził w Warszawie zajmując się głównie nauczaniem języka angielskiego. Po wojnie zajął się organizowaniem polskiego życia filmowego. Współtwórca łódzkiej Szkoły Filmowej, jej dyrektorem, pedagogiem, a w końcu rektorem. W 1968 zrezygnował z pracy na skutek wydarzeń marcowych, podczas których wziął stronę studentów. Autor wielotomowej „Historii sztuki filmowej”. Redaktor naczelny miesięcznika „Kino”. W 1972 otrzymał propozycję pracy w Australii, gdzie kontynuował karierę jako animator życia filmowego i wykładowca, m.in. Australian Film Television and Radio School w Sydney. W latach 1948-72 był prezesem Międzynarodowej Federacji Archiwów Filmowych, w latach 1966-72 wiceprezesem Międzynarodowej Rady Filmu i Telewizji UNESCO, a w latach 1976-79 wiceprezesem Międzynarodowego Centrum Szkół Filmowych i Telewizyjnych (CILECT). Zasiadłą w jury festiwali filmowych w Cannes, Wenecji, Berlinie. Po powrocie do Polski m.in. wykładał na Uniwersytecie Warszawskim. Posiadacz gwiazdy w Alei Gwiazd filmowych na ulicy Piotrkowskiej w Łodzi.

5 kwietnia, wtorek. „Po Festiwalu Etiud Szkolnych PWSTiF. Omówienie Festiwalu Filmów Szkolnych PWSTiF jest sprawą dość trudną. Z jednej bowiem strony poszczególne etiudy, będące pracami studentów pierwszych lat studiów i dyplomantów – reprezentują bardzo różny poziom, z drugiej zaś – trzeba Festiwal traktować jako całość, która pozwala wyrobić sobie pogląd na pracę szkoły i efektów studiów. Wśród 26 filmów pokazanych na Festiwalu, filmów krótkich, trwających od kilku do kilkunastu minut (nie trzeba zapominać, że jest to forma trudna), oglądaliśmy pozycje bardzo interesujące i całkiem słabe, pozycje stanowiące próby samodzielnego spojrzenia na twórczość filmową, jak i znajdujące się pod wpływem „dorosłej” produkcji filmowej – niejednokrotnie z jej błędami. A więc na ogół lepsza robota operatorska, niż reżyseria i scenariusz, nie bez skłonności do dłużyzn. Na czoło etiud wysunęły się filmy dojrzałe: „Rondo” J. Majewskiego” i W. Leszczyńskiego – absurdalna, groteskowa historia o źle obsłużonym w restauracji kliencie – ze świetnymi, zaskakującymi pomysłami, dobrym, zręcznym montażem i dobrą grą aktorów – amatorów: Sławomira Mrożka i Stefana Szlachtycza. Drugim dojrzałym artystycznie filmem były „Rozmowy o poecie” M. Kwiatkowskiej i T. Wieżana – poetyckie wspomnienie o Gałczyńskim. To jednak, co najbardziej wartościowe w twórczości szkolnej, to próby eksperymentowania, próby wprowadzenia własnych, nacechowanych indywidualnością realizatorską pomysłów oraz różnorodność tematyki. Do nich zaliczyć trzeba „Obrazki z podróży” A. Kondratiuka i Z. Augustyńskiego. Z powodzeniem np. sięgają studenci do problemów i przeżyć dziecięcych. Wśród tych filmów na wymienienie zasługuje np. „Jaś i Małgosia”, bezpretensjonalna, wdzięczna i zabawna w pomyśle etiuda I. Budkiewicza i R. Jastrzębskiego. Gorsze efekty przynosi sięganie do tematyki okupacyjnej. I nic w tym dziwnego. To temat trudny, wymagający dobrego scenariusza, dobrej gry aktorskiej, a także doświadczenia i dojrzałości reżyserskiej. Brak natomiast tematyki społecznej, jakiejś pasji publicystycznej, których powinniśmy domagać się przynajmniej od prac absolwenckich. Jest typowe, że film poruszający problemy społeczne – „Sen”, wyszedł z warsztatu Bułgara. I wreszcie łódzkie spojrzenie na Festiwal. Większość etiud realizowana jest w plenerze łódzkim. Czasem są to tylko niewielkie fragmenty miasta, czasem Łódź jest bohaterem filmu. Mam na myśli „Ulicę” Z. Tołłoczki i J. Tyszlera. Brzydota ulicy Karolewskiej okazała się bardzo fotogeniczna. A za ileś tam lat, mały ten film będzie posiadał cenne znaczenie dokumentu. I jeśli już jesteśmy przy Łodzi. Jako pierwszy z filmów Festiwalu zobaczyliśmy „Etiudę polską”, pracę studenta francuskiego P. Guillemonta ze zdjęciami studenta polskiego T. Hartwiga (pierwsza koprodukcja szkolna). Film ten powinien nosić raczej nazwę „Suita łódzka”, poświęcony jest bowiem wyłącznie Łodzi. Trudno wymagać od Francuza, który przebywał w Polsce niedługo, znalazł tu co najcharakterystyczniejsze i najciekawsze, dlatego darować trzeba pewne naiwności (łódzcy włókniarze naprawdę nie dorabiają graniem w kawiarniach) i sztuczne trochę upoetyzowania. Najważniejsze, że współpraca między szkołami filmowymi różnych krajów została nawiązana (w maju odbędzie się w Łodzi międzynarodowy kongres szkół filmowych!). Zadaniem Festiwalu, jak to stwierdził na jego otwarciu rektor uczelni prof. Toeplitz, jest konfrontacja prac warsztatowych studentów z publicznością. I to zadanie na pewno Festiwal spełnił. I na zakończenie orzeczenie jury festiwalowego: Nagrodę KC ZKM ze etiudę o tematyce społecznej otrzymała etiuda Bułgara, studiującego w Polsce W. Mirtchewa ze zdjęciami J. Pawłowskiego „Sen”. Nagrodę przewodniczącego Prezydium RN m. Łodzi za najlepszą reżyserię otrzymał J. Majewski za „Rondo”. Nagrodę Okręgowej Rady ZSP za zdjęcia otrzymał T. Wieżan za film „Rozmowy o poecie”. Nagrodę Okręgowe Rady ZMS przyznano za film eksperymentalny „Obrazki z podróży”. T. Woj.”. [3]

Janusz Majewski (ur. 5 sierpnia 1931, Lwów). Człowiek filmu. Reżyser. Autor scenariuszy i książek. Absolwent Politechniki Krakowskiej (1955) oraz Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej w Łodzi, dyplom na wydziale reżyserii (196o). Zajmował się także pedagogiką, był przez ponad 2o lat wykładowcą w macierzystej uczelni, a także w USA. Pełnił funkcję prezesa Stowarzyszenia Filmowców Polskich. Jako Patrick G. Clark opublikował sztukę teatralną „Upiór w kuchni”, którą dwukrotnie wyreżyserował dla Teatru Telewizji. Autor filmów m.in. „Awatar”, czyli zamiana dusz” (1964), „Sublokator” (1966), „Lokis. Rękopis profesora Wittembacha” (197o), „Zazdrość i medycyna” (1973), „Zaklęte rewiry” (1975), „Sprawa Gorgonowej” (1977), „Lekcja martwego języka” (1979), „Królowa Bona” (198o), „Epitafium dla Barbary Radziwiłłówny” (1982), „CK Dezerterzy” (1985), „Diabelska edukacja” (1995), „Siedlisko” (1998), „Złoto dezerterów” (1998). Laureat nagród za twórczość filmową. Uhonorowany w Alei Gwiazd przy ul. Piotrkowskiej w Łodzi.

Tadeusz Wieżan (1 września 1929, Wilno – 29 listopada 1982, Warszawa). Operator filmowy, autor sztuk teatralnych, współpracował też przy reżyserowaniu filmów, pisał dialogi. W 1954 roku ukończył studia na wydziale operatorskim Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej w Łodzi. Wykładowca macierzystej uczelni, prodziekan wydziału operatorskiego. Autor zdjęć do filmów m.in. „Pierwszy dzień wolności" (1964), „Cała naprzód” (1966), „Poradnik matrymonialny” (1967), „Zaliczenie” (1968), „Człowiek z M-3” (1968), „Rzeczpospolita babska” (1969), „Doktor Ewa” (197o), „Kolumbowie” (197o), „Brylanty pani Zuzy” (1971, również scenariusz), „Hubal” (1973, również dialogi). Pracował też przy filmach dla młodzieży „Rodzina Leśniewski” (198o, współpraca reżyserska) oraz „Przygrywka” (1982, dialogi).

3 maja, wtorek. „Przegląd filmów polskich. Przez cały maj, w kinie studyjnym „Gdynia”, trwać będzie przegląd filmów polskich, który obejmie wyłącznie twórczość trzech realizatorów: Andrzeja Wajdy, Andrzeja Munka i Wojciecha Hasa. Pierwsza dekada poświęcona będzie twórczości Wajdy – zobaczymy: „Pokolenie”, „Kanał”, „Popiół i diament” oraz „Lotną”. W dniach od 12 do 23 maja kino wyświetlać będzie filmy Andrzeja Munka: „Błękitny krzyż”, „Człowiek na torze”, „Eroica”, „Zezowate szczęście”. Wreszcie w dniach 24-31 maja trzy filmy Wojciecha Hasa: „Pętla”, „Pożegnania”, „Wspólny pokój. Filmy festiwalowe wyświetlane będą na pięciu seansach. Okręgowy Zarząd Kin zaprosił do udziału w spotkaniach z widzami wszystkich reżyserów i scenarzystów. Z okazji festiwalu będą wydane specjalne programy, w których znajdziemy, oprócz repertuaru, opis dotychczasowej twórczości trzech wspomnianych reżyserów. (bz)”.

31 lipca, niedziela. „Gdynia-Studyjne (Tuwima 2) Program dla najmłodszych: „Dwa Michały”, „Chłopczyk i miś”, „Kot w kręgielni”, „Mały karp szuka sławy” g. 1o, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17, „Madame de…” prod. franc. dozw. od l. 18, g. 18, 2o. 1.8 „Sny w szufladzie” prod. włoskiej, dozw. od lat 14 g. 1o, 12.3o, 17.3o, 2o. Program dla najmłodszych: jak wyżej g. 16”.

3 września, piątek. „Aktualne zmiany repertuarowe w „Adrii”, „Gdyni” i „Tatrach”. Od 1 września kino „Tatry” wyświetla codziennie o godz. 16 i 17, a w niedziele i dni świąteczne wyświetlane będą filmy fabularne. W związku z tym w kinie „Gdynia-Studyjne” dawane będą wyłącznie filmy fabularne. Kino „Adria” wznawia wyświetlanie programu aktualności, codziennie, na seansach o godz. 16, 17, a z filmów fabularnych na dwóch pozostałych. W związku z przypadającą w tym roku XXI rocznicą najazdu hitlerowskiego na Polskę i wybuchu II wojny światowej oraz Miesiącem Budowy Kraju i i Stolicy, Miejski Zarząd Kin i Ekspozytura CWF w Łodzi w porozumieniu z Zarządem Łódzkim ZBOWiD wprowadzają od 1 do 16 września na ekrany kina „Rekord” i kina „Tatry” specjalne filmy związane tematycznie z wyżej wymienionymi akcjami”. A.”.

Rok 1961

3 marca, piątek. „ Refleksje nie optymistyczne. Zamiast lekcji – „Milion”. Jest parę minut po godzinie ósmej. Przed kinem „Gdynia” zbierają się grupki dziewcząt i chłopców. Jedni z zainteresowaniem oglądają fotosy wyświetlanego tu filmu produkcji francuskiej „Milion”, inni przechadzając się w pobliżu kina prowadzą ożywione rozmowy. Po otwarciu kasy co silniejsi przypuszczają szturm do wejścia. I tu zaczyna się dopiero prawdziwy „ubaw”. – Proszę legitymację. – Zapomniałem. - odpowiada, nie liczący więcej niż 1o lat, chłopiec. – To biletu nie dostaniesz. Film jest od 12 lat. Po wielu targach chłopiec wyciąga z płaszcza dokument uczniowski. Rok urodzenia 195o, na legitymacji znak „R” (nauka odbywa się w godzinach przedpołudniowych). Zgnębiony chłopiec odchodzi od kasy z kwitkiem. W kinie „Gdynia” zdarzają się i inne, bardziej drastyczne przypadki. Kilkunastoletnie wyrostki, z papierosem w ustach w sposób bezczelny i arogancki odmawiają pokazania legitymacji. Gdy nie otrzymują biletu po dłuższym, obfitującym w niewybredne słowa monologu, wysyłają do kasy „starszego” kolegę, którego personel kina nie zapyta już o dowód uczniowski. A że sprytu takim chłopcom nie brak, boje o dostanie się do kina, kończą się zazwyczaj pomyślnie. (…) Fakty tu przytoczone nie są bynajmniej wyssane z palca. Podczas dwukrotnej wizyty w kinie „Gdynia” sprawdzaliśmy wraz z jego pracownikami kilkadziesiąt legitymacji szkolnych. Z 31 uczniów (w tym jedna tylko uczennica), zapytanych: „dlaczego nie są dzisiaj na lekcjach”, aż 18 odpowiedziało nam, że w szkole jest konferencja. Reszta oświadczyła, że uczy się po południu. Niestety, na legitymacjach nie było ani litery „R”, ani też „P”. Jeden tylko uczeń ze Szkoły Rzemiosł Budowlanych nr 1 z rozbrajająca szczerością wyznał, iż zwolnił się z „budy” po pierwszej lekcji. Po sprawdzeniu w szkołach okazało się, że mniej więcej połowa uczniów ma wolny dzień od nauki ze względu na konferencję, reszta natomiast wagaruje… Jakie znaleźć wyjście z tej sytuacji? To pytanie zadawali sobie niejednokrotni nauczyciele, opiekunowie i władze oświatowe. Po długich debatach uradzono wreszcie, aby legitymacje uczniowskie oznaczać literami „R” (nauka rano i „P” – po południu. Niestety, nie wszystkie dyrekcje respektują owo zarządzenie. Nie stemplując legitymacji umożliwiają młodzieży pobyt w kinach zamiast na lekcjach. Trudno przecież wymagać od personelu kina, aby w każdym „podejrzanym” przypadku kontaktował się ze szkołą czy uczeń X czy Y ma lekcje rano czy tez po południu. Zwłaszcza, że przypadków „podejrzanych” jest bardzo dużo. […] Jak wiadomo w „Gdyni” – tak jak i zresztą w innych kinach – wyświetlane sa na porankach filmy dozwolone od lat 16 i 18. W ubiegłym tygodniu na przykład, na ekran „Gdyni” wszedł film sensacyjno-kryminalny pt. Okno na podwórze”. Również i w tym czasie przeglądaliśmy kilka legitymacji szkolnych. Były one przeważnie wymięte, nawet podarte, a na dacie urodzenia, jakimś dziwnym przypadkiem znajdowały się atramentowe lub tłuste plamy. Nierzadko zdjęcie ucznia w żadnym rysie twarzy nie przypominało właściciela legitymacji… Może by więc nauczyciele na lekcjach wychowawczych a drużynowi na zbiórkach harcerskich sprawdzali od czasu do czasu stan legitymacji. Bo one są przecież dowodem osobistym ucznia. […] I jeszcze jedna – naszym zdaniem – istotna dla tego problemu sprawa. Przydałoby się, aby kierownictwa szkół przy pomocy komitetów rodzicielskich i harcerstwa, organizowały przynajmniej od czasu do czasu kontrolę kin. Okresowe inspekcje w połączeniu z odpowiednimi sankcjami za nieprzestrzeganie dyscypliny uczniowskiej, palenie papierosów i często aroganckie zachowanie dałoby na pewno jakieś rezultaty. H. Stęplówna”. [4]

Rok 1962

7 kwietnia, sobota. „ Felieton w pigułce. Nie wolno wpuszczać widzów w stanie nietrzeźwym. Weszli już po kronice. Dwóch pewnych siebie młodzieńców, od których zalatywało na kilometr alkoholem. Najpierw długo wybierali odpowiednie miejsce (na sali było dużo wolnych krzeseł) później kiedy już się wreszcie usadowili zaczęli na cały głos komentować wyświetlany film. Padały niewybredne uwagi często urozmaicone bogatą „łaciną”, od której uszy „więdły”. Młodzieńcy wyraźnie się nudzili i chcieli sobotę uprzyjemnić oglądanie filmu „dowcipną” rozmową. Wreszcie z dalszych rzędów odezwał się energiczny męski głos: - Jeśli panowie w tej chwili się nie uciszycie, będziecie musieli opuścić widownię. Poskutkowało. A swoją drogą personel kina (opisywana tu historia dotyczy kina „Gdynia” jeszcze przed remontem) – nie powinien chyba widzów w stanie nietrzeźwym wpuszczać na widownię. J. Kr.”.

Rok 1963

19 września, czwartek. „Wieczór poświęcony twórczości Andrzeja Munka. 25 bm. o godz. 19 kino Studyjne „Gdynia” organizuje wieczór filmowy, poświęcony tragicznie zmarłemu, polskiemu reżyserowi Andrzejowi Munkowi. W rocznicę jego śmierci, łódzka publiczność będzie miała okazję zetknąć się z najcelniejszymi fragmentami jego utworów i obejrzy ostatnią jego pracę – film „Pasażerka”. Twórczość Andrzeja Munka omówi znany pisarz, krytyk filmowy i publicysta, prof. Aleksander Jackiewicz. W zaproszenia i bilety można już się zaopatrywać u kierownika kina „Gdynia”.

Aleksander Jackiewicz (9 sierpnia 1915, Symferopol – 7 czerwca 1988, Warszawa). Zajmował się teorią i krytyką filmową. Pisał powieści i eseje. Pedagog w Instytucie Sztuki PAN w Warszawie. Przez wiele lat związany był z łódzką Szkołą Filmową. Pisał książki o związkach literatury z filmem: „Gorki i film” (1955), „Latarnia czarnoksięska” (1956), „Film jako powieść XX wieku” (1968), „Historia literatury w moim kinie” (1974), „Antropologia filmu” (1975), „Gwiazdozbiór” (1983), „Moja filmoteka” (1983), „Kino polskie” (1983), „Kino na świecie” (1983). Zagrał rolę profesora w filmie telewizyjnym „Pies” (1973) wyreżyserowanym przez Andrzeja Kondratiuka. Spoczywa na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie.

Rok 1965

17 kwietnia, sobota. „Łódź w święta. Sklepy i kioski. Restauracje. Komunikacja. Dla tych, którzy nagle w pierwszy dzień świąt odkryją, że zapomnieli o zaopatrzeniu się w jakiś drobiazg, ewentualnie ochotę na przygotowanie obiadu lub zupełnie niespodziewanie zapragną z kwiatkiem w dłoni odwiedzić znajomych, ustalono dyżury placówek handlowych, gastronomicznych i usługowych. Sklepy i kioski. Niedziela – 18 kwietnia. Sklepy spożywcze i przemysłowe nieczynne. Natomiast w kilkunastu punktach miasta będą dyżurowały kioski spożywcze: w godz. 9-13 – ul .Rzgowska 191, Osiedle Kurak; godz. 13-17 – ul. Pabianicka (przy pętli), Andrzeja Struga 24; godz. 9-14 – ul. Nowotki 54; Pl. Dąbrowskiego, Piotrkowska 185, Łagiewnicka 12o, Północna (Dworzec Tramwajowy); godz. 12-17 – ul. Nowomiejska róg Północnej, Łagiewnicka 31, Limanowskiego róg Zachodniej; godz. 14-19 - ul. Zachodnia 64, Nowotki 11. Poza tym w godz. 11-14 będą dyżurowały kwiaciarni – ul. Obr. Stalingradu 31, Plac Kościelny 4, Główna 2o, Piotrkowska 99, 136 i 277; w godz. 7.3o-14 będą otwarte następujące kioski „Ruchu” – ul. Rzgowska róg Okręgowej, Plac Niepodległości, Piotrkowska 73, 137, Pabianicka 65, Dworzec Fabryczny, Dworzec Kaliski, Tuwima 2, Zielona 6, Nowotki 84, Plac Wolności 7, Północna 2 [...]”.

Rok 1967

9 marca, czwartek. „Automatyka w kinie. Miejski Zarząd Kin zamierza w bieżącym jeszcze roku – na razie w kinach „Gdynia„ i „Wisła” – wprowadzić urządzenia automatyczne w projekcji filmów. Chodzi o odciążenie kinooperatora od dokonywania przejść w czasie projekcji z jednego projektowa na drugi i zagwarantowanie ciągłości obrazu. Urządzenia te są produkcji polskiej. (a)”.

Rok 197o

4 października, niedziela. „[…] Najpierw był tylko mały sklepik przy ul. Piotrkowskiej, gdzie za kilka kopiejek można było obejrzeć trwający trzy minuty „żywy obraz”. Już sama czeluść sklepu, rozjaśniona jedynie małym prostokątem płótna wystarczała, by wywołać dreszcz podniecenia. A co dopiero, gdy w smudze światła ukazała się jadąca dorożka, za którą biegł jakiś człowiek, człowiek – dorożka, dorożka – człowiek… - drgające obrazy pojawiały się i znikały a oniemiali z wrażenia widzowie tylko głośnymi westchnieniami dawali wyraz swego zachwytu. Zaledwie cztery lata upłynęły od wynalazku braci Lumiere. Film traktowano jeszcze jako nowinkę, techniczne „cudactwo”, równie niezrozumiałe jak fakt wyczarowywania żywego królika z cylindra cyrkowego prestidigitatora. „Żywe obrazy” dodawano też do normalnych występów aktorskich, aby „atrakcyjnie i nowocześnie” wypełnić krótkie antrakty. Bywalcy Teatru – Variete przy ul. Konstantynowskiej 16 mogli więc np. uczestniczyć w… polowaniu na dzika. Przez kilkanaście minut sfora psów goniła na ekranie rozjuszonego odyńca, zaś podekscytowani widzowie głośnymi okrzykami zachęcali do nagonki dzielnych myśliwych. W roku 19oo na podwórzu posesji przy ul. Piotrkowskiej 17 pojawiła się, przypominające stodołę, budowla, nakryta brezentowym dachem. Dwa razy w tygodniu salę wypełniali spragnieni filmowych emocji pierwsi miłośnicy X Muzy. Kino to, o pretensjonalnej nazwie „Belle veus”, z trudem mogło pomieścić 5o osób, przy czym prawie połowa musiała stać pod ścianami. Po dobudowaniu mikroskopijnej scenki i garderoby, całą budę wydzierżawił Junod, właściciel lokali rozrywkowych w Warszawie, ojciec słynnego w okresie międzywojennym aktora filmowego Eugeniusza Bodo. Junod-senior umiał zafascynować widownię. Jeśli chodzi o Łódź, to zdobył ją filmem francuskim „Podróż na Księżyc” wg. powieści Juliusza Verne’a. Na Piotrkowskiej 17 ustawiały się długie kolejki ciekawych, kino trzeszczało w szwach, zaś jego szef rozglądał się za bardziej efektowną oprawą dla swego rozrywkowego przedsiębiorstwa. Wkrótce przenosi się ze swym kino-teatrem do budynku przy zbiegu ulic Piotrkowskiej i Cegielnianej. „Urania” miała już 25o miejsc (wraz z galerią), pozostała wszakże wierna dawnemu profilowi – filmy były dodatkiem do artystycznych produkcji aktorów. Po I wojnie światowej w lokalu „Uranii” (dziś stoi tam „Magda”) przez pewien czas prosperowało kino „Czary”. „Iluzjonem” (bo tak wtedy nazywano kinematografy) z prawdziwego zdarzenia stał się dopiero „Odeon”, wzniesiony w 19o8 r. przy ul. Przejazd 2 (obecnie „Gdynia”). Założyła go 1o-osobowa spółka, na czele z Wohlem, Czemańskim, Rosenbaumem i Wohlbergiem. Trzeba przyznać, że kino zbudowano z rozmachem: 45o miejsc, loże obite pluszem, ręcznie malowane plafony, kryształowe żyrandole, gazowe piece do ogrzewania, puszyste chodniki, lazurowe drzewa w poczekalni, bileterzy w ciemnozielonych frakach… - słowem luksus. Szyku dopełniała kamienna sowa – symbol mądrości, ustawiona na szczycie frontowej ściany. Spółka zatroszczyła się również o techniczne wyposażenie swego kina. Sprowadzono dwa aparaty projekcyjne „Duskesa” i „Mestera”, a wraz z nimi kinooperatora z Berlina, niejaskiego Koperskiego. Był to jegomość po 5o-ce, elegancki z długą arystokratyczną brodą, świetny fachowiec. Wraz z łodzianinem Wolskim wyświetlał on codziennie od godz. 15 do 24 sensacyjne obrazy, pod akompaniament znanego w mieście pianisty – Schuera. W 19o9 r. właściciele „Odeonu” sprowadzili „aparaturę dźwiękową”. Była to przedziwna kompilacja gramofonu z telefonem. Całości dopełniały ogromna tuba, jednostronnie nagrane grube płyty o promieniu 25 cm oraz skrzynia wybita wołokiem, w której znajdował się 5-konny motor, tłoczący powietrze do membrany. Prąd powietrza zastępował dzisiejszy wzmacniacz elektryczny i wydobywał z tuby odpowiednio silny głos. Urządzenie ukryte pod ekranem i zasłonięte parawanikiem miało telefoniczne połączenie z kabiną operatora, gdzie znajdowała się tarcza zegarowa z pojedynczą wskazówką. W momencie ruszenia płyty gramofonowej ruszała także wskazówka na zegarze w kabinie. Operator ze słuchawkami na uszach kręcił wtedy korbką projektora zgodnie z biegiem zegara. Repertuar pierwszych „dźwiękowców” składał się z krótkometrażówek przedstawiających ówczesne sławy artystyczne – muzyków i pieśniarzy. Mimo dużego powodzenia „Odeon” musiał zrezygnować z tej innowacji. Ciężka membrana gramofonu niemiłosiernie zdzierała płyty – po 1o-15 seansach kosztowna płyta nadawała się do wyrzucenia. Dopiero w 1912 roku, w nowo otwartym kinie „Casino”, przy ul. Piotrkowskiej 67, przedstawiciele firmy Braci Pathe zademonstrowali prawdziwą synchronizację dźwięku. Tymczasem w Łodzi pojawiły się maleńkie 1oo-15o miejscowe kinka tradycyjnie wyświetlające filmy nieme. Stare kino przy ul. Piotrkowskiej 17 przejął z kolei Aniołkiewicz. Na fortepianie grał jego syn – wówczas mały jeszcze chłopiec, niepozorny i skromny. Nikt z zapatrzonych w ekran widzów nie przypuszczał nawet, że słuchał przyszłego kompozytora. Po sąsiedzku, w domu nr 15 usadowiło się kino rodziny Hendiszów „Optique Parisienne”. Vis a vis uplasowała się „Arkadia”, prowadzona przez Berta Bersteina. Występowali tu artyści rewiowi, w poczekalni zaś stała wielka szafa grające. Na Bałutach znajdowały się dwa kina. Przy Aleksandrowskiej była „Kassandra”, dająca w piątki i soboty występy w języku żydowskim, natomiast w niedziele – polskim. Kierował nią aptekarz Pietrzykowski. Drugie kino-variete nazywało się „Flora”. Górny Rynek także nie pozostawał w tyle. Prosperowało tu doskonałe kino Stefańskiego „Kometa”. Ponieważ sieć elektryczna kończyła się na ul. Głównej, przedsiębiorczy właściciel zainstalował własny agregat do wytwarzania prądu. On też wprowadził funkcję „konferansjera”, który podczas seansu objaśniał widzom akcję filmu. W latach 19o7-19o9 znaną postacią na gruncie łódzkim był kupiec rosyjski o nazwisku Zarzycki. Przywiózłszy kilkanaście filmów Braci Pathe otwierał kina na wolnym powietrzu, m.in. w Helenowie, w ogrodzie na ul. Przędzalnianej itd. Kabinę operatora stanowił drewniany „gołębnik”, umieszczany na wkopanym w ziemię słupie. Operator dostawał się tam po drabinie lub po przybitych do słupa poprzeczkach. W 1911 roku wykwintnemu „Odeonowi” wyrósł groźny konkurent. Naprzeciwko w gmachu tzw. „Meisterhausu” [Przejazd 1] Ryszard Beme i Józef Masicki założyli „Lunę” (dziś „Wisła”). Na miejscu spalonego teatru „Victoria” przy Piotrkowskiej nr 67 powstało z kolei „Casino” uważane za jedno z elegantszych kin w Łodzi. Do walki z konkurencją właściciele „Odeonu” ruszyli z całą pasją i niemałą pomysłowością. Filmy zmieniano 2, 3 razy w tygodniu, zaangażowano trio koncertowe z Wiednia, rozklejano afisze itp. itd. Równocześnie, wszedłszy w kontakt z Towbinem i Aleksandrem Hertzem sprowadzono z Warszawy giganty filmowe w rodzaju „Białej niewolnicy” czy „Życia Mojżesza”. Ale clou konkurencyjnej walki stanowił dzień kwiatka”. Kierownictwo „Odeonu” sprowadziło wtedy z Wytwórni „Sfinks” operatora filmowego Czesława Jakubowskiego, który uwiecznił na taśmie całą uroczystość. Oczywiście filmowcowi towarzyszył bez przerwy tłumek łodzian spieszących później tłumnie do kina, aby zobaczyć swe twarze na ekranie. Wszystko to jednak było niczym wobec imprezy, która przez 6 tygodni fascynowała miasto. Obudziwszy się pewnego ranka, łodzianie spostrzegli na chodnikach ulic wymalowane lakierem hasła: „Odeon Fis-Dis”. Tajemniczy Fis-Dis okazał się być zwykłym spryciarzem. Będąc kiedyś w Paryżu, nakręcił 6 scenek z występów muzykalnych clownów cyrkowych. Te kilka rolek filmu posłużyło mu następnie do zaaranżowania spektaklu, który przez wiele tygodni robił gigantyczną kasę. Ukrywszy się za ekranem wraz z partnerem „Fis-Dis” wygrywał różne melodie na instrumentach, z których akurat korzystali na filmie clowni. Jednocześnie zapalał porozwieszane na sali kolorowe żarówki i uruchamiał pochowane pod krzesłami elektryczne dzwonki. Atakowana światłem, obrazem i dźwiękiem widownia szalała z zachwytu. Ludzie walili jak na odpust, nie bacząc, iż impreza nie miała absolutnie nic wspólnego z mądrością, której symbolem była siedząca na szczycie „Odeonu” kamienna sowa. Jerzy Stefko. P.S. Dziękujemy Zarządowi Okręgowemu Zw. Zaw. Pracowników Kultury i Sztuki za udostępnienie nam materiałów archiwalnych, które służyły do opracowania niniejszego artykułu”. [5]

Rok 1979

28 maja, poniedziałek. „VIII Jarmark rozpoczęty. Już od wczesnych godzin rannych tłumy ludzi oblegały stoiska i kioski w oczekiwaniu na oficjalne otwarcie ósmego z rzędu „Jarmarku Łódzkiego” – największej handlowo-rozrywkowej imprezy naszego miasta. Sygnałem do jego rozpoczęci było „obwołanie „herolda”, w którym powołując się na historyczne dokumenty stwierdzono, iż „…aby samo miasto Łodzia tym lepiej i szybciej chciało się osadzać i w wielką liczbę ludności wzrastać, targ się kładzie i ustanawia aby był odbywany po wieczne czasy”… Tym miłym symbolicznym akcentem otwarto aż dziewięć dni ponad sto stoisk, kramów i kiosków, w których producenci i handlowcy złożyli swe oferty wartości około 1oo mln. zł. Począwszy od soboty na dwóch jarmarkowych estradach odbywają się równocześnie imprezy towarzyszące – pokazy, rewie mody, zaś na zakończenie każdego dnia handlowego koncert reklamowo-rozrywkowy z udziałem artystów scen łódzkich. W sobotę, w momencie otwarcia imprezy teren „Jarmarku” zwiedzili sekretarz KŁ PZPR Klemens Kwiatkowski i prezydent miasta Łodzi – Józef Niewiadomski. Organizatorzy zapoznali gości z rozmieszczeniem poszczególnych branż, udziałem i wielkością ofert łódzkich producentów oraz programem imprez towarzyszących. Dzień otwarcia „Jarmarku” stał się też okazją do odbycia okolicznościowej konferencji naukowej i otwarcia wystaw plakatu reklamowego i opakowań oraz wyrobów produkowanych przez przemysł z myślą o dziecku i matce. [...] W Hali Sportowej otwarta została wystawa przemysłowa „Łódź – matce i dziecku”. Zobaczyć można tu ponad 2 tys. wzorów różnych artykułów wyprodukowanych przez blisko 1oo producentów, zarówno zakładów państwowych jak również spółdzielni pracy, spółdzielni inwalidzkich. Bardzo przyjemnie prezentuje się dziewiarstwo, głównie pochodzące z Zakładów „Pafino” oraz z „Progalu”. Jest na co popatrzeć w propozycjach tkanin bawełnianych oraz wełnianych. Prawdziwą ozdobą wystawy są dwa piękne kobierce. Jeden wykonany dla Centrum Zdrowia Dziecka przez załogę „Dywilanu” według projektu artysty plastyka Marii Łapińskiej i drugi, który z okazji Międzynarodowego Roku Dziecka wykonał tomaszowski „Weltom”. Te dwa eksponaty zostały wypożyczone, natomiast pozostałe artykuły eksponowane na wystawie mają być w sprzedaży na „Jarmarku Łódzkim”. [...] W sali PTE odbyła się konferencja naukowa na temat „Targi – jarmarki i wystawy – jako forma aktywizacji sprzedaży”. Postawą do ożywionej dyskusji były przygotowane przez naukowców referaty i doniesienia. Między innymi prof. dr hab. J. Szymczak i dr M. Brzostowski opracowali temat „Wystawy i targi jako środek komunikacji reklamowej”, mgr J. Biesaga – „Rola targów i giełd w promocji produktów odzieżowych”, a doc. Dr hab. J. Witkowski – „Znaczenie opakowań jako środka polityki rynkowej”. Mgr T. Ciechoński omówił targi międzynarodowe jako źródło informacji ekonomiczno-handlowej a mgr A. Dmochowski – znaczenie targów i wystaw międzynarodowych w działalności handlowej „Textilimpexu”. (Kas)” oraz „Jarmark od A do Z”. A i B [punkty zaznaczone na planie skrzyżowania ulicy Piotrkowskiej z Tuwima i Narutowicza] – estrady, na których będą się odbywać codzienne imprezy towarzyszące „Jarmarkowi”: pokazy, degustacje, rewie mody, koncert reklamowo-rozrywkowy „Wiosenne figle pani Mody”. Codziennie o godz. 17. Udział biorą: Janusz Gust, Ewa Zdzieszyńska, Krystyna Tesarz, Jerzy Tworkiewicz, Andrzej Szałwiński, Tomasz Karasiński, zespół wokalny „Prząśniczka” z akompaniamentem Janusza Kazimierczaka, zespół muzyczno-wokalny pod kier. Witolda Armackiego oraz grupa modelek i modeli. Spektakle Teatrów Lalkowych „Arlekin” i „Pinokio” w dniu 1 czerwca. Aukcja kukiełek po przedstawieniach. A – B – odcinek ul. Piotrkowskiej: kioski, stoiska i kramy WPHW, WSS „Społem” oraz patronackie poszczególnych producentów i domów towarowych. Sprzedaż artykułów – radiowo-telewizyjne, oświetleniowe, gospodarstwa domowego, sportowe, bielizna, odzież, dziewiarstwo, galanteria, pończosznictwo, obuwie, materiały wełniane i bawełniane, włókno, len, ceramika, szkło, fajans, porcelana, porcelit, wyroby z wikliny, naczynia kuchenne, wyroby metalowe. C [w pasażu ZMP] – stoiska „Cepelii”, „Bomisu”, spółdzielczości pracy. Odzież, wyroby przemysłu ludowo-artystycznego, części zamienne. Swoje prace wystawiają studenci PWSSP. D i E [ul. ul. Moniuszki i Hotelowa] - Stoiska WSS „Społem”. Artykuły spożywcze, cukiernicze, przetwory warzywno-owocowe, napoje owocowe i mleczne, pieczywo, ciastka, galanteria piekarnicza; „mała” gastronomia, smażalnie, polowe kuchnie, rożna, kawiarnia ogródkowa; stoiska spółdzielcze (m.in. Spółdzielni Pszczelarskiej) i rzemiosła m.in. piekarniczy i wędliniarski. F [„plac przed „Kaskadą”] – plac zabaw Zakładu Imprez Plenerowych: karuzele, fala, gabinet śmiechu, strzelnice. Stoiska „Społem”. Słodycze, ubiory dziecięce, zabawki, kosmetyki. Punkt sprzedaży „Polmozbytu”. Stoiska „Ruchu” oraz „pchli” targ. G [ul. Tuwima] – kino „Gdynia”. Całodzienny (1 czerwca) przegląd filmów Bolka i Lolka oraz misia Colargora. Spotkania z twórcami filmów. Wstęp wolny”. Normalnie w kinie „Gdynia” wyświetlano wtedy filmy: „Cudowny kwiat” radz. b.o. godz. 12.15, 13.45, „Omen” ang. od lat 18 godz. 1o, 15.3o, 17.45, 2o”.

---

[1] „Gazeta Łódzka”, 15 marca 1917

[2] Maciej Cholewiński „Kolekcja motyli R”, mszp., Łódź 1998-2o21

[3] T. Woj. [Wojciechowska] „Po Festiwalu Etiud Szkolnych PWSTiF”, „Dziennik Łódzki”, 5 kwietnia 196o

[4] H. Stęplówna „Reflekcje nie optymistyczna. Zamiast lekcji – „Milion”, „Dziennik Łódzki”, 3 marca 1961

[5] Jerzy Stefko „Łódź, która odeszła. Czy pamiętasz stare kino”, „Dziennik Łódzki”, 4/5 października 197o

---

Kolejne numery:

• Przejazd 1
• Przejazd 2
• Przejazd 3
• Przejazd 4
• Przejazd 5
• Przejazd 6
• Przejazd 7
• Przejazd 8
• Przejazd 9
• Przejazd 10
• Przejazd 11
• Przejazd 12
• Przejazd 13
• Przejazd 14
• Przejazd 15
• Przejazd 15a
• Przejazd 16
• Przejazd 17
• Przejazd 18
• Przejazd 19
• Przejazd 20
• Przejazd 21
• Przejazd 22
• Przejazd 23
• Przejazd 24
• Przejazd 25
• Przejazd 26
• Przejazd 27
• Przejazd 28
• Przejazd 29
• Przejazd 30
• Przejazd 31
• Przejazd 32
• Przejazd 33
• Przejazd 34
• Przejazd 35
• Przejazd 36
• Przejazd 37
• Przejazd 38
• Przejazd 39
• Przejazd 40
• Przejazd 41
• Przejazd 42-44
• Przejazd 43
• Przejazd 45
• Przejazd 46
• Przejazd 47
• Przejazd 48
• Przejazd 49
• Przejazd 50
• Przejazd 51
• Przejazd 52
• Przejazd 53
• Przejazd 54
• Przejazd 55
• Przejazd 56
• Przejazd 57
• Przejazd 58
• Przejazd 59
• Przejazd 60
• Przejazd 61
• Przejazd 62
• Przejazd 63
• Przejazd 64
• Przejazd 65
• Przejazd 66
• Przejazd 67
• Przejazd 68
• Przejazd 69
• Przejazd 70
• Przejazd 71
• Przejazd 72
• Przejazd 73
• Przejazd 74
• Przejazd 75
• Przejazd 76
• Przejazd 77
• Przejazd 78
• Przejazd 78g
• Przejazd 78d
• Przejazd 78b
• Przejazd 79
• Przejazd 80
• Przejazd 81
• Przejazd 82
• Przejazd 83
• Przejazd 84
• Przejazd 85
• Przejazd 86
• Przejazd 87
• Przejazd 88
• Przejazd 89
• Przejazd 89a
• Przejazd 90
• Przejazd 91
• Przejazd 92
• Przejazd 93
• Przejazd 94
• Przejazd 95
• Przejazd 96
• Przejazd 97
• Przejazd 98
• Przejazd 99
• Przejazd 100
• Przejazd 102
• Przejazd 103
• Historie narożne i inne